Column: Politieke Borrelpraat #437

“Wat vinden jullie van het krakerig lawaai dat vanuit sommige politieke hoekjes wordt gemaakt over vooral dat verbod op die pre-electorale combinaties?”
“Ja, dat is een van de belangrijkste voorstellen om de kiesregeling te wijzigen.”
“Ik ben het met dat voorstel eens. Je doet mee aan de verkiezingen, zoals je je hebt ingeschreven.”
“Dus stel ik schrijf me in als 'Nieuwste Front Combinatie', dan wordt dat verboden?”
“Echt niet, want dat is dan je partij zoals je die hebt ingeschreven, met je statuten, met je bestuur en je voorzitter en met je vlag, no problem.”
“Maar wat is dan zo een ‘pre-electorale combinatie?”
“Luister dan goed, jonge zuipvriend in ons midden. Stel dat de volgende partijen zich bij het hoofdstembureau inschrijven: 1) De Lafu-partij met Johannes Huilebalk als voorzitter en met partijkleur geel; 2) De Njam’et Partij met Kries Sopilall als voorzitter met partijkleur zwart; 3) De Papa-Lekker partij met Owpa Somilaw als voorzitter en partijkleur rood; 4) De Modderpartij met Harold Tokotoko als voorzitter en partijkleur groen; 5) De Tjawminpartij met Licheng Tuttiefruttie als voorzitster met partijkleur oranje; en 6) de Badampadam partij met Lesi Misabigi als partijvoorzitter en partijkleur paars.”
“Jeetje, hoe verzin je deze idiote namen. Maar goed, ze zijn nu ingeschreven, ze mogen meedoen aan de verkiezingen. Wat nu?”
“Stel dat de partijen 1, 3 en 5 zich voorafgaand aan de verkiezingen bundelen onder de naam ‘Paysah-combinatie’. Deze combinatie staat nergens ingeschreven, is geen rechtspersoon en is in feite onwettig. Dit is dan wat ze noemen een ‘pre-electorale combinatie’. Nu dienen ze een gezamenlijke kandidatenlijst in met hun respectieve voorzitters als de eerste drie kandidaten op de lijst en zo gaat het verder naar beneden.”
“Wat is daar nou fout aan? Dan gaan er geen stemmen verloren, dan voorkom je versnippering.”
“Je houdt die versnippering juist in stand door losse snippers als los zand bij elkaar te harken en je maakt dat stemmers van partij 1) in die combinatie kandidaten van partij 2) binnenbrengen, die ze echt niet lusten. Een soort politieke koppelverkoop dus.”
“Wat is dat?”
“Beste jonge vriend in ons midden, kijk, luister en begrijp naar de oudere zuiplappen. Stel ik wil een goeie kwaliteitskoffie hebben, daar staat hij in de supermarkt, maar de winkelier heeft daar een blikje gesuikerde melk bij gezet, een doosje lichtelijk verroeste scheermesjes, een pakje uitgedroogde speculaas en een onfris ruikend blokje kaas, alles in één pakketje bij elkaar geplakt. Dat is koppelverkoop en ik dacht dat dat bij wet verboden is.”
“Maar dat is toch goed? Voor datzelfde geld krijg je je koffie en wat spulletjes erbij.”
“Maar ik wil die blikkenmelk niet, die doet m’n bloedsuiker alleen maar stijgen, die scheermesjes scheren m’n haar en huid en bezorgen me schurft, die speculaas blijft in m’n keel steken en die kaas bezorgt me één lus’bere; ala mi ontlasting tron blauw-grijs-groen-oranje nyan batyaw.”
“Jeetjes mang Jules, overdrijf nou niet, wil je?”
“Maar dan smijt je als klant die rommel toch weg?”
“Dus dan zit ik met die hebi? Nee hoor, ik wil die koffie, daarop stem ik en niet op die onfrisse aanhangsels die nog erbij de smaak van m’n koffie bederven met hun luidruchtige eisen die ze na de verkiezingen in eigen belang gaan stellen.”
“En als ze hun zin niet krijgen, lopen ze met hun zetel, die ze via jouw kiezers in de combinatie verkregen hebben, over naar de tegenpartij.”
“Dus dan zeg jij: koffie apart, en die andere dingen ook allemaal apart.”
“Jawel, laten we zien wie er zelfstandig binnenkomt. Haalt die buku-kaas een zetel? Of die roestige scheermesjes? Of die bejaarde speculaas? De kiezer kan dan scherp bepalen wie hij of zij wil en wie niet. Na de verkiezingen mag je zoveel als je wilt coalities gaan vormen, niet ervoor.”
“Begrijp je nu, mijn jongere vriend, waarom de oranjepartij alleen de verkiezingen wil ingaan en in feite geen tegenstander is van het verbieden van die pre-electorale combinaties?”
“Inderdaad, want het waren vooral oranjekiezers die bij vorige verkiezingen in die combinatie allerlei niet bepaald oranjemensen binnenbrachten. En dat bracht spanningen onder de oranjekiezers.”
“Maar Kries, ik werd niet goed wijs uit die persconferentie van die oranjevoorzitter van je. Dan zegt hij zus, maar niet zo, maar wel zuszus en toch niet zozo.”
“Dat is politieke praat, mi boi, altijd ondoorzichtig praten, nooit duidelijk zijn, anders bind je jezelf. En dan kan je niet meer van links naar rechts kronkelen en eventueel een beetje midden en achter meenemen bij politieke onderhandelingen.”
“Dus dat bedoel ik. De voorzitter van oranje zegt wel duidelijk dat zijn partij alleen de verkiezingen ingaat, maar dat hij toch tegen het verbod op dat vooraf bundelen van partijen is. Waarom zo halfslachtig?”
“Denk toch na, mijn jonge vriend, mijn Chan-barka-dhaan-arih-mahn kijkt vooruit. Als hij zelfstandig de verkiezingen ingaat, trekt hij ten eerste al zijn oranjekiezers terug naar hun huis en ze brengen ten tweede alleen hun oranjemensen binnen en geen gelen, blauwen of witten of weet-ik-veel. Maar mijn Chan wil z’n ex-combinatiegenoten niet tegen zich in het harnas jagen om nu openlijk uit te komen als voorstander van dat verbod op die pre-electorale combinaties. Hij kan ze nog altijd nodig hebben.”
“En z’n ex-combinatiepartners moeten dan maar zien hoe ze zelfstandig binnenkomen als die pre-electorale combinaties verboden worden. Vele van die schreeuwerige partijtjes vol politieke gappers, babbers, labbers, blaffers en pappers zijn dan de pineut; het electoraat gaat echt niet op ze stemmen.”
“Surinamers stemmen eerder op een partij waarvan ze denken dat die binnenkomt, anders den lasi den sting.”
“Of die kleintjes zullen moeten samensmelten tot één partij met één voorzitter en één vlag.” “Maar volgens mij gaan ze dat juist niet doen, want elk voorzittertje wil koninkje van z’n partijtje blijven.”
“Maar zijn antwoord op de vraag of Oranje na de verkiezing met Paars zal samenwerken, heeft hij ook niet duidelijk beantwoord.”
“Tuurlijk niet. Dat zou de grootste stommiteit van welke politicus dan ook zijn. Zeg nooit vooraf met wie je zal samenwerken; dat zal eerder zwaar in je nadeel kunnen werken. Blijf schimmig, vaag, onduidelijk en kom met tegen-uitspraken of tegenvoorbeelden.”
“Bedoel je dat ding waarbij hij zegt: ‘Wil je voorkomen dat ik met Paars samenwerk, geef me dan 28 zetels, de absolute meerderheid?”
“Precies. Dat bedoel ik. Een meesterlijke uitspraak.”
“Ik vind juist van niet, want ziet hij dan niet in dat dat nooit zal kunnen gebeuren?”
“Tuurlijk ziet hij dat in, en juist daarom moet je deze uitspraak anders begrijpen, jonge vriend. Je bent politiek nog echt groen. Hij geeft hiermee in feite via een omweg een soort bedekt antwoord op de vraag: ‘Gaat uw Oranjepartij met Paars samenwerken na de verkiezingen?”
“Dus hij zegt: ‘Nee, ik werk niet samen met Paars als jullie me 28 zetels geven.”
“Precies, maar omdat hij donders goed weet dat dat niet zal gebeuren, wil hij zeggen: ‘Dus omdat wij als Oranje in ons eentje nooit die 28 zetels zullen halen, zullen we moeten samenwerken met degene waarmee we de meerderheid, en liefst een twee derde meerderheid kunnen vormen.”
“Inderdaad, stel Paars haalt 22 en Oranje 12, samen 34, is twee derde, dan is de verkiezing van de president, de vicepresident en de voorzitter van DNA in feite een fluitje van een cent.”
“Mijn goede genade, jeetjemineetje, dat zou best kunnen. Dus de uitspraak dat het bij de komende verkiezingen niet zal gaan ‘om wie er president zal worden’, maar om ‘Suriname uit de crisis te halen’ is gewoon zand in de ogen strooien van mensen die niet verder denken en kijken dan hun neus lang is.”
“Precies mijn jonge vriend. Zie je nu wat het wezen van politiek is? Zoals die mevrouw May van Engeland tegen de oppositie binnen en buiten haar partij zegt: dit is mijn beste deal. Neem je het niet aan, dan stort je de partij en ons land in één grote chaos. Zij is een politica van hoog kaliber, terwijl die Macron misschien straks de noodtoestand moet afkondigen. Zwakke jongen.”
“En die mevrouw Merkel voelt als geen ander de hitte van de Russische beer Poetin die nu grommend begint op te staan en zich klaarmaakt om op te rukken. Na de Oekraïne staat de weg naar Berlijn open.”
“Ach, geouwe*&% van je, dronkenmanspraat. Je gaat zien wat de Trompet met hem gaat doen.”
“Ja noh? Dit is zwaar politiek spel, mi boi. Spang tori, ook met China. Daar zit ook een zware politieke schaker.”
“Vincent, een rondje om dit te overdenken.”
“Proost.”

Rappa