Sultan Qaboos heeft het politiek leven van Oman voor bijna 50 jaar volledig gedomineerd. (Foto's: Reuters)
Sultan
Qaboos bin Said Al Said van Oman, de langst dienende heerser van de Arabische
wereld, is overleden. Hij was 79
jaar oud. De sultan zette in 1970 zijn vader af in een bloedeloze staatsgreep
met Britse steun en zette Oman op weg naar ontwikkeling, gebruikmakend van zijn
olierijkdom.
Algemeen
beschouwd als populair, was hij ook een absolute monarch en werden eventuele
afwijkende stemmen tot zwijgen gebracht.Er is geen doodsoorzaak gegeven. Zijn neef Haitham bin Tariq Al Said is
beëdigd als zijn opvolger. Een familieraad had drie dagen om een opvolger te
kiezen, aangezien Qaboos geen erfgenaam of publiekelijk aangewezen opvolger
had. In plaats daarvan kozen ze voor het openen van de verzegelde envelop
waarin Qaboos in het geheim zijn eigen keuze had gelaten.
De sultan is
de belangrijkste beslisser in Oman. Hij bekleedt ook de functies van premier,
opperbevelhebber van de strijdkrachten, minister van Defensie, minister van
Financiën en minister van Buitenlandse Zaken.
Vorige maand
bracht Qaboos een week door in België voor medische behandeling en er waren
berichten dat hij aan kanker leed. Afbeeldingen toonden een menigte mannen die
zich hadden verzameld buiten de Sultan Qaboos Grand Mosque in de hoofdstad
Muscat, waar de kist was geplaatst voordat hij werd begraven op een
familiebegraafplaats.
In een
toespraak op televisie nadat hij was beëdigd, beloofde Sultan Haitham - een
voormalig minister van Cultuur en
Erfgoed die in Oxford studeerde - het beleid van vriendschappelijke
betrekkingen met alle naties van zijn voorganger voort te zetten, terwijl hij
het land verder ontwikkelde.
Neutraal beleid, absolute regel
Gedurende
bijna vijf decennia domineerde Qaboos het politieke leven van Oman, waar 4,6
miljoen mensen wonen, van wie ongeveer 43% expats zijn.
Toen hij 29 jaar was, zette hij zijn vader Said bin Taimur
af. Zijn vader was een teruggetrokken en ultra-conservatieve heerser die een
aantal dingen verbood, inclusief naar de radio luisteren of een zonnebril
dragen. Hij bepaalde ook wie kon trouwen, opgeleid kon worden of het land mocht
verlaten.
Qaboos
verklaarde onmiddellijk dat hij van plan was een moderne regering samen te stellen en het oliegeld te gebruiken
om een land te ontwikkelen waar destijds slechts 10 km verharde wegen en drie
scholen bestonden.
In de eerste
paar jaar van zijn heerschappij onderdrukte hij met hulp van Britse speciale
troepen een opstand in de zuidelijke provincie Dhofar door stamleden gesteund
door de Marxistische Democratische Volksrepubliek Jemen.
Beschreven
als charismatisch en visionair, volgde hij een neutraal pad in buitenlandse
zaken en was hij in staat om geheime gesprekken tussen de Verenigde Staten en
Iran in 2013 te faciliteren die twee jaar later leidde tot een historische
nucleaire deal.
Een
mate van ontevredenheid dook in 2011 op tijdens de zogenaamde Arabische lente.
Er was geen grote omwenteling in Oman, maar duizenden mensen trokken door het
land om betere lonen, meer banen en een einde aan corruptie te eisen.Veiligheidstroepen tolereerden aanvankelijk de
protesten, maar gebruikten later traangas, rubberen kogels en scherpe munitie
om ze te verspreiden. Twee mensen werden gedood en tientallen mensen raakten
gewond. Honderden mensen werden vervolgd onder wetten die 'illegale
bijeenkomsten' en 'belediging van de sultan' criminaliseerden.
De protesten
leverden niets op dat grote veranderingen tot gevolg had. Maar Qaboos
verwijderde weliswaar meerdere lang dienende ministers die als corrupt werden
beschouwd, verbreedde de bevoegdheden van de Raad van Advies en beloofde meer
banen voor de publieke sector te creëren.
Sindsdien
zijn de autoriteiten volgens Human Rights Watch
lokale onafhankelijke kranten en tijdschriften blijven blokkeren die kritiek
hebben op de overheid, bleven ze boeken in beslag nemen en activisten
lastigvallen.
Reagerend op
de dood op Twitter zei de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Mohammad
Javad Zarif dat het een "verlies voor de regio" was. Hij hoopt dat
het nieuwe leiderschap "inspiratie uit het verleden" zou nemen.
De Britse
premier Boris Johnson zei dat Qaboos een "diepgaande erfenis had
achtergelaten, niet alleen in Oman maar in de hele regio", terwijl de
voormalige Amerikaanse president George W Bush zei dat de overleden leider een
stabiele macht in het Midden-Oosten was geweest.