Een jaar verder…

Na de verkiezingen van mei 2020 is de regering van President Santokhi voortvarend gestart, met het mandaat van de bevolking om Suriname te leiden naar een welvarende en 'rechtvaardige' natie. Het volk verlangde naar rust, orde en veiligheid, welvaart en welzijn.

Ondanks de heersende Covid-19-pandemie en de vele hindernissen (financiële crisis, corruptie, etc.) heeft regering Santokhi/Brunswijk een moedige start gemaakt en volgens zeggen een jaar lang 'dag en nacht' gewerkt. Tijd om stil te staan en te kijken naar de stand van zaken: hoe staat Suriname er nu voor?

Bereikte resultaten zijn lastig te meten doordat een door De Nationale Assemblee (DNA) goedgekeurd ontwikkelingsplan (Crisis- en Herstelplan 2020-2022/CHP) en een (jaarlijkse) staatsbegroting 2021 ontbreken. Door ellenlange discussies en de gang naar het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft het CHP op zich laten wachten. Tegelijk is er sprake van een (nieuw) Herstelplan.

Een vertaling van de ontwikkelingsideeën voor de belangrijke thema’s heb ik destijds samengevat in de 'Roadmap 2030', een voorstel over doelstellingen en maatregelen. Uitgangspunt van deze aanpak was gericht op de beheersing van de heersende crises en de focus op het armoedevraagstuk. Bij gebrek aan beter kunnen we ontwikkelingen/resultaten aan de hand van deze Roadmap toetsen.
 
Een paar constateringen:
- Financiële staatshuishouding/hervormingen: Uitbesteed aan financieel adviesbureau Lazard om met concrete herschikkingsvoorstellen te komen. Status is onbekend.
- Corruptie: Er lijkt weinig te zijn veranderd en verdachte overheidsfunctionarissen lijken diplomatiek richting de coulissen gemanoeuvreerd te zijn.
- Planvorming: Ontwikkelingsinitiatieven zijn uiteengezet in opeenvolgende plannen: (Wederopbouwprogramma 2020-2025, het Regeerakkoord, concept Crisis-en Herstelplan 2020-2022, inmiddels vervolgd door Herstelplan 2020-2022). Het Herstelplan is onlangs aangeboden aan DNA ter goedkeuring.
- Veel aandacht is besteed aan olievondsten en aanverwante onderwerpen. Concrete doorontwikkeling is niet bekend.
- Grootse uitvoeringsinitiatieven werden aangekondigd (nieuwe stad, bruggen, diepzeehaven, baggerproject en een tweede internationale airport). Concrete doorontwikkeling is nog niet bekend.
- Foreign Direct Investment: Reeds getekende overeenkomsten waterstoffabriek HPSG, wind- & zonne-energiepark. Status follow-up is onbekend.

Natuurlijk zijn er ook resultaten geboekt: Er is een special purpose vehicle opgezet: Sunfin N.V. (nodig om vers kapitaal aan te trekken) en er is een voorlopig akkoord met het IMF bereikt om te komen tot economische stabiliteit. Daarnaast zijn instituten versterkt.

Deze regering doet haar uiterste best om herstel- en ontwikkelingsinitiatieven te ontplooien, maar het is tot nog toe onvoldoende om de kapotgeslagen fundamentele zaken aan te pakken. Het lijkt alsof deze regering, evenals voorgaande regeringen, geen stap vooruit komt. De omslag die moet worden gemaakt, kost uiteraard veel tijd. Maar in de verklaring voor de stilstand in ontwikkeling zijn er volgen mij andere factoren die spelen.

De achteruitgang is volgens velen te wijten aan de ex-kolonisator en slavernij en diepgewortelde onderbuikgevoelens als 'onze Afro-Surinamers zijn lui, de koelies mogen de regering niet overnemen', bij elke gunst een duku, op elk niveau een tjuku worden als aanvaardbaar beschouwd. We roepen wel 'Suriname is een grote familie', 'I love Su', 'mi switie Sranan'. Maar als we met zijn allen van de pom, de roti en de bami genieten, wantrouwen we elkaar en gunnen we elkaar niets.

De armoede betreft niet alleen een gebrek aan geld, maar vooral ook een gebrek aan zelfinzicht en ethiek van ons Surinamers. Dat is een 'virus' dat niet met vaccinatie te bestrijden is. Zolang we die 'epidemie' in ons denken niet uitroeien, zullen we ontwikkeling blijven belemmeren. De eerste opdracht is om aan de eigen mindset te werken en die uitdaging ligt bij ieder van ons, bij het volk van Suriname.

De noodzaak tot visie, planvorming en financiële onderbouwing blijf ik benadrukken. Ondanks dit alles vind ik dat een goede en hoopvolle weg ingeslagen is. Er valt in de komende periode nog veel werk te verzetten, waarbij verouderde en ingewikkelde wet- en regelgeving en (etnische) politiekvoering een snelle ontwikkeling mede belemmeren.

De faciliterende en stimulerende rol van de overheid zou voldoende zichtbaar en merkbaar moeten zijn. Intensievere communicatie en voorlichting zal bijdragen tot saamhorigheid, vergroting van draagvlak en vertrouwen van de bevolking.

Het armoedevraagstuk hangt (o.a.) direct samen met werkgelegenheid. De grote werkloosheid vraagt juiste/snelle maatregelen om werkgelegenheid te creëren. Ik pleit dan ook voor een intensieve stimulering en ontwikkeling van bestaande sectoren als goudwinning, hout en visserij sneller, waarmee tegelijkertijd ook meer staatsinkomsten worden gegenereerd.

Mijns inziens is binnen een land met vele culturen en etniciteiten elkaar vertrouwen een van de belangrijkste voorwaarden om samen te werken en het land te ontwikkelen. Om Suriname uit de precaire economische situatie te manoeuvreren, zullen we ook vertrouwen moeten hebben in de regering Santokhi/Brunswijk, weliswaar met een (positieve) kritische blik.

T. Sansaar