De druk op de rechters is groot. Zij komen er niet aan toe om alle werkzaamheden in een korte tijd af te ronden. Mede hierdoor duren rechtszaken langer. “Nu zullen de schrijfjuristen geen wonderen kunnen verrichten. Hun ondersteuning is een aanzet, maar we zijn er absoluut nog niet.” Rasoelbaks benadrukt dat de bezetting van de units “bij lange na nog niet voldoende is om die snelheid te bewerkstelligen”. 

Vrijdag ontvingen de schrijfjuristen hun certificaat na een intensieve opleiding van vijftien maanden die begin januari 2018 startte. Vijfendertig personen toonden interesse voor de opleiding Schrijfjurist Civiel 2018–2019. Elf van hen doorliepen de selectieprocedure en zeven haalden de eindstreep. Naar verwachting rond de achtste binnenkort de opleiding ook af. In een korte ceremonie sloot minister Stuart Getrouw van Justitie en Politie de opleiding formeel af. Hij nam de geuite zorg over de onzekere rechtspositie van de zeven juristen weg en zei dat er hieraan wordt gewerkt. 

In zijn toespraak wees Rasoelbaks meerdere malen op het belang van continue scholing. Dit geldt voor alle functionarissen binnen de rechtelijke macht. Het uitgangspunt van de organisatie is dan ook het verdiepen en vernieuwen van vakkennis via opleidingen en trainingen. “Een noodzakelijke voorwaarde voor een gedegen vervulling van taken binnen de rechtelijke macht.” 

Hij onderstreepte dat rechters voor het leven worden benoemd, “niet voor vijf of tien jaren of voor een verkiezing om weer binnen te komen”. Zij dienen zich daarom voor het leven ook toe te leggen op trainingen. “Daaruit putten wij incentives om onze grondwettelijke opdracht te vervullen.” Er zullen altijd trainingen en opleidingen worden gegeven. Deze zijn verplicht voor de schrijfjuristen en semi-verplicht voor de rechters.

De schrijfjuristen civiele sector geven ondersteuningen aan de units handel in eerste aanleg, kort geding en Hof civiel. Het publiek zal in bepaalde gevallen de schrijfjuristen ook achter de groene tafel civiel zien zitten, zegt Rasoelbaks in een toelichting. “Zij zullen in de hoedanigheid van griffier ook de zittingen doen.” Bijvoorbeeld in comparities, enquêtes en die van de raadkamer. Niet de openbare zittingen per se, maar ze zijn wel inzetbaar. Hij verduidelijkt dat “hun primaire inzetbaarheid is dossierkennis en vonnisschrijven, daarnaast zittingen volgen om te luisteren naar de getuigen en partijen en proces-verbaal opmaken. En aan de hand hiervan een aanzet tot de beslissing schrijven.”

De hofpresident benadrukt dat elke rechter verantwoordelijk blijft voor het vonnis of de beslissing. Het is geen kwestie van “eens of niet-eens zijn” met wat de schrijfjurist op papier heeft geformuleerd. “De rechter bepaalt wat wel of niet juist is en heeft de verantwoordelijkheid voor de beoordeling. De schrijfjurist doet slechts de aanzet vanwege de opgedane kennis over het oordelende en analytisch werk.”

De Stichting Juridische Samenwerking Suriname Nederland (SJSSN) was belast met de opleiding, de eerste in haar soort voor Suriname. Interim-directeur Romana Gardeslen vertelde dat die bestond uit een theoretisch gedeelte en een stage van twaalf maanden. Surinaamse en Nederlandse rechtsgeleerden brachten de cursisten kennis bij over onder ander bewijsrecht, analyseren en schrijven van juridische betogen, civiele vonnis, kort geding, rechtshandeling en overeenkomst, etc.

Het geheel was een samenspel van verschillende partners, zoals het HvJ zelf, de Nederlandse Raad voor de Rechtspraak en projectfinancierder het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken, via het fonds Project Ontwikkeling Buitenlands Beleid. De geschatte opleidingskosten lagen tussen de twee en drie ton euro’s.

Wanneer de regering de benoemingsresolutie van de schrijfjuristen goedkeurt, volgt hun ad hoc beëdiging door de rechter als griffier. “Zij zijn dan in de positie om een proces-verbaal op te maken”, legt Rasoelbaks uit. “En als alles volgens planning loopt, dan volgt er een opleiding Schrijfjurist voor de Strafsector in januari 2020.” Vanuit het justitieministerie is er een sollicitatieoproep geweest waarop ongeveer dertig personen reageerden. De selectiecommissie is nu aan zet. De SJSSN zal deze opleiding ook verzorgen.

De schrijfjurist Marc Ombre sprak namens zijn collega’s het dankwoord uit. Hun keuze voor de opleiding was bewust, want ze willen bijdragen aan de bevordering van de rechtstaat. Deze is immers erbij gebaat dat een burger betrokken in een rechtsgeschil erop kan vertrouwen dat de rechter binnen een redelijk termijn een beslissing neemt in de zaak.

De groep is trots en verheugd dat zij als eerste lichting schrijfjuristen de rechters meer juridisch inhoudelijk zullen ondersteunen bij het denk- en schrijfproces en de op hen rustende werkdruk te verlichten. “Dit moet erin resulteren dat de doorlooptijden worden verkort en de ontstane achterstanden worden ingelopen.”