Groenten te koop tegen ‘verkiezingsprijs’

“Mamie kom kijken noh ik heb mooie boulanger en bladgroeten”, zo smeekt een groetenverkoper een vrouwelijke marktbezoeker die zijn stand voorbij loopt. Iets verder roept een man luidkeels, “dya we lay dya lay, mooi mooi tomatie gi wan verkiezingsprijs.” Een marktbezoeker stopt haast bij elke stand, neemt een bos groeten op en vraagt wat het kost. “ drie en vijftig mevrouw en disi na fefy golo”, zegt de verkoper. Ze legt de groenten weer neer en loopt verder. Bij de volgende stand doet ze hetzelfde. Deze dame is net als andere marktbezoekers de prijzen aan het vergelijken.

De prijs van groenten is gestegen. Een tussenhandelaar die net een bundel kouseband levert aan een marktverkoper kan het niet eens worden over de prijs. “If mi bai so diri na yu, omeni mo seri’ing dang?, Den sma no bai”, zegt de marktverkoper. Uiteindelijk bereiken ze toch een overeenkomst, want de tussenhandelaar vertrekt fluitend.

Bij een andere stand legt een verkoopster een iets ouder echtpaar uit waarom de groenten zo duur is. “Mi prani srefi toch, is niet bespoten, ma mest diri en dresi diri tu, en fa alling ‘e fadon mi e lasi, want a gron sungu pikinso. Ie kan aksi ala wojoman a alling e moeilijk unu”, zegt de marktverkoopster. Uiteindelijk koopt het echtpaar toch twee bossen tajerblad voor SRD 3 per bos bij haar en klein hoopje tomaten voor SRD 5.

Volgens landbouwverwerker Kenneth Soekoel, die reeds dertig jaren in de sector zit, heeft Suriname al vijftig jaar te maken met dit probleem.“Dat groenten in de regentijd in prijs stijgen is geen nieuwigheid, in de droge tijd is groente ook duur”, zegt hij. In de regentijd is er teveel aan water en in de droge tijd te weinig water. Het probleem van de droge tijd is makkelijk op te lossen, door extra besproeiing. Maar in de regentijd kan je niet een beetje zon doen schijnen.

“Doordat het soms dagen achter elkaar regent, raakt de grond verzadigd. Hierdoor wordt de groei van de plant gestagneerd. Het gevolg hiervan is dat de planten verzwakken of doodgaan. Planten die verzwakken gaan minder dragen en dat gaat ten koste van de opbrengst. Teveel water in de wortelzone lijdt tot gebrek aan zuurstof, waardoor weer een tekort aan osmose ontstaat. Zo een plant neemt dan te weinig voeding op en verzwakt. De plant gaat op den duur vergelen en de jonge vruchten vallen af. Soms gaat de plant zelfs dood”, legt de groenteverwerker uit.

Soekoel concludeert dat er op tuinbouw gebied geen ontwikkeling plaatsvindt in Suriname. “We hebben een klimatologisch probleem, maar dat is ook in Europa het geval. Daarom hebben ze daar kasten gebouwd om de winter te overbruggen. Maar wij moeten nu echt gaan nadenken hoe we de regentijden gaan overbruggen. Er moet een systeem komen waarbij het regenwater zo snel mogelijk wordt afgevoerd zodat de planten er geen last van ondervinden. Daarvoor is er onderzoek nodig, anders blijf je achter de feiten aan hollen.” zegt hij.

(Tekst en foto: Sharon Crawford)