Brazilië: Nieuwe president richt zich op minderheidsgroepen

De nieuw geïnstalleerde president Jair Bolsonaro gaf in de eerste uren van zijn regering uitvoerende decreten uit gericht op de inheemse groepen van Brazilië, afstammelingen van slaven en de LGBT-gemeenschap. Hij handelt snel na een campagne waarin hij beloofde vele aspecten van het leven in de grootste natie van Latijns-Amerika radicaal te herzien.

Eén van de orders die dinsdag laat - uren na zijn inauguratie - is uitgevaardigd, maakt het waarschijnlijk bijna onmogelijk om nieuwe gebieden te identificeren en af te bakenen voor inheemse gemeenschappen. Gebieden gereserveerd voor "Quilombolas", zoals afstammelingen van voormalige slaven bekend zijn, worden ook beïnvloed door het besluit.

In de beweging die gunstig is voor zijn bondgenoten in de agribusiness, die kritiek hebben geuit op het geven van grote stukken land aan inheemse groepen, heeft Bolsonaro de verantwoordelijkheden voor het afbakenen van inheemse gebieden overgeheveld van het ministerie van Justitie naar het ministerie van Landbouw. De nieuwe landbouwminister, Tereza Cristina, maakt deel uit van de commissie van de agribusiness in het Lagerhuis van Brazilië en heeft zich verzet tegen verzoeken van inheemse gemeenschappen.

Het tijdelijke besluit, dat afloopt tenzij het Congres het binnen 120 dagen ratificeert, ontneemt de macht in beslissingen over grondvorderingen van het agentschap voor inheemse zaken Funai, dat voorheen onder het ministerie van Justitie viel. Funai, dat ook toezicht houdt op andere initiatieven voor inheemse gemeenschappen zoals gezondheidszorg, huisvesting en taalbehoud, zal worden verplaatst naar een nieuw ministerie voor familie, vrouwen en mensenrechten.

Het plan beïnvloedt ook de Braziliaanse bosbouwdienst, die het duurzame gebruik van bossen bevordert en momenteel gekoppeld is aan het ministerie van Milieu, onder toezicht van het ministerie van Landbouw. Daarnaast staat in het decreet dat het ministerie van Landbouw verantwoordelijk zal zijn voor het beheer van openbare bossen.

De orders wakkeren de bezorgdheid aan onder inheemse groepen, milieuactivisten en mensenrechtenorganisaties, die vrezen dat het uitgestrekte Amazone-regenwoud en andere ecologisch kwetsbare gebieden in Brazilië zullen worden opengesteld voor grotere commerciële exploitatie.

Drie keer presidentskandidaat en voormalig minister van Milieu, Marina Silva, die in oktober door Bolsonaro werd verslagen, reageerde met afgrijzen op de decreten. "Bolsonaro is zijn regering op de ergst mogelijke manier begonnen", schreef ze op Twitter.

Dinama Tuxa, een lid van de Braziliaanse Vereniging van Inheemse Volkeren, zei dat veel geïsoleerde gemeenschappen angstig aankijken tegen de regering van Bolsonaro. "We zijn erg bang omdat Bolsonaro het inheemse beleid aanvalt, de milieubescherming terugdraait, de invasie van inheemse gebieden goedkeurt en geweld tegen inheemse volkeren goedkeurt", zei Tuxa.

Observatorio do Clima, een netwerk van 45 Braziliaanse maatschappelijke organisaties, zei in een verklaring aan The Associated Press dat de uitvoerende decreten "slechts de eerste stap zijn naar het voldoen aan Bolsonaro's beloften over het ontmantelen van milieubestuur, het ontnemen van inheemse volkeren van hun rechten en het openstellen van inheemse gebieden voor bedrijven."

"De aanval op Funai gaat verder dan de wildste dromen van de landelijke commissie, die jarenlang geprobeerd had een grondwetswijziging door te voeren die de afbakening van inheemse gebieden van de president naar het Congres overhevelde", zei de non-profitorganisatie. "Bolsonaro loste het probleem op door ze rechtstreeks aan boeren over te dragen. Zelfs de militaire dictatuur, die inheemse volkeren afschuwelijk heeft behandeld, ging niet zo ver."

Bolsonaro, een voormalig legerkapitein en oud-Congreslid, zei tijdens zijn presidentiële campagne dat hij zou stoppen met het maken van wat hij concessies noemt aan inheemse Brazilianen en quilombolas. "Er wonen minder dan een miljoen mensen op die plekken die geïsoleerd zijn van het echte Brazilië", tweette Bolsonaro woensdag. "Ze worden onderzocht en gemanipuleerd door non-profitorganisaties. Samen zullen we die burgers integreren en waarde geven aan alle Brazilianen."

De nieuwe leider zei vorig jaar dat hij ook landafbakeningsbesluiten van vorige regeringen wil annuleren, maar juristen zeggen dat recente beslissingen van het Braziliaanse Hooggerechtshof dergelijke besluiten kunnen blokkeren.