De Canadese premier Justin Trudeau ontmoet de 100-jarige Richard Rohmer, een van de meest onderscheiden Canadese veteranen, op Juno Beach in het Franse Courseulles-sur-Mer. (Foto via Reuters)
Veteranen en wereldleiders zijn bijeengekomen in Normandië, Frankrijk, ter gelegenheid van de 80e verjaardag van de D-Day-landingen van 6 juni 1944, toen ruim 150.000 geallieerde soldaten over zee en door de lucht het land binnenkwamen om de strijdkrachten van nazi-Duitsland te verdrijven.

Nu de oorlog in Oekraïne woedt, krijgt de herdenking dit jaar van dit belangrijke keerpunt in de Tweede Wereldoorlog een bijzondere weerklank. Rusland, dat in 2022 een grootschalige invasie van Oekraïne lanceerde, was niet uitgenodigd.

"Deze gebeurtenis en dag dienen als een herinnering aan de moed en vastberadenheid die zijn getoond bij het nastreven van vrijheid en democratie", zei de Oekraïense president Volodymyr Zelenskiy in een bericht op X, waarin hij zijn aankomst bij de ceremonies van donderdag in Frankrijk aankondigde.

"De bondgenoten verdedigden toen de vrijheid van Europa, en de Oekraïners doen dat nu. Eenheid heerste toen, en echte eenheid kan vandaag de dag zegevieren", voegde hij eraan toe.

De Amerikaanse president Joe Biden, de Franse president Emmanuel Macron, de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, de Britse koning Charles en premier Rishi Sunak, en vele andere politieke figuren nemen deel aan de dag van eerbetoon, die vanmorgen begon met een Britse ceremonie in Ver-sur-Mer.

In Arromanches-les-Bains, een van de stranden waar geallieerde troepen 80 jaar geleden aan land kwamen, stroomden donderdagochtend kleine mensenmassa's het strand op toen het tij zich terugtrok.

Ze werden vergezeld door een verzameling Jeeps uit de Tweede Wereldoorlog. Later kwam er een amfibievoertuig aan land met een doedelzakspeler aan boord die een somber deuntje blies.

Nu het aantal veteranen, waarvan velen 100 jaar of ouder zijn, snel afneemt, zal dit waarschijnlijk de laatste belangrijke ceremonie in Normandië zijn om hen in hun aanwezigheid te eren.

Ongeveer 200 veteranen, voor het merendeel Amerikaans of Brits, zullen de hele dag deelnemen aan ceremonies op winderige stranden die nog steeds de littekens dragen van de gevechten die uitbraken op D-Day, de grootste amfibische invasie uit de geschiedenis, waarbij duizenden geallieerde soldaten omkwamen.

Onder degenen die zullen deelnemen is de 101-jarige Bob Gibson, die deel uitmaakte van de tweede golf soldaten die op het Utah Beach in Normandië landde.

'Het is alsof het gisteren is gebeurd. Je zou niet geloven wat ik heb gezien. Vreselijk. Sommige jongelui hebben het grote strand nooit bereikt… soms word je er 's nachts wakker van", vertelde hij aan persbureau Reuters.

Tijdens de belangrijkste herdenkingen in Ver-sur-Mer zei koning Charles dat terwijl het aantal levende veteranen afnam, "onze verplichting om te onthouden waar ze voor stonden en wat ze voor ons allemaal bereikten, nooit kan afnemen".

Sprekend in het Engels en het Frans bracht hij hulde aan het 'onvoorstelbare aantal' Franse burgers dat omkwam in de strijd om Normandië, en de moed en opoffering van het Franse verzet.

'Laten we bidden dat zo’n offer nooit meer gebracht hoeft te worden', zei hij. "Onze dankbaarheid is onfeilbaar, en onze bewondering eeuwig."

Sunak nam een ​​pauze in de campagne voor de Britse verkiezingen van 4 juli en bracht hulde aan de veteranen door te zeggen dat hun "acties een continent hebben bevrijd en een betere wereld hebben opgebouwd".

'Je hebt alles op het spel gezet en we zijn je alles verschuldigd", zei hij. "We kunnen onmogelijk hopen die schuld terug te betalen, maar we kunnen en moeten beloven dat we het nooit zullen vergeten."

Tijdens de Britse ceremonie kregen veteranen applaus toen ze het evenement binnenkwamen om hun zitplaatsen in te nemen, die waren versierd met felrode klaprozen.

Tijdens een Canadese ceremonie op Juno Beach in het nabijgelegen Courseulles-Sur-Mer zei de Canadese premier Justin Trudeau dat de wereld moet blijven opkomen voor de democratie.

"De democratie wordt vandaag de dag nog steeds bedreigd. Het wordt bedreigd door agressors die de grenzen willen hertekenen", zei hij. "Onze manier van leven is niet per ongeluk ontstaan, en zal ook niet zonder inspanning voortduren."

Omdat er ook oorlog woedde in het Midden-Oosten en elders, wensten sommige bezoekers vrede, terwijl ze op de Amerikaanse begraafplaats van Colleville-sur-Mer hun eerbetoon brachten aan de gevallen soldaten.

"Het is heel ontroerend om te zien dat er zoveel jonge mannen hier liggen begraven", zegt de 66-jarige Brigitte Perdrix uit de nabijgelegen stad Trouville.

"Het zou een eerbetoon aan hen zijn als de wreedheden en oorlogen die nu aan de gang zijn, zouden stoppen. Het zou zijn alsof er een roos op elk graf wordt geplaatst."