Welvaart en Welzijn

We zijn gewend om het nieuwe jaar in te luiden met allerlei nieuwe voornemens en mooie beloften. Alleen het waarmaken, schijnt iedere keer weer moeilijk te zijn. Mijn wens voor het nieuwe jaar is een goed evenwicht tussen welvaart en welzijn voor elke Surinamer en elk mens op deze aarde want de wereld is nog steeds niet eerlijk verdeeld. De kloof tussen welvaartslanden en onderontwikkelde landen, tussen rijken en armen, is nog steeds heel groot. Ik hoop dat elk mens een menswaardig bestaan op deze aarde zal hebben.

Welvaart geeft weer hoeveel wij kunnen kopen van ons geld en hoeveel behoeften daarmee bevredigd kunnen worden. Het woordenboek omschrijft welvaart als een toestand van voorspoed, van gunstige ontwikkeling in maatschappelijk en economisch opzicht. Bijvoorbeeld geregelde loonstijgingen.
Als je aan mensen vraagt wat ze verstaan onder welvaart, krijg je verschillende antwoorden omdat elk antwoord is gebaseerd op een persoonlijke wens- of ervaring. De een denkt aan veel geld, hoge salarissen, prachtige grote gebouwen en huizen, een welvarende economie en weinig schaarste en de ander aan fysieke- en psychische gezondheid, de mogelijkheid om snel ziekten te bestrijden zodat we kunnen leven in een gezonde maatschappij. Daarom is het moeilijk om een afdoende definitie te vinden om welvaart te omschrijven.

Bij het begrip Welvaart heb ik altijd het idee alsof het aan verandering onderhevig is. De welvaart van nu is anders dan de welvaart van vroeger of die van de toekomst. Bij mij rijst steeds de vraag: “Is er überhaupt ooit welvaart genoeg in een land, of worden de verwachtingen iedere keer weer bijgesteld?” Het woord Welvaart impliceert ook een mate aan beweging, richting, een bepaald doel dat waarschijnlijk nooit gehaald zal worden omdat de ‘vaart’ er altijd in gehouden wordt. Welzijn daarentegen roept veel meer op, een gevoel van rust en tevredenheid. Welzijn is een woord waar geen beweging in zit, je bent het of je bent het niet. En wanneer je het nu nog niet bent, kun je werken aan je Zijn om dat Wel te laten worden.

Spiegel van de wereld
Als ik een blik werp in de spiegel van de wereld, dan zetelt er diep van binnen de angst dat we de komende jaren aan Welvaart zullen moeten inleveren. Grondstoffen, energie en voedsel worden steeds duurder en vaak door mensen handelen onbetrouwbaar, overheidsbestedingen staan onder druk en de consument houdt door de grote onzekerheid over de economie de vingers op de knip. Een krimpende economie betekent voor een overgrote meerderheid van de mensen dat ze minder geld te besteden hebben dan voorheen. Minder welvaart dus. Sommige mensen staren zich hierop blind en focussen zich alleen op hun koopkracht. Ze willen overvloed zien en gemak ervaren. Als jij jouw Welzijn laat afhangen van de Welvaart waarin je leeft, dan ga je een probleem krijgen de komende jaren. Energieprijzen zullen bijvoorbeeld blijven stijgen door een groter wordende vraag naar steeds schaarser wordende brandstoffen. En voedselprijzen zullen blijven stijgen door een stijgende wereldvraag naar bijvoorbeeld graan en rijst, terwijl klimaatverandering nu al een grote negatieve invloed heeft op de beschikbaarheid daarvan.

Welzijn is een gevoel van geluk. Hiermee wordt aangegeven dat het zowel lichamelijk als geestelijk als sociaal goed met je gaat. In de economie gaat welzijn over de mate waarin mensen hun materiële en immateriële behoeften bevredigd achten. Welzijn vergt een gedrag, of eerder een gemoedstoestand waarbij een samenleving zich laat meten door tevredenheid of geluksgevoel, en niet door besteedbaar inkomen of financieel vermogen. En dat vraagt weer om een omslag in ons denken en in ons handelen. In plaats van nu energie te steken in het streven naar meer welvaart, die zijn grenzen ecologisch gezien al lang heeft bereikt, kunnen we beter investeren in ons Welzijn. Accepteren dat het zo eigenlijk wel mooi genoeg is met onze Welvaart, zal dat Welzijn alleen maar bespoedigen.

Economische groei houdt niet automatisch in dat ook het welzijn van de mensen evenveel stijgt, dus bij een stijging van de welvaart staat het niet vast dat ook het welzijn mee groeit. Naast de welvaart spelen namelijk ook andere factoren, zoals gezondheid, vrijheid en vriendschap, een rol bij welzijn. De koopkracht van mensen kan bijvoorbeeld stijgen, maar als iemand ziet dat zijn collega meer verdient dan hijzelf, kan dit leiden tot afgunst en dus vermindering van het welzijn veroorzaken.

Welvaartsziekten
Waar we ook voor moeten uitkijken zijn de welvaartsziekten. Dat zijn ziekten en aandoeningen die kenmerkend zijn voor een welvarende levensstijl zoals in Amerika en veel westerse landen gebruikelijk is. Door een sterk gestegen levensstandaard en door nieuwe eetpatronen en leefstijlen, sterven steeds meer mensen aan de indirecte gevolgen van welvaartsziekten. Deze welvaartsziekten worden veroorzaakt door een leefstijl die wordt gekenmerkt door overvloed en een hoge levensverwachting. Mensen met welvaartsziekten eten vaak te veel, bewegen te weinig of hebben een ongezonde levensstijl, zoals overmatig alcoholgebruik, roken en drugs gebruik. Niet alleen is de overvloed van eten en drinken een belangrijke oorzaak van welvaartsziekten, ook de samenstelling van dat eten en drinken draagt er aan bij. Zo is veel eten tegenwoordig suikerrijk, te vet en erg zout en kunnen er kunstmatige stoffen in zitten die op lange termijn niet goed zijn voor de gezondheid van een mens.

Bekende welvaartsziekten zijn kanker, diabetes, hart- en vaatziekten en overgewicht. Deze ziekten sluiten elkaar niet uit, iemand met overgewicht heeft ook een hogere kans op hart- en vaatziekten. Naast deze fysieke aandoeningen, wordt tegenwoordig ook stress gezien als een welvaartsziekte. Door hoge prestatiedruk en gebrek aan tijd komen mensen in de stress, wat in sommige gevallen zeer nare gevolgen kan hebben, bijvoorbeeld een depressie.

In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, komen welvaartsziekten ook veel voor bij mensen met lage- en midden inkomens. Dit ligt onder andere ten grondslag aan de fastfoodketens en dergelijke die tegenwoordig ook in arme landen filialen hebben, waardoor de slechte eetgewoonten die hieruit voort kunnen komen ook in deze landen steeds meer een probleem wordt.

Welvaart bestaat uit twee vormen namelijk welvaart in enge zin (materiele) en welvaart in ruime zin. De materiële welvaart gaat over de hoeveelheid goederen en diensten die een persoon, bedrijf of zelfs land tot zijn beschikking heeft. Hierbij worden niet-materiële zaken niet meegeteld. De negatieve effecten op bijvoorbeeld het milieu spelen hierbij dus geen rol. Als indicator van de hoogte van de materiële welvaart wordt vaak het inkomen of de koopkracht genomen. Hoe hoger het inkomen, hoe hoger de materiële welvaart in enge zin.

Bij de welvaart in ruime zin wordt rekening gehouden met alle schaarse middelen, dus ook de niet-materiële middelen, zoals de kwaliteit van het milieu. Het is mogelijk dat de materiele welvaart stijgt, omdat de koopkracht van de burgers groter wordt. Maar de welvaart in ruime zin kan dan juist dalen, als iemand de omvangrijkere milieuvervuiling door meer productie zwaarder vindt wegen dan het stijgen van de koopkracht.

Wanneer is een land welvarend?
Als een land welvarend is, betekent dat dat het land rijk is. De bewoners kunnen dus een huis kopen, een auto hebben en misschien zelfs een paar keer op vakantie gaan. Als je het hebt over welvaart in enge zin, dan heb je het over het Bruto nationaal product per hoofd van de bevolking. (BNP) Dat zijn alle inkomsten van alle inwoners bij elkaar. Nederland heeft bijvoorbeeld een BNP van 866.354 miljoen dollar, China heeft een BNP van 10.380.380 miljoen dollar. Nu lijkt het logisch om te zeggen dat China rijker is dan Nederland, dus China is welvarender dan Nederland. Dat is echter niet zo. China heeft namelijk ook een stuk meer inwoners dan Nederland. In China is die 10.380.380 miljoen dollar verspreid over meer dan een miljard mensen, in Nederland is de 866.354 miljoen dollar verspreid over 17 miljoen mensen. Je moet je dus focussen op het BNP per persoon, per hoofd van de bevolking (ook wel het BNP per capita genoemd). Nederland heeft een BNP per capita van $51.372, China heeft een BNP per capita van $7.589. Een Nederlander verdient dus véél meer dan een Chinees. Nederland is dus welvarender dan China. Als je het hebt over welvaart in enge zin, gaat het dus om de vraag: "Hoeveel geld verdienen de inwoners gemiddeld?"

Je hebt ook welvaart in ruime zin, ook wel welzijn genoemd. Je kan namelijk wel een land hebben met rijke inwoners, maar geld is ook niet alles. Er zijn ook andere belangrijke dingen zoals
- Zijn er goede ziekenhuizen?
- Is er goed onderwijs?
- Zijn er veel verwarde mensen of verslaafden? Ik kan zo nog wel even doorgaan.

Om te weten hoe welvarend een land is in ruime zin, heb je de Human Development Index, afgekort de HDI, nodig. De HDI is bedacht door de Verenigde Naties. De index werd in 1990 ontwikkeld door de Pakistaanse econoom Mahbub Ul Haq en wordt sinds 1993 door de UNDP gebruikt in haar jaarlijkse rapport. De index van de menselijke ontwikkeling (ontwikkelingsindex), VN-index (welzijnsindex) of Human Development Index (HDI) van de Verenigde Naties meet voornamelijk armoede, analfabetisme, onderwijs en levensverwachting in een bepaald land of gebied. Noorwegen staat vaak op de eerste plaats. Onderaan de lijst staan de Afrikaanse landen.

De index meet de gemiddelde prestaties van een land, opgedeeld in drie categorieën:
• Volksgezondheid, aan de hand van de gemiddelde levensverwachting bij de geboorte.
• Kennis, aan de hand van het analfabetisme en het deel van de bevolking dat primaire, secundaire en tertiaire educatie doorloopt.
• Levensstandaard, aan de hand van het bruto nationaal product per hoofd van de bevolking, in koopkrachtpariteit in dollars.
Het is een ingewikkelde wiskundige formule. Uiteindelijk komt er een getal uit tussen de 0 en de 1. Hoe hoger hoe beter. Met de HDI kunnen we dus een top tien maken van de welvarendste landen.
Tenslotte, genoeg hebben brengt rust en geluk, meer dan genoeg hebben brengt onrust. Dat geldt voor alle dingen, vooral voor geld De mens zal dus alert moeten blijven en zichzelf continu moeten afvragen wat belangrijker is welvaart of welzijn. Of hij zal zijn uiterste best moeten doen om een goed evenwicht tussen beiden te handhaven.

Poverty is not an accident. It is man-made and can be removed by the actions of human beings. (Nelson Mandela)


Josta Vaseur