De Bluebonnet Detentiefaciliteit in Anson, Texas. (Foto: Reuters)
Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft zaterdag op het laatste moment de deportatie van een groep Venezolaanse migranten geblokkeerd. De regering-Trump beschuldigt deze mannen van betrokkenheid bij criminele bendes, maar het hof verbood voorlopig hun uitzetting, in afwachting van verder onderzoek. De zaak werpt een scherp licht op de spanningen tussen het Witte Huis en de rechterlijke macht rond het migratiebeleid.

De uitspraak volgde op een spoedverzoek van de American Civil Liberties Union (ACLU), die stelde dat tientallen migranten zonder behoorlijke rechterlijke toetsing het land dreigden te worden uitgezet. Het Hooggerechtshof beval de Amerikaanse overheid om de migranten niet uit te zetten totdat het hof zelf een nadere beslissing neemt in de zaak.

Conservatieve rechters Clarence Thomas en Samuel Alito spraken zich publiekelijk uit tegen de beslissing, die kort na middernacht werd genomen.

De Amerikaanse regering baseert zich op de zelden toegepaste Alien Enemies Act uit 1798—een wet die doorgaans alleen tijdens oorlogstijd wordt ingezet. Advocaten van de ACLU benadrukken dat de betrokken migranten nauwelijks de kans kregen om zich juridisch te verweren tegen de beschuldigingen. Velen van hen beweren ten onrechte van bendelidmaatschap te worden beschuldigd.

Verzet en politieke spanningen
Het Witte Huis gaf aan dat president Trump zijn harde immigratiekoers zal voortzetten, maar gaf geen aanwijzingen dat de uitspraak van het Hooggerechtshof zal worden genegeerd. "Wij hebben vertrouwen in de rechtmatigheid van ons beleid," aldus een woordvoerder van het Witte Huis, die de kritiek wegzette als "ongegronde rechtszaken van radicale activisten."

Ondertussen zouden al meer dan 200 Venezolaanse en Salvadoraanse mannen gedeporteerd zijn naar een zwaarbewaakte gevangenis in El Salvador. Onder hen bevond zich ook minstens één man die volgens de autoriteiten per ongeluk werd uitgezet.

Een TikTok-video waarin migranten vanuit een detentiecentrum in Texas hun situatie beschrijven, bevestigt dat zij vrijdagavond al naar een luchthaven waren vervoerd. De bussen keerden echter terug na een telefonisch bevel—vermoedelijk als gevolg van de uitspraak van het Hooggerechtshof.

Rechterlijke toetsing essentieel
De kern van de zaak draait om het recht op habeas corpus, oftewel het recht om de rechtmatigheid van detentie aan te vechten via de rechter. Het Hooggerechtshof had eerder bepaald dat migranten voldoende tijd en informatie moeten krijgen om zo’n verzoek in te dienen vóór hun uitzetting. Advocaten pleiten voor een minimale kennisgevingstermijn van 30 dagen.

De spanning tussen het Witte Huis en de rechterlijke macht loopt op. Trump haalde eerder fel uit naar federale rechter James Boasberg, na een ongunstige uitspraak. Zijn kritiek leverde hem een zeldzame berisping op van opperrechter John Roberts, die benadrukte dat rechters onafhankelijk zijn en respect verdienen.

Hoewel de regering-Trump een beroep heeft gedaan om het tijdelijke uitzetverbod op te heffen, blijft het Hooggerechtshof voorlopig het laatste woord houden. Tot die tijd blijft de deportatie van de Venezolaanse migranten opgeschort.