Het fatsoen van Piet de Jong

Piet de Jong, CDA-prominent en minister-president van Nederland van 1967 tot 1971, liet weer van zich spreken in de Nederlandse media. Naar aanleiding van de voorgenomen extra bezuiniging van 1 miljard Euro op de Ontwikkelingssamenwerking, die vermoedelijk door Geert Wilders is afgedwongen, liet de 97-jarige Piet de Jong weten dat hij overweegt om uit protest zijn CDA-lidmaatschap op te geven.

Twee jaar geleden liet De Jong al duidelijk blijken dat hij niets op heeft met Geert Wilders als gedoogpartner van de regeringspartijen CDA en VVD. Op een bomvol CDA congres liet de toen nog 95-jarige De Jong weten, dat in zijn ogen elke samenwerking van het CDA met een partij (de PVV) die mensen uitsluit op grond van hun geloof (de Islam), naar zijn overtuiging uit den boze is.

In een interview zei De Jong daarover: "Als je zegt: jullie deugen niet, zoals Geert Wilders doet, dan escaleert het, en gaat het van kwaad tot erger. Je moet elkaar respecteren. Daarom zeg ik: zolang de punten van de godsdienstvrijheid en de rechtsstaat niet zeker zijn, moet de PVV wat mij betreft maar in zijn eentje doormarcheren. Daar doe ik niet aan mee”.
De in 1915 geboren Piet de Jong was in een eerder leven Marine Officier.

In die hoedanigheid moet hij mijn in 1942 bij de Slag in de Javazee gesneuvelde grootvader gekend hebben. Beiden hadden de rang van Luitenant ter Zee. Ik heb hier wel eens over geschreven op Starnieuws. Mijn biologische grootmoeder heb ik nooit gekend, maar mijn grootvader was enkele jaren voor zijn dood hertrouwd. Zijn tweede echtgenote, die in Den Haag woonde, heb ik als kind goed gekend. Ik beschouwde haar als mijn echte grootmoeder.

Op één van haar laatste verjaardagen, in het jaar 2000, zag ik Piet de Jong langskomen met een presentje. Ondanks zijn roem als voormalig premier, was hij 60 jaar na de slag in de Javazee, de weduwe van zijn gesneuvelde kameraad niet vergeten. Dat zegt mij iets over Piet de Jong. Waar het CDA al jaren als leus heeft “fatsoen moet je doen”, maar daar in de praktijk niet altijd veel van laat blijken, is Piet de Jong iemand die het gewoon doet, dat fatsoen.

Op 13 mei 1940, terwijl de Duitsers Nederland veroverd hadden met bruut geweld, was Piet de Jong in Den Helder en keek naar zijn nog in aanbouw zijnde onderzeeboot, de Hr.Ms. O 24. Hij draalde niet en vertrok samen met zijn bemanning én de onderzeeboot, die inmiddels net zeevaardig was, naar het vrije Engeland. Van daar uit zou hij vijf jaar lang strijd voeren tegen het fascisme, met gevaar voor eigen leven. Hij zou er twee keer het Bronzen Kruis voor ontvangen vanwege uitzonderlijke dapperheid.

Nu, op zijn 97e jaar, overweegt Piet de Jong uit het CDA te stappen vanwege zijn principes. Politiek gaat meestal over belangen: de belangen van groepen en individuen. Maar wat Piet de Jong de jongere generatie politici misschien nog kan leren, is dat de politiek – net als het leven – soms ook vraagt om een principiële keuze.
Het zou me niet verbazen als Piet de Jong straks, als hij 100 jaar wordt, een nieuwe partij zal oprichten: de partij van het fatsoen. Ik word meteen lid.

Jan Gajentaan