Wordt Suriname een district van Guyana?

Ik ben zeer bezorgd over de situatie die Suriname nu doormaakt. In dit artikel zal ik trachten zo eenvoudig mogelijk aan te geven waar het knelt. De coördinatie van de nodige maatregelen blijft achter bij de realiteit. De Surinaamse stagflatie (stagnatie van de Surinaamse economie en tegelijkertijd een torenhoge geïmporteerde inflatie), maakt de crisis in Suriname onhoudbaar en onacceptabel voor volk, bedrijfsleven en ook de regering.

Brain Drain en Kapitaalvlucht
We weten dat Guyana in Money Mood is, terwijl Suriname in Crisis Mood is. Suriname is zeer anti-cyclisch (bezuiniging, weinig tot geen nieuwe investeringen, hoge zakelijke rente, hoge belastingen, anti-bedrijfsleven, allemaal de economie stagnerende zaken) bezig is. En Guyana juist als een trein pro-cyclisch (veel nieuwe investeringen, pro-bedrijfsleven en zo nog meer stimulerend) hard groeit. We weten ook dat Guyana een slimme, stille campagne is begonnen om Suriname leeg te trekken. Alleen is de regering ziende blind, de regeringspersonen lijken nog steeds bedwelmt door Guyanese drank en spijs. Guyana bloeit terwijl Suriname huilt. De brains, hooggeschoolden, en ook anderen, verlaten Suriname om hun heil en emplooi te zoeken in Guyana. En Guyana waardeert hen groots. Je krijgt een veelvoudig (3-4 keer meer) salaris dan je in Suriname zou verdienen), soms een auto van de zaak en gratis een huis.

Zelfs mensen uit de regering en haar adviseurs doen mee aan de in Guyana investeren bonanza. Ook het Surinaamse bedrijfsleven vindt Guyana veel interessanter om in te investeren, dus ook zij pakken hun spullen en starten ondernemingen in Guyana. Wie blijft er straks over in “Crisis Kondre”?

Niet in de IMF-modellen meegenomen?
Dit fenomeen, de sterke concurrentiepositie, die Guyana nu heeft t.o.v Suriname, zal het enorm moeilijk maken voor Suriname om de stagflatie te ontgroeien. Suriname, met haar crisis, de opgelegde maatregelen door het IMF, zal een beter gecoördineerde aanpak moeten gebruiken wil er enige kans zijn op groei van de Surinaamse economie. Immers je verliest je beste mensen (door arbeidsvlucht, zijn er straks geen arbeiders meer te vinden in Suriname die willen werken tegen een honger loon, het absorptievermogen van de Surinaamse economie erodeert zo door), en er is sprake van ware kapitaal vlucht uit Suriname naar Guyana. Ik durf te stellen dat de excel modellen van IMF hier geen rekening mee hebben gehouden. Dus hoe komt Suriname hier eruit?

Enige lichtpunten ter overweging
Dan blijft dus de fiscale manier de enige middel. De bedrijfsbelastingen (vennootschap en dividendbelasting) zijn in Suriname ongeveer 55%. Deze zouden drastisch verlaagd moeten worden naar bijvoorbeeld 15-20%, vast tarief. Het gebruik van “grace periods” waarin investeerders uit het buitenland maar vooral ook lokale ondernemers een periode van 5 jaar krijgen om belastingvrij te investeren. Een vrije handelszone, ook een mogelijke stimulans. Allemaal mogelijkheden om toch het leegtrekken van Suriname door Guyana enigszins te belemmeren. Maar dit lijkt allemaal niet te willen lukken. De ideeën zijn er, maar de uitvoering, het absorptievermogen is een drama!

Bidden voor land en volk
Olie kan redden maar we weten ook dat bedrijven als Total, de grote oliereuzen die nu ook voor de kust van Suriname paraderen, dat die grote uitdagingen te wachten staan. Veel internationale banken die deze bedrijven in hun olieboringen hielpen met financiering, stoppen daarmee. Dit betekent dat het vinden van investeringskapitaal voor oliemaatschappijen als Total steeds lastiger wordt en dus dat ze eventueel duurder moeten betalen voor hetzelfde investeringsgeld dat ze nodig hebben. Dit brengt weer de toekomstige exploratie van olieputten als de Surinaamse in gevaar. Ik bid voor land en volk dat het allemaal doorgaat.

Ik ben normaal een optimist als ondernemer. Maar als ik analyseer hoe men de zaak in Suriname aanpakt, hoe de regering de IMF aanpak met oogkleppen uitvoert, de VHP schaamteloos goedkope boodschappen aanbiedt, padiboeren (prijzen) uit Nickerie worden verkracht, en Suriname wordt leeg getrokken door Guyana, ondernemerschap doodgeslagen wordt, dan maak ik me zorgen. Of zullen we ons berusten in het idee dat Suriname een district van Guyana wordt?

Dr. Ashwin Ramcharan RO.