De psyche van de Surinamer

Al geruime tijd verbaas ik me over de psyche van de gemiddelde Surinamer; een rokende lijnbus die je op volle snelheid links over de stoep inhaalt en iets verderop weer invoegt... geen probleem, hij zal wel haast hebben, safri safri. Een man die voor je bij de balie van Torarica staat, en plots die ene oude vriendin tegenkomt, en daar gezellig mee gaat staan babbelen (een torie praten) terwijl de rest van de rij geduldig wacht, we gunnen die vrouw allemaal de (diaspora) aandacht die ze heeft moeten ontberen.

De minister van Financiën die blij is met de manier waarop een financiële hick-up bij de SLM is gefixt, problem solved. Een winkel die voor exact dezelfde fles wijn 3x zoveel vraagt als een winkel iets verderop (details bij de auteur op te vragen) waarschijnlijk heeft iemand een verkeerd stickertje geplakt, is niet erg we laten het zoals het is. Tolerantie lijkt een sterk ontwikkeld punt en we kennen allemaal de moskee die vredig naast de synagoge staat, dat is inderdaad uniek en prettig dat het kan.

Berusting zit echter dicht tegen tolerantie aan, en dat heeft ook zo zijn nadelen. Er is genoeg te doen voor Suriname om de toekomst weer wat florissanter tegemoet te kunnen treden.

Iedereen kent de problemen, een uitzichtloze financiële situatie, armoede bij grote delen van de bevolking, onderwijs dat achteruit holt, een kleine middenklasse die in toenemende mate geacht wordt de staatskas te spekken (is niet erg hoor die 10% solidariteitsheffing).

Ondertussen staat de president voor grote uitdagingen met het IMF, de nieuwe veerdienst van Nieuw Amsterdam naar Noord, een stabiele koers, het onderwijs dat meer geld gaat krijgen, de gezondheidszorg die sterk is verbeterd, de SLM met een nieuwe CEO en een gouden toekomst tegemoet gaat etc. etc. de future is bright. Ook de belastingdienst gaat er vanaf nu wat strakker in en er is trots dat de overheid de brandstoffen met SRD 120 miljoen per maand subsidieert, dat er voedselpakketten worden uitgedeeld etc. en dat allemaal om de mensen niet ongerust te maken, te belonen voor hun tolerantie.

Echte veranderingen (ik verwacht ze komend jaar) zijn echter nog schaars, helaas. Op vele beleidsterreinen zien we een status quo, "extend and pretend, delay and pray" in goed Nederlands. Echte verbeteringen moeten echter van boven èn van onderaf komen, door leiders die voorbeeldgedrag vertonen en van burgers die zich geroepen voelen daadwerkelijk oude patronen te doorbreken, en niet zodra ze de kans krijgen, hetzelfde gedrag te vertonen als de (eerder) boven hen geplaatsten. Helaas zijn veel burgers niet op zoek naar die vrijheid om zaken echt anders aan te pakken, zolang er eten en drinken op de plank ligt is het OK. Ook politieke leiders vertonen veelal het gedrag van hun voorgangers, in een nieuw jasje weliswaar, nu zijn zij aan de beurt ..."no aksi mi law law sani".

De doorstroom naar de meer invloedrijke regionen van de politiek lijkt voort te komen uit een monocultuur van gekende partijen, nieuw bloed is schaars. Zolang dat patroon erin blijft gaat het van bovenaf dus niet snel gebeuren, de cultureel antropologische bepaalde gedragspatronen zorgen voor een status quo.

Blijft de burger die middenin de maatschappij staat, daar moet de hoop vandaan komen, en er zijn genoeg uitzonderingen, mensen die zo'n bus het liefst tegen een EBS paal aan wensen en dat duidelijk laten horen, maar ook jonge mensen met meer opbouwende ideeën en acties om het land op te bouwen en te investeren in de toekomst, door vragen te stellen bij het gebruikelijke (aksi mi ala) en door bijvoorbeeld ecotoerisme te stimuleren of door in alternatieve energie te investeren.

Eén man steekt er voor mij echter bovenuit, niet echt jong meer, maar wel erg open, origineel en in het bezit van veel levenservaring met mooie ideeën, met name op het gebied van cultuur en sport. Helaas is de beste man, mijn hoop in bange dagen, al jaren dak en thuisloos en afhankelijk van mensen die hem zo nu en dan 50 of 100 SRD geven, helaas geen ideaal uitgangspunt om het verschil te maken.

Rodney Bouterse