Afrikaanse Klimaattop 2023: Miljarden beloofd voor groene energie

De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) hebben tijdens een historische klimaattop 4,5 miljard dollar aan investeringen in schone energie in Afrika toegezegd, gericht op het onder de aandacht brengen van het potentieel van het continent als groene krachtcentrale. De driedaagse top in Nairobi, die maandag begon, is bedoeld om een gedeelde visie op groene ontwikkeling in Afrika te definiëren.

De Keniaanse president William Ruto heeft geprobeerd de Afrikaanse klimaattop in Nairobi te gebruiken om het verhaal op het continent te veranderen, door de transitie naar schone energie te presenteren als een unieke kans voor Afrika – als het de financiering kan aantrekken om zijn potentieel te realiseren.

Dinsdag zag de conferentie haar belangrijkste toezegging tot nu toe, met een aankondiging van 4,5 miljard dollar door de VAE, die in november en december ook gastheer zal zijn voor de COP28-top in Dubai.

Sultan al-Jaber, hoofd van de nationale oliemaatschappij ADNOC van de VAE en het duurzame energiebedrijf Masdar, dat eigendom is van de overheid, zei dat de investering "een pijplijn van rendabele schone energieprojecten op dit zeer belangrijke continent een impuls zou geven".

Al-Jaber, tevens voorzitter van de COP28-klimaattop, zei dat een consortium met onder meer Masdar tegen 2030 15 gigawatt aan schone energie zou helpen ontwikkelen.

Volgens het International Renewable Energy Agency bedroeg de Afrikaanse capaciteit voor duurzame opwekking in 2022 56 GW.

De driedaagse top in Nairobi, die maandag begon, heeft staatshoofden, regeringsleiders en industrieleiders aangetrokken, waaronder leiders uit Mozambique en Tanzania, evenals het hoofd van de Verenigde Naties, Antonio Guterres, het hoofd van de Europese Unie, Ursula von der Leyen, en de klimaattopgezant van de Verenigde Staten, John Kerry.

Het wordt aangekondigd als het samenbrengen van Afrikaanse leiders om een gedeelde visie te definiëren voor groene ontwikkeling op het diverse continent van 1,4 miljard inwoners en om de toon te zetten voor een golf van internationale diplomatie in de aanloop naar de COP28-bijeenkomst.

Maar het continent wordt geconfronteerd met grote uitdagingen, vooral in de vorm van oplopende schuldenlasten en een gebrek aan financiering. Ondanks een overvloed aan natuurlijke hulpbronnen wordt slechts 3 procent van de energie-investeringen wereldwijd op dit continent gedaan.

Guterres riep de internationale gemeenschap op om te helpen "van Afrika een supermacht op het gebied van hernieuwbare energie te maken".

"Hernieuwbare energie zou het Afrikaanse wonder kunnen zijn, maar we moeten het waarmaken", zei Guterres tegen regerings- en industrieleiders.

Nu de wereld ver achterblijft bij haar mondiale doelstellingen om de opwarming te beperken, sprak Guterres rechtstreeks tot de Groep van 20 landen, waarvan de leiders dit weekend in India bijeenkomen, en zei tegen hen dat ze "“uw verantwoordelijkheden op zich moesten nemen" in de strijd om de klimaatopwarming van de aarde terug te dringen.

Een transitie naar schone energie in de ontwikkelingslanden van de wereld zal van cruciaal belang zijn om het doel van de Overeenkomst van Parijs levend te houden om de opwarming van de aarde 'ruim onder' 2 graden Celsius sinds het pre-industriële tijdperk te houden, en indien mogelijk 1,5 graden Celsius.

Om dat mogelijk te maken zullen de investeringen binnen tien jaar moeten stijgen naar 2 biljoen dollar per jaar – een achtvoudige stijging.

Sprekers op de top hebben de oproep verdubbeld om de mondiale financiële structuren te hervormen om deze in lijn te brengen met de klimaat- en groene ontwikkelingsdoelstellingen.

Al-Jaber riep op tot een "chirurgische interventie in de mondiale financiële architectuur die voor een ander tijdperk was gebouwd", waarbij hij er bij instellingen op aandrong de schuldenlast te verlagen.

Op de openingsdag van de top zei president Ruto dat biljoenen dollars aan "groene investeringsmogelijkheden" nodig zouden zijn naarmate de klimaatcrisis versnelt.

"Afrika heeft de sleutel in handen voor het versnellen van het koolstofvrij maken van de wereldeconomie. We zijn niet alleen een continent dat rijk is aan hulpbronnen. Wij zijn een krachtpatser met onbenut potentieel, die graag actief wil zijn en eerlijk wil concurreren op de wereldmarkten", aldus Ruto.

De focus van de top op een aantal klimaatfinancieringsvoorstellen heeft tegenstand uit sommige milieukringen opgeroepen, waarbij honderden demonstranten op de openingsdag protesteerden bij de conferentielocatie in Nairobi.

Een coalitie van maatschappelijke groeperingen heeft er bij Ruto op aangedrongen om de mondiale klimaatprioriteiten af te leiden van wat zij beschouwt als een door het Westen geleide agenda die pleit voor koolstofmarkten en andere financiële instrumenten om de klimaatcrisis te verhelpen.