Nicolas Sarkozy werd bijgestaan door zijn vrouw Carla Bruni. (Foto: AFP)
Nicolas Sarkozy, ooit een dynamische en controversiële leider die beloofde Frankrijk te transformeren, is veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf wegens criminele samenzwering in verband met illegale campagnefinanciering uit Libië. Dit markeert een spectaculaire val voor Sarkozy, die sinds zijn vertrek uit het ambt in 2012 werd geconfronteerd met talrijke juridische problemen en daarmee de eerste Franse staatshoofd in tientallen jaren wordt dat een gevangenisstraf opgelegd krijgt.

Sarkozy betrad in 2007 het Elysée-paleis vol energie en met een visie om Frankrijk te veranderen, maar verloor het presidentschap na slechts één termijn. Nu staat de ex-president op het punt de gevangenis in te gaan, wat zijn val van macht spectaculair maakt.

Sinds zijn nederlaag bij de presidentsverkiezingen in 2012 is Sarkozy verwikkeld in juridische problemen. Hij werd al in twee afzonderlijke zaken schuldig bevonden, maar slaagde er tot nu toe in celstraf te vermijden.

Donderdag veroordeelde een rechter hem tot vijf jaar gevangenisstraf wegens criminele samenzwering in een zaak rond de poging om financiering te verkrijgen van Libië's toenmalige leider Moammar Gadhafi voor zijn verkiezingscampagne in 2007. Sarkozy leek te erkennen dat hij deze keer daadwerkelijk de gevangenis in zal moeten.

Aanklagers hebben een maand de tijd om Sarkozy te informeren wanneer hij zich moet melden voor zijn straf, een maatregel die van kracht blijft ondanks zijn aangekondigde beroepsprocedure.

"Ik zal mijn verantwoordelijkheid nemen, ik zal gehoor geven aan oproepen van de rechtbank, en als ze willen dat ik in de gevangenis slaap, zal ik dat doen met opgeheven hoofd," zei hij tegen journalisten na het vonnis.

"Ik ben onschuldig. Deze onrechtvaardigheid is een schandaal. Ik zal mezelf niet beschuldigen van iets wat ik niet heb gedaan," voegde hij toe en verklaarde dat de haat jegens hem "definitief geen grenzen kent".

Dit drama en deze verzetshouding zijn typerend voor Sarkozy, die door sommige rechtse aanhangers nog steeds wordt gezien als een dynamische redder van zijn land, maar door critici als een grove populist wordt bestempeld die verstrikt is in corruptie.

'Je zult niets meer van me horen'
Geboren op 28 januari 1955, was de voetbalfanaat en wielerliefhebber een atypische Franse politicus. De zoon van een Hongaarse immigrant behaalde een rechtenstudie, maar bezocht – in tegenstelling tot veel van zijn generatiegenoten – niet de prestigieuze École Nationale d’Administration, de traditionele kweekvijver voor Franse leiders.

Na zijn verkiezing tot president op 52-jarige leeftijd werd hij aanvankelijk gezien als een injectie van broodnodige dynamiek, maakte hij internationaal indruk en wist hij het bedrijfsleven voor zich te winnen. Hij voerde een streng beleid op het gebied van immigratie, veiligheid en nationale identiteit.

Toch werd zijn presidentschap overschaduwd door de financiële crisis van 2008 en verliet hij het Elysée met de laagste populariteitscijfers van alle Franse leiders na de Tweede Wereldoorlog tot dan toe.

Weinigen in Frankrijk zijn zijn bezoek aan de landbouwbeurs in Parijs in 2008 vergeten, toen hij tegen een man die weigerde zijn hand te schudden zei: "Rot op, sukkel."

In 2012 verloor Sarkozy zijn kandidatuur voor een tweede termijn in een felle strijd tegen de socialist François Hollande, een nederlaag die hem meer dan tien jaar later nog steeds dwarszit.

Deze nederlaag maakte Sarkozy de eerste president sinds Valéry Giscard d’Estaing (1974-1981) die geen tweede termijn kreeg, en hij beloofde: "Je zult niets meer van me horen."

Die voorspelling bleek allerminst waar, mede dankzij zijn huwelijk met superster en model Carla Bruni en zijn terugkeer naar de voorgrond van de politiek. Die laatste eindigde toen hij in 2017 niet de nominatie van zijn partij wist te bemachtigen voor een nieuwe presidentskandidaat.

De reeks juridische problemen maakte van Sarkozy een achter-de-schermen speler, ver verwijderd van de spotlights waarin hij ooit stond, hoewel hij nog steeds invloed heeft aan de rechterzijde en bekend staat met ontmoetingen met president Emmanuel Macron.

Maar Sarkozy draagt de stempel van een aantal ongewenste primeurs: terwijl zijn voorganger en mentor Jacques Chirac ook werd veroordeeld wegens corruptie, is Sarkozy de eerste Franse ex-president uit de naoorlogse tijd die tweemaal veroordeeld werd en de eerste die daadwerkelijk gevangenisstraf kreeg opgelegd.

Al ontdaan van het Legioen van Eer, de hoogste Franse onderscheiding, wordt hij nu het eerste Franse staatshoofd die sinds Philippe Pétain – de Franse leider tijdens de nazi-bezetting – een gevangenisstraf moet uitzitten.