Iran houdt zich niet meer aan nucleaire deal van 2015
06 Jan 2020, 08:50
Een Iraanse vlag wappert voor het hoofdkwartier van het Internationaal Atoom Energie Agentschap in Vienna, Oostenrijk. (Foto: Reuters)
Iran heeft
verklaard dat het zich niet langer zal houden aan de beperkingen die zijn
opgelegd door de nucleaire deal van 2015. In een verklaring zei het dat het
niet langer beperkingen op zijn vermogen tot uraniumverrijking, het niveau van
verrijking, de voorraad verrijkt materiaal of onderzoek en ontwikkeling zou
aanhouden.
De
aankondiging volgde op een bijeenkomst van het Iraanse kabinet in Teheran. De
spanningen zijn hoog opgelopen nadat de Verenigde Staten de Iraanse generaal
Qassem Soleimani in een luchtaanval in Bagdad heeft geliquideerd.
Berichten
uit Bagdad zeggen dat de Amerikaanse ambassade daar zondagavond het doelwit was
van een aanval. Een bron vertelde de BBC
dat vier rondes van "indirecte beschietingen" waren gelanceerd in de
richting van de ambassade. Er waren geen meldingen van slachtoffers.
"Iran
zal zijn uraniumverrijking zonder beperkingen en gebaseerd op zijn technische
behoeften voortzetten," staat in de verklaring. Er is echter niet gezegd
dat Iran zich daadwerkelijk terugtrekt uit de overeenkomst. Ook is aangegeven
dat het land zou blijven samenwerken met de nucleaire waakhond van de Verenigde
Naties, de IAEA.
Iran, zo zei
het, was klaar om terug te keren naar zijn verplichtingen zodra het de
voordelen van de overeenkomst genoot. Correspondenten zeggen dat dit een
verwijzing is naar het onvermogen om olie te verkopen en toegang te hebben tot
zijn inkomsten onder Amerikaanse sancties.
Nucleaire
bom
Het land
heeft altijd benadrukt dat zijn nucleaire programma volkomen vreedzaam is -
maar vermoedens dat het werd gebruikt om een bom te ontwikkelen, hebben de
VN-Veiligheidsraad, de VS en de EU in 2010 heimelijk ertoe gebracht verlammende
sancties op te leggen. Het akkoord van 2015 was bedoeld om het programma op een
verifieerbare manier te beperken in ruil voor vermindering van sancties.
Het beperkte
de uraniumverrijking van Iran, dat wordt gebruikt om reactorbrandstof maar ook
nucleaire wapens te maken, tot 3,67%. Iran moest ook een nieuw gebouwde
zwaarwaterreactor ontwerpen, waarvan de verbruikte splijtstof plutonium zou
bevatten dat geschikt is voor een bom. En zou het land internationale
inspecties toestaan.
Vóór juli
2015 had Iran een grote voorraad verrijkt uranium en bijna 20.000 centrifuges,
genoeg om acht tot 10 bommen te maken, zei het Witte Huis destijds. Amerikaanse
experts schatten toen dat als Iran had besloten zich te haasten om een bom te
maken, het twee tot drie maanden zou duren voordat het voldoende voor 90%
verrijkt uranium had om een kernwapen te bouwen - de zogenaamde
"uitbraaktijd".
De huidige
"uitbraaktijd" van Iran, als het probeert een nucleaire bom te
bouwen, wordt geschat op ongeveer een jaar, maar dit kan worden teruggebracht
tot een half jaar of zelfs een kwestie van maanden als verrijkingsniveaus
worden verhoogd tot bijvoorbeeld 20%.
Reactie internationale gemeenschap
De andere
partijen bij de deal van 2015 - het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland,
China en Rusland - probeerden de overeenkomst in stand te houden nadat de VS
zich in 2018 had teruggetrokken. Zondag laat spoorden de Duitse bondskanselier
Angela Merkel, de Franse president Emmanuel Macron en de Britse premier Boris
Johnson Iran in een gezamenlijke verklaring aan om maatregelen tegen de deal in
te trekken.
"We
zijn klaar om de gesprekken met alle partijen voort te zetten om bij te dragen
aan de-escalerende spanningen en het herstellen van de stabiliteit in de
regio," zeiden ze.Eerder op zondag zei Johnson "we zullen niet
treuren" over de dood van Soleimani, en beschreef hem als "een
bedreiging voor al onze belangen".
Josep
Borrell, hoofd van het buitenlands beleid van de EU, heeft de Iraanse minister
van Buitenlandse Zaken, Mohammad Javad Zarif, uitgenodigd om naar Brussel te
komen om zowel de nucleaire deal te bespreken als de manier waarop de crisis
rond de moord op Soleimanionschadelijk
kan worden gemaakt.