Een drone toont ondergelopen straten in het centrum van Porto Alegre, Rio Grande do Sul, Brazilië. (Foto: Reuters)
Reddingswerkers haastten zich dinsdag om mensen te evacueren die waren gestrand door verwoestende overstromingen in de Zuid-Braziliaanse deelstaat Rio Grande do Sul, waarbij minstens 90 doden vielen, duizenden dakloos werden en wanhopige overlevenden op zoek waren naar voedsel en basisvoorzieningen.

Aan de rand van Eldorado do Sul, 17 kilometer  van de hoofdstad van de deelstaat Porto Alegre, sliepen veel mensen langs de weg en vertelden Reuters dat ze honger leden. Hele gezinnen vertrokken te voet, met hun bezittingen in rugzakken en winkelwagentjes.

"We hebben drie dagen zonder eten gezeten en we hebben nog maar net deze deken gekregen. Ik ben met mensen die ik niet eens ken, ik weet niet waar mijn familie is", zei een jongeman die zei dat hij Ricardo Junior heette.

De overstromingen hebben de reddingswerkzaamheden belemmerd; tientallen mensen wachten nog steeds op evacuatie per boot of helikopter uit getroffen huizen. Kleine boten doorkruisten de ondergelopen stad op zoek naar overlevenden.

De civiele bescherming van de deelstaat zei dat het dodental was gestegen tot 90, terwijl nog eens vier sterfgevallen werden onderzocht, terwijl 131 mensen nog steeds vermist waren en 155.000 dakloos.

De zware regenval die vorige week begon, heeft ertoe geleid dat rivieren zijn overstroomd, hele steden onder water zijn gezet en wegen en bruggen zijn vernield. De verwachting is dat de regen donderdag ophoudt, maar dan weer het hele weekend aanhoudt.

Klimaatexperts schreven de extreme regenval in Rio Grande do Sul toe aan de samenloop van een hittegolf veroorzaakt door het El Niño-fenomeen van dit jaar, dat de wateren van de Stille Oceaan verwarmt en regen naar het zuiden van Brazilië brengt; een zwakker koufront met regen en stormen uit Antarctica; en ongebruikelijke warmte in de Atlantische Oceaan verhoogt ook de luchtvochtigheid.

De opwarming van de aarde verergert deze verschijnselen en intensiveert de effecten tussen dergelijke systemen, waardoor het weer onvoorspelbaar wordt, zegt Marcelo Schneider, onderzoeker van het National Meteorology Institute (Inmet).

Stroomonderbrekingen
In Porto Alegre, een stad met 1,3 miljoen inwoners, stonden de straten in het centrum onder water nadat de rivier de Guaiba met recordwaterstanden buiten zijn oevers was getreden.

De inwoners van Porto Alegre kregen te maken met lege schappen in de supermarkten en gesloten benzinestations, terwijl winkels de verkoop van mineraalwater rantsoeneerden. De stad verdeelde water in vrachtwagens naar ziekenhuizen en schuilplaatsen.

De overstromingen hebben ook gevolgen gehad voor de water- en elektriciteitsvoorzieningen; volgens de Civiele Bescherming zijn er in totaal ruim 1,4 miljoen mensen getroffen.

Bijna een half miljoen mensen zaten zonder stroom in Porto Alegre en omliggende steden, omdat elektriciteitsbedrijven om veiligheidsredenen de elektriciteitsvoorziening in ondergelopen wijken hadden afgesloten. Nationale netbeheerder ONS zei dat vijf hydro-elektrische dammen en transmissielijnen waren gesloten vanwege de zware regenval.

De luchthaven van de stad, waarvan het platform onder water staat, heeft sinds vrijdag alle vluchten opgeschort.

Er werden brandstoftekorten gemeld toen het staatsoliebedrijf Petrobras zei dat het problemen had met het transporteren van diesel uit zijn raffinaderij in het zwaar overstroomde Canoas in de metropool Porto Alegre, zei een hoge regeringsfunctionaris.

President Luiz Inacio Lula da Silva zei in een televisieprogramma van de regering dat de omvang van de schade pas bekend zal zijn als het water is gezakt. Hij beloofde federale hulp voor de staat in wat wordt beschouwd als de ergste klimaatramp ooit.

Economen van JP Morgan voorspelden dat de impact van de overstromingen op de Braziliaanse economie een bescheiden deuk in de bbp-groei en een marginale stijging van de inflatie zou zijn, voornamelijk als gevolg van hogere prijzen voor rijst die grotendeels in Rio Grande do Sul wordt geproduceerd. De regering zei dat Brazilië rijst zal importeren om de markt te stabiliseren.

Naast de vernietiging van kritieke infrastructuur hebben de zware regenval en overstromingen graanvelden onder water gezet en vee gedood, waardoor de sojaoogst werd onderbroken en het werk in meerdere vleesfabrieken werd stopgezet.

De haven van Rio Grande, een belangrijke haven voor graanexport, functioneerde normaal, aldus de havenautoriteit van de staat. De belangrijkste toegangswegen waren echter onbegaanbaar, waardoor de graanaanvoer naar de haven werd verstoord omdat vrachtwagens een grote omweg moesten maken, aldus exporteurs.