Klimaattop: Lokale strategieën vervangen wereldwijd verdrag

Terwijl functionarissen uit alle streken van de wereld zich verzamelen in Durban, Zuid-Afrika voor de laatste ronde van de VN-klimaatsonderhandelingen, worden ze geconfronteerd met het ongemakkelijk gegeven: De wereldwijde pact dat sinds 1997 de doelstellingen van de uitstoot van broeikasgassen heeft gedicteerd, is misschien niet meer relevant. De klimaattop (COP17) begint vandaag.

De verplichte doelstellingen van het Kyoto-protocol bestrijken minder dan een derde van de uitstoot van koolstof in de wereld. Grote vervuilers zijn niet gebonden aan het protocol. En in toenemende mate rekent de wereld op een lappendeken van maatregelen in plaats van op een universeel verdrag om de gevolgen van de opwarming van de aarde te verminderen.

Het Kyoto-overeenkomst zal niet helemaal sterven in Durban, maar kan voor nog eens vijf jaar worden verlengd zonder bindende toezeggingen van geïndustrialiseerde landen, terwijl programma's voor internationale koolstof vermindering worden gereserveerd als een manier voor compensatie voor de uitstoot. Afgevaardigden op de VN-klimaattop zullen zich in grote mate richten op technische details, zoals hoe je een fonds in de toekomst kan beheren om arme landen te helpen zich aan te passen aan de klimaatsverandering en hoe schone technologie kan worden overgebracht naar ontwikkelde landen. De debatten over concreet beleid hoe de uitstoot van broeikasgassen de komende tien jaar terug te dringen, vinden echter plaats in bijvoorbeeld het Australisch parlement en de California Air Resources Board.

Kyoto Protocol
Bijna 200 landen - waaronder de Verenigde Staten - bedachten in 1997 een overeenkomst om de mondiale uitstoot van geïndustrialiseerde landen met 5,2 procent (in vergelijking met het niveau in 1990) te verminderen tegen het einde van 2012. Veertien jaar later blijkt echter dat de bindende doelstellingen slechts gelden voor landen die verantwoordelijk zijn voor 27 procent van de wereldwijde uitstoot van koolstof. De Verenigde Staten heeft het Kyoto-protocol niet geratificeerd en heeft de overeenkomst geen betrekking op de belangrijkste opkomende economieën zoals China en India.

Toch zijn veel landen en regio's doorgegaan met strategieën om hun kooldioxide-uitstoot te beteugelen. Australië legde een koolstof-belasting op aan een aantal industrieën die volgend jaar ingaat en zal de overgang maken naar een koolstof-handelssysteem in 2015. Verschillende ontwikkelingslanden stellen "geschikte nationale verzachtende maatregelen" in. Mexico is bezig met wetgeving voor een binnenlandse koolstofmarkt en ontwikkelt regels voor de cementindustrie. Het land streeft er ook naar om lage inkomensgroepen te prikkelen om energie-efficiënte woningen te kopen. Colombia werkt aan plannen om zijn oude, vervuilende vrachtwagens tot schroot te verwerken, hernieuwbare energie te bevorderen, energie-efficiëntie in de bouw en het snelle busvervoer uit te breiden.

Politieke overeenkomst
Todd Stern, de Amerikaanse speciale gezant voor klimaatverandering, benadrukte op een persconferentie deze maand dat alle grote uitstoters van broeikasgassen hun klimaatdoelen 2020 in een politieke overeenkomst hebben vastgelegd tijdens de VN-gesprekken van vorig jaar in Cancun. De Verenigde Staten heeft toegezegd zijn uitstoot met 17 procent te verminderen in vergelijking met het niveau van 2005. China heeft voor dezelfde periode toegezegd tussen de 40 en 45 procent te snijden in de uitstoot van kooldioxide per eenheid van het bruto binnenlands product. "We hebben overeenstemming bereikt over iets tot 2020. Iedereen heeft dat gedaan. Dat is Cancun, “zei Stern.