Elk ernstig misdrijf raakt ons als gemeenschap, vooral wanneer daarbij  sprake is van ernstige inbreuk op de rechtsorde, omdat elk mens zijn dagelijkse behoeftebevrediging op een veilige manier wenst te beleven. De serie ernstige misdrijven van de afgelopen periode geeft een trend aan die niet bevorderlijk is voor de factor veiligheid en hebben het veiligheidsgevoel van de burger naar een zorgelijk dieptepunt geleid.

Er zijn diverse oorzaken voor deze golf van criminaliteit en geweld: Regionaal zijn crime and violence al langer dan een decennium onderwerp van  wetenschappelijke en maatschappelijke studies van Caricom regeringsleiders en internationale organisaties. De oorzaken die genoemd worden zijn immigratie, globalisatie, politieke en economische  instabiliteit, mensenhandel en mensensmokkel, drugshandel, gangvorming onder de jeugd, Covid-19 pandemie, de oorlog in Oekraïne, klimaatsveranderingen en de daarbij gepaard gaande gevolgen, verarming, enz.

Er zijn 3 vormen van criminaliteit die regionaal en ook in Suriname de boventoon voeren: straatroof, woninginbraak en overval. Vooral gewelddadige straatroof en overval, de zogenaamde home invasions. Deze misdrijven categoriseert de vakliteratuur als high impact crime. Dat betekent dat zij een grote impact hebben niet alleen op het slachtoffer maar ook op zijn omgeving. De omgeving reageert geschokt en dat resulteert in een aanzienlijke daling van het veiligheidsgevoel. In de reeks ernstige misdrijven van de afgelopen periode valt op dat twee zaken als nieuw fenomeen kunnen worden aangemerkt in ons land, namelijk gangvorming onder de jeugd en gang-criminaliteit. De tweede is het fenomeen dat misdadigers net als elders in de regio en in Latijns-Amerika met bromfietsen en motorfietsen opereren.  

Gang-Criminaliteit ontstaat vanwege de straatcultuur waarbij voornamelijk jongeren geweld op straat toepassen ook wel publiek geweld genoemd. Gewelddadig gedrag wordt hier als noodzakelijk gezien als vorm voor eer en status binnen de groep en als agitatie tegen de gevestigde waarden, normen en wetgeving. Bromfiets- en motorfiets gebruik bij criminele acties biedt de crimineel de mogelijkheid zich snel en behendig uit de voeten te maken, en ten aanzien van overval en liquidaties heel dichtbij het slachtoffer te komen. Op dit stuk moet de politie dringend  inspelen met beleid.

Een ander fenomeen is de omvangrijke wapenhandel, wapensmokkel, drugshandel en drugssmokkel en kidnappings in de Caribische regio. Dit stimuleert de instabiliteit in verschillende landen waaronder ook Suriname.

Om effectief tegen deze instabiliteit en onveiligheid in te gaan is een integraal veiligheidsbeleid noodzakelijk. Er is sprake van een integraal veiligheidsbeleid wanneer een serie concrete maatregelen worden getroffen zowel repressief maar vooral preventief, waardoor schade, verlies, leed of letsel wordt tegengegaan of tot een minimum wordt gereduceerd.  Waarbij de politie ruimschoots over alle noodzakelijke middelen beschikt om haar werk te doen, zodat daders van misdrijf  binnen redelijke termijn kunnen worden aangehouden zodat het veiligheidsgevoel van de burger terugkeert. Volledig tegengaan van ernstige criminaliteit is niet mogelijk, we kunnen de criminaliteit wel beheersbaar houden. Een integraal veiligheidsbeleid moet niet verward worden met een integraal veiligheidsplan, dat is een geschreven document waarin wordt aangegeven hoe het veiligheidsbeleid duurzaam en gestructureerd uitgevoerd moet worden.  

Binnen het veiligheidsbeleid moeten Justitie, Defensie, Binnenlandse Zaken (Kustwacht), Sport & Jeugdzaken, Onderwijs, Sociale Zaken, Economische Zaken, Ruimtelijke Ordening & Milieu, particuliere bedrijfsleven, buurtorganisaties, en Volksgezondheid mede participeren, een brede multidisciplinaire en interdepartementale aanpak dus.

Het minder goede nieuws is dat ernstige misdrijven, geweld en criminaliteit zich zullen blijven voordoen omdat de mens en de wereld nu eenmaal zo in elkaar zitten en de omstandigheden en oorzaken zoals hierboven genoemd nog aanwezig zijn. Het goede nieuws is dat met een goed integraal veiligheidsbeleid dit beheersbaar gehouden kan worden.

In februari 2021 heeft het Korps Politie Suriname 5 beleidsinstructies gekregen: Intelligence-based Policing, Citizen Security (burger participatie), Community Policing (dichtbij politie), Internationale Samenwerking, en Digital-based Investigative Policing. Samen met upgrading van de gebrekkige middelen-status  en een agressief wervings/selectiebeleid vanwege de structurele onderbezetting kunnen we al een belangrijk eind op weg. Dat is nú de issue.

Tot slot complimenten aan de politie voor het inrekenen van enkele  criminelen, abani’s zoals we ze noemen  ondanks moeilijke werkomstandigheden.

Mark U. Karg
Adviseur Strategisch Security- & Crime Management,
Politie, Openbare orde en Veiligheid