Eindelijk Brexit: Groot-Brittannië verlaat de EU
31 Jan 2020, 22:01
foto
Het is zover. Het Verenigd Koninkrijk is officieel uit de Europese Unie. (Foto's: Reuters)


Het Verenigd Koninkrijk is vandaag officieel uit de Europese Unie gestapt voor een onzekere toekomst. Voorstaanders van de Brexit vierden hun overwinning en lieten de champagnekurken knallen voor een "onafhankelijkheidsdag" die volgens hen een nieuw tijdperk voor het land markeert.

Het Verenigd Koninkrijk (VK) keerde om 2300 GMT na 47 jaar zijn rug voor het naoorlogse project na de Tweede Wereldoorlog dat bedoeld was om de verwoeste naties van Europa op te bouwen tot een mondiale macht.

Naast het Britse parlement juichten met vlaggen zwaaiende Brexit-aanhangers, in een mix van nostalgie, patriottisme en opstandigheid. Sommigen zongen "God Save the Queen", terwijl anderen knuffelden te midden van de rook van vuurwerk.

"De oorlog is voorbij: we hebben gewonnen," vertelde Nigel Farage, een toonaangevende campagnevoerder voor Brexit, aan de menigte. "Dit is het belangrijkste moment in de moderne geschiedenis van onze grote natie." Op de witte kliffen van Dover werd de boodschap: "Het VK heeft de EU verlaten" geprojecteerd tussen een Britse en een EU-vlag.

Ooit beschouwd als de onwaarschijnlijke droom van een bonte bemanning van 'eurosceptici' aan de rand van de Britse politiek, verzwakt Brexit ook de EU die bedoeld was als een manier om de eeuwenoude Europese grootmachten na eeuwen van conflict, in vrede samen te binden.

Toen de exit-dag eindelijk kwam, na 3,5 jaar geruzie sinds het referendum van 2016, was het een soort anticlimax: terwijl Brexit aanhangers in de regen al zwaaiend met vlaggen proosten op de vrijheid, toonden veel Britten onverschilligheid of opluchting.

"Voor veel mensen is dit een verbazingwekkend moment van hoop, een moment dat ze dachten dat het nooit zou komen", zei premier Boris Johnson, de in New York geboren leider van de officiële campagne 'Leave'. Hij vierde het in Downing Street met Engelse mousserende wijn en een duidelijk Brits assortiment hapjes waaronder Shropshire blauwe kaas en Yorkshire puddingen met rundvlees en mierikswortel.

De krachtigste leiders van de EU, de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Franse president Emmanuel Macron, beschouwden Brexit als een triest moment dat een keerpunt voor Europa was. De EU waarschuwde dat vertrekken erger zou zijn dan blijven. De Amerikaanse president Donald Trump heeft de Brexit al lang ondersteund. Zijn minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, zei dat Britten wilden ontsnappen aan de "tirannie van Brussel".

Op het EU-hoofdkantoor in Brussel werd de Britse vlag gestreken. Er zal echter weinig onmiddellijk veranderen, aangezien een overgangsperiode het Verenigd Koninkrijk als lid in alle behalve naam tot het einde van 2020 houdt.

'Onafhankelijkheidsdag'
Bestempeld als een epische kans of als een ernstige fout, Brexit heeft lang gekoesterde opvattingen over Groot-Brittannië op zijn kop gezet net zoals de wereld worstelt met de opkomst van China en de diepste divisies van het Westen sinds de val van de Sovjet-Unie in 1991, waarvan de bevrijde satellietstaten later toetraden tot de EU. Het verkleint ook de EU. Rond middernacht in Brussel verloor het blok 15% van zijn economie, zijn grootste militaire uitgaven en de internationale financiële hoofdstad van de wereld, Londen.

Verlaten was ooit een vergezocht idee: het Verenigd Koninkrijk trad in 1973 toe als 'de zieke man van Europa' en minder dan twee decennia geleden ruzieden Britse leiders over de vraag of ze zouden toetreden tot de euro. Maar de onrust van de crisis in de eurozone, de angst voor massale immigratie en misrekeningen door voormalig premier David Cameron leidden ertoe dat de stemmen van 52% tot 48% in 2016 beslisten tot het uittreden van het Verenigd Koninkrijk.

Voor voorstanders is Brexit "onafhankelijkheidsdag" - een ontsnapping uit wat zij beschouwen als een door Duitsland gedomineerd project met een gedoemde eenheidsmunt die zijn 500 miljoen mensen tekortschiet. Ze hopen dat vertrek hervormingen inluidt om Groot-Brittannië te hervormen en het voor zijn Europese rivalen voort te stuwen.

Onzekere toekomst
Tegenstanders zeggen dat Brexit een dwaasheid is die het Westen zal verzwakken en wat overblijft van de wereldwijde invloed van Groot-Brittannië zal torpederen, zijn economie zal ondermijnen en uiteindelijk zal resulteren in een minder kosmopolitische reeks eilanden.

David Tucker (75) zei dat hij vanuit Wales naar Londen was gekomen om te demonstreren in de hoop dat anderen het vooruitzicht op een dag tot toetreding tot de EU in stand zouden houden. "Het is een tragedie," zei hij. “We maakten ooit deel uit van het krachtigste economische blok ter wereld. Nu zijn we gewoon een naar binnen gericht eiland dat kleiner wordt.”

Johnson heeft beloofd een brede vrijhandelsovereenkomst te sluiten met de EU, 's werelds grootste handelsblok, hoewel Merkel en Macron hebben gewaarschuwd dat vertrekken moeilijker zal zijn dan blijven.

Maar de Brexit ging altijd over veel meer dan Europa. Het referendum legde diepe interne verdeeldheid bloot en leidde tot zelfonderzoek over alles, van immigratie tot imperium en moderne Britten.

Het heeft de structuur getest van wat nu een onverenigd koninkrijk lijkt: Engeland en Wales stemden om te vertrekken, maar Schotland en Noord-Ierland wilden blijven. De verschillen kunnen een nieuw referendum over Schotse onafhankelijkheid bespoedigen en zelfs een duw geven voor een verenigd Ierland.

"We hebben genoeg van de Europese Unie, we willen het niet," zei Adrian Langshaw (42). "We willen een soevereine natie zijn en leven als een Britse natie, onze beslissingen nemen, onze regels maken en leven hoe wij willen."
Advertenties