Inheemsen beveiligen oudere 'culturele beschermers'
11 May 2020, 10:39
foto
Inheemsen treden op tijdens een vierdaagse pow wow in het dorp Piaracu, in Xingu Indigenous Park, nabij Sao Jose do Xingu, Mato Grosso, Brazilië. (Foto: Reuters)


Inheemse volkeren in heel Latijns-Amerika sluiten hun gemeenschappen af ​​van de buitenwereld. Ze zijn bang dat het coronavirus een ernstige bedreiging voor hun cultuur kan vormen. Ze vrezen dat de stamoudsten, de bewaarders van hun erfgoed, in gevaar verkeren door het virus.

Van de rotsachtige Patagonische regio's van Argentinië tot de weelderige Braziliaanse Amazone en de Andes-dorpen van Colombia, barricaderen inheemse groepen hun dorpen tegen buitenstaanders. Ze geven zware straffen aan leden die de quarantainevoorschriften schenden.

Latijns-Amerika is de thuisbasis van 42 miljoen inheemse mensen, die volgens de gegevens van de Wereldbank ongeveer 8% van de bevolking uitmaken. Hun manier van leven wordt echter al bedreigd door de snelle ontwikkeling van mijnbouw, oliewinning en ontbossing.

Het virus vormt een nieuw en mogelijk catastrofaal risico. Ouderen - de groep die het kwetsbaarst is voor complicaties als gevolg van Covid-19 - zijn de hoeders van vele met uitsterven bedreigde tradities en talen. "Het fundamentele belang van ouderen is dat ze het collectieve geheugen vasthouden, vooral met betrekking tot onze identiteit", zegt Eduardo Nieva, een gemeenschapsleider van de inheemse groep Amaicha de Valle in het noordwesten van Argentinië.

Omdat de inheemse bevolking van Latijns-Amerika vaak ongeletterd is, wordt hun geschiedenis mogelijk niet geschreven: ze wordt door generaties doorgegeven door verhalen te vertellen.

"Alle inheemse wijsheid is mondeling, van generatie op generatie doorgegeven, dus de oudsten dragen alle opgebouwde ervaring mee", zei Nieva. "Die ervaring - degene die ze bewaren - is wat we beschermen."

In de Amazone, in het oudste inheemse reservaat van Brazilië, de Xingu, is begeleiding van ouderen de sleutel tot het uitvoeren van het Kuarup-dansritueel dat de 16 stammen van de gemeenschap elk jaar bij elkaar brengt om leven, dood en wedergeboorte te vieren. "We zijn erg bezorgd. Als we onze oudsten verliezen, verliezen we hun kennis, niet alleen van culturele tradities en religieuze rituelen, maar ook van onze traditionele geneeskunde", zegt Jair Kuikuro (32), een filmmaker die het inheemse leven in de Amazone documenteert.

Zijn grootmoeder is een bewaarder van een heilig gezang voor een vruchtbaarheidsritueel voor vrouwen, de yamurikuma. "Als ze het virus krijgt en ze gaat, gaat haar lied spoorloos verloren", zei Kuikuro.

De landelijke delen van Latijns-Amerika behoren tot de laatste plaatsen op de planeet die worden getroffen door het coronavirus en testen in deze afgelegen gebieden zijn beperkt. Officiële cijfers suggereren dat het virus zich daar begint te verspreiden.

Gemeenschappen nemen speciale voorzorgsmaatregelen om ervoor te zorgen dat oudere leden voedsel en voorraden hebben zonder dat ze hun territorium hoeven te verlaten, aldus verschillende inheemse leiders.

Kwetsbaar voor nieuwe infecties
De inheemse groepen van het continent, waarvan er slechts enkele in de honderden zijn, zijn bijzonder kwetsbaar voor nieuwe infectieziekten, zei Carolyn Stephens, een professor in mondiale gezondheid aan het University College London, die heeft gewerkt met inheemse gemeenschappen over de hele wereld. Stephens noemde de eerste golf van Europese kolonisatie in Latijns-Amerika die ziekten als de pokken introduceerde - met miljoenen doden onder autochtone bevolkingsgroepen als voorbeeld van wat er met een nieuw virus zou kunnen gebeuren.

In Argentinië, de thuisbasis van minstens 35 officieel erkende inheemse gemeenschappen, hebben de angst voor besmetting van ouderen sommige groepen ertoe gebracht extreme maatregelen te nemen om zich tegen buitenstaanders te isoleren. In de provincies Tucuman en Salta in het noorden van Argentinië hebben sommige gemeenschappen wegen afgesloten die naar hun dorpen leiden, zei Relmu Ñamku, een leider van Mapuche. In andere gevallen zijn gemeenschapswachten - die voorheen de drugshandel en andere criminaliteit controleerden - ingezet om buitenstaanders weg te houden.

In de Xingu in Brazilië herinnert de lokale bevolking zich hoe in de jaren vijftig bijna de helft van de inwoners van een dorp van de Kalapalo-stam door mazelen werd uitgeroeid. De wegen naar het park zijn geblokkeerd en er zijn geen andere buitenstaanders dan medisch personeel toegestaan.

In de provincie Narino in Colombia, die aan Ecuador grenst, handhaven leden van de inheemse gemeenschap van Pasto de quarantainevoorschriften strikt met lijfstraffen voor overtreders. Een video opgenomen met een mobiele telefoon in april en verspreid op lokale media toonde een jonge man die volgens een gemeenschapsleider de quarantaine-regels had geschonden, kronkelend van de pijn nadat hij drie zweepslagen had gekregen van een leren zweep. Pasto-leider Pablo Taimal bevestigde de waarheidsgetrouwheid van de video.

"Inheemse bewakers zijn bevolen om te doen wat nodig is om de gezondheid en integriteit van onze gemeenschappen te beschermen", zei Taimal. Hij zei dat ze bang waren dat mensen Ecuador zouden oversteken, waar het coronavirus het gezondheidssysteem heeft overweldigd.

Inheemse mensen zeiden dat gemeenschapsoudsten vaak op de hoogte waren van eeuwenoude traditionele medicijnen zoals Yacon, een wortel die bekend staat om de voordelen van antioxidanten. "Als Mapuche zullen we genezen als we onze bekende medicijnen nemen", zegt Estela Astorga Porma (77), een Mapuche-vrouw in de zuidelijke regio van Biobio, Chili. De effectiviteit van inheemse medicijnen voor de behandeling van ziekten zoals Covid-19 is niet bewezen.

Het is ook een gebruikelijke traditie dat jongere mensen bij ouderlingen naar huis gaan om begeleiding te zoeken bij het nemen van beslissingen, zeiden leden van de gemeenschap, een praktijk die nu uit voorzichtigheid wordt gehandhaafd. "Grootmoeders zijn de wijkadviseurs. Oudere mensen zijn degenen die voorouderlijke wijsheid overbrengen, degenen die ons organiseren, orde geven, spiritueel adviseren", zegt Rosa Ñancucheo (61), een Mapuche-vrouw uit de provincie Chubut in het zuiden van Argentinië. "Vandaag ontmoeten we elkaar minder dan voorheen."
Advertenties

Friday 26 April
Thursday 25 April
Wednesday 24 April