Tony Caram
Hoogleraar Tony Caram is niet optimistisch over de financieel-economische situatie. De uitgaven van de overheid zijn flink opgestuwd door forse loonsverhogingen, terwijl de inkomsten enorm zijn afgenomen. Ook de sociale maatregelen die genomen zijn, hebben gezorgd voor een tekort aan liquide middelen. Caram belichtte tijdens een presentatie voor de VHP de afgelopen week, de overheidsfinanciën.

Mede omdat ruim 40% van de overheidsinkomsten direct afkomstig is van de mijnbouwsector (inclusief industriële verwerking), liep de groei van de inkomsten vorig jaar terug van 36% naar 9%. Er werden geen schenkingen ontvangen.
"In plaats van op de rem te drukken, werd de op zich al ruime uitgavenstijging verder opgetrokken en wel van 20% tot 24%. Bedenkelijk is dat de stijging zich vrijwel geheel voltrok in de lopende sfeer. De groei van de kapitaaluitgaven werd terug gebracht van 26% naar 5% en haar aandeel in het totaal verminderde van 19% naar 16%", benadrukte Caram.

Verdere verslechtering
Het kastekort verdubbelde tot SRD 439 miljoen of 4% van het bruto binnenlands product (bbp). De situatie op potentiële verplichtingenbasis was volgens de inleider veel ernstiger. Het omvangrijk begrotingstekort van 10% van het bbp is indicatief voor de structurele problematiek. Het geeft aan dat veel wat gewenst of zelfs noodzakelijk was, niet werd gerealiseerd.

In de loop van 2013 verslechtert de situatie verder, mede als gevolg van de daling van de goudprijs met circa een kwart. De olieprijs loopt aanvankelijk terug, maar herstelt na het tot ontlading komen van de maatschappelijke spanningen in Egypte. De daling van de grondstofprijzen vergroot de druk op de overheidsinkomsten, terwijl de uitgaven verder toenemen. Gedurende de eerste vier maanden van 2013 wordt bijgevolg een kastekort van SRD 353 miljoen of circa driekwart van het op zich al te hoge tekort van 2012 geregistreerd. Indien het huidige bestedingstempo wordt voortgezet moet worden gevreesd dat het kastekort over geheel 2013 ruim 5% van het bbp zal belopen. De feitelijke situatie is zelfs erger vanwege het uitstellen van projecten en van het niet voldoen aan een aantal betalingsverplichtingen. Een tekort van een dergelijke omvang is niet duurzaam, legde Caram uit.

Reden tot zorg
De gevolgen van het beleid blijven niet uit: de betalingsbalans over het eerste kwartaal 2013 sluit met een tekort van US$ 138 miljoen, nadat in de voorgaande drie jaren steeds een overschot werd gerealiseerd. De niet-officiële koers van de Amerikaanse dollar deprecieert met circa 3%. Een reden tot zorg, te meer omdat de officiële internationale reserves in de eerste helft van 2013 met 20% zijn geslonken. Deze reserves zijn in korte tijd geslonken tot een equivalent van ruim 4,5 maanden import van goederen en diensten. Zij liggen nu weer onder de optimale norm van 6 maanden. Een omkering van de dalende tendens is noodzakelijk om het vertrouwen in de interne en externe waarde van de nationale munt te waarborgen, deelde Caram mee.

Ondanks de ruime liquiditeitsverhoudingen, vlakt stijging van de prijsindex van de gezinsconsumptie fors af in 2012. Dat komt door het wegvallen van het incidentele effect van de devaluatie en van de verhoging van de government take. Opvallend is dat in de loop van 2013 de indexstijging verder afvlakt. Een verklaring hiervoor is dat tegen voordelige prijzen kan worden geïmporteerd als gevolg van de mondiale malaise en de zwakke euro. De prijzen van basisgoederen worden gereguleerd. De vraag dringt zich op of de prijsindex nog een representatieve indicator is van de inflatie. Gevoelsinflatie neemt toe.
Caram concludeert dat het budgettaire beleid met uitzondering van 2011 steeds expansiever wordt, terwijl het monetaire beleid in 2010 en sinds 2012 accommoderend is. Voortzetting van het huidig financieel beleid zal het risico van verdere verstoringen doen toenemen. Heroverwegen van het budgettair beleid is dan ook noodzakelijk. Voortgaan met de versterking van het monetaire beleid is wenselijk.

Caram geeft ook adviezen en draagt voorstellen aan om de situatie aan te pakken. Een samenvatting van zijn presentatie, kunt u hier downloaden.

Documenten: