Mensen staan in de rij voor een stembureau voordat ze hun stem uitbrengen tijdens de parlementaire voorverkiezingen, in Buenos Aires, Argentinië. (Foto's: Reuters)
Een man brengt zijn stem uit in een stembureau tijdens parlementaire voorverkiezingen, in Buenos Aires, Argentinië.

De regerende coalitie Frente de Todos (FdT) van Argentinië kreeg zondag een zware klap door de parlementaire voorverkiezingen in de meeste landelijke districten te verliezen van de alliantie Juntos por el Cambio (JxC) van voormalige president Mauricio Macri. Volgens voorlopige gegevens was de opkomst onder de 70%.

President Alberto Fernández verloor de meeste steun van de mensen nadat videobeelden en foto's van hem op verjaardagsfeestjes in de residentie van Olivos publiekelijk werden. Terwijl hij feestvierde, had hij de rest van de bevolking opgedragen zich te isoleren om te voorkomen dat zij het SARS-Cov-2-virus zouden oplopen.

JxC won gemakkelijk de autonome stad Buenos Aires (CABA), maar ook de provincie Buenos Aires, waar de kroonprins van vicepresident Cristina Fernández de Kirchner en voormalig minister van Economische Zaken, Axel Kicillof, gouverneur is. De Fdt onder leiding van Victoria Tolosa Paz bleef achter bij JxC's gecombineerde stemmen van pre-kandidaten Diego Santilli en Facundo Manes. Tolosa Paz en Santilli nemen het nu in november tegen elkaar op. De verkiezingen van zondag bepalen wie zich kandidaat mag stellen voor het Congres in de peilingen van 14 november.

Andere districten waar JxC won waren Córdoba, Santa Fe en Mendoza, evenals traditionele peronistische provincies zoals Entre Ríos, Chaco, La Pampa, Chubut en het thuisland van Kirchnerism, Santa Cruz. De FdT won in Tucumán, Formosa, La Rioja en San Juan. In totaal waren er 15 districten voor JxC, 7 voor FdT en twee (Río Negro en Neuquén) voor provinciale partijen zonder landelijke vertegenwoordiging.

President Fernández gaf toe: "Er moet iets mis zijn opdat mensen ons niet steunen." Toch bleef hij ervan overtuigd dat de zaken tegen november ongedaan zouden kunnen worden gemaakt. De president zei ook dat hij "goed had geluisterd" naar de boodschap uit de peilingen.

De meeste Argentijnen keurden zijn aanpak van de coronaviruspandemie af. Het land heeft meer dan 112.000 Covid-19-doden en een van de langste lockdown in de wereld. In het afgelopen jaar was de inflatie 51%. Daarnaast waren schoolverlating en toenemende armoede bepalend voor de resultaten van zondag.

Ondanks eerdere vrees voor mogelijke vertragingen als gevolg van de pandemieprotocollen, was 60% van de stemtafels om 21.30 uur lokale tijd geteld.

Voormalig gouverneur van Buenos Aires, María Eugenia Vidal, zei dat het resultaat een mandaat was om namens Fernández een einde te maken aan "verontwaardiging en misbruik". Ze sprak zelfs over "de rebellie van de armen die niet langer slaven van het kirchnerisme willen zijn."

Als de resultaten van zondag iets blijken te zijn, zou de FdT tal van zetels in het Lagerhuis verliezen, maar belangrijker nog, het zou een meerderheid in de Senaat verliezen, wat het bestuur waarschijnlijk tot een zware taak zal maken.

De uitkomst kan ook een nieuw hoofdstuk openen in de interpersoonlijke relaties tussen Cristina Fernández de Kirchner en Alberto Fernández, die onmiskenbaar de oorzaak is van deze nederlaag.

Aan de andere kant hebben deze resultaten de zoektocht van de burgemeester van Buenos Aires, Horacio Rodríguez Larreta, naar het presidentschap in 2023 gestimuleerd. De JxC winnende kandidaten waren degenen die hij zelf had gesteund, tegen de voorkeur van partijvoorzitter Patricia Bullrich. Bij JxC denken ze nog steeds dat ze hebben gewonnen en niet dat het Olivos-schandaal FdT'S verlies tegen enige oppositie heeft veroordeeld.

De rechtse econoom Javier Milei werd met zijn 'antipolitieke' toespraak derde in CABA met meer dan 13% van de stemmen, wat hem in november een congreszetel zou opleveren. Milei sprak over "leeuwen die eraan komen", vervolgens verwierp hij "de politieke kaste" die volgens hem "zal moeten gaan" en zong hij lof voor een neoliberaal model.

Tolosa Paz behaalde 33% van de stemmen voor een FdT dat in 2019 52% steun had gekregen. Met iets meer dan 80% van de landelijk getelde stemmen was de nederlaag van Fernández onoverkomelijk.

Bij de verkiezingen van zondag werd ook de Radical Civic Union van voormalig president Raúl Alfonsín enigszins onafhankelijk van de JxC-coalitie waarmee het onlangs op nationaal niveau meeging, toen de voormalige gouverneur van Mendoza, Alfredo Cornejo, bijna 44% van de stemmen van de provincie binnenhaalde.