20 oktober eenmalige nationale vrije dag

Zaterdag 20 oktober wordt een eenmalige nationale vrije dag, zegt Thomson Cheung, ondervoorzitter van de Suriname Chinese United Association (SCUA), aan Starnieuws. Op die dag is de herdenking van 165 jaar Chinese Vestiging in Suriname. De SCUA heeft de toezegging gekregen van Henk Herrenberg, voorzitter van de Nationale Commissie Jubileumjaren 2018. Er volgt nog een officiële bekendmaking vanuit de overheid, zegt Cheung.

De herdenkingsactiviteiten starten dit weekend met een straatmarkt bij Soeng Ngie Oriental Market. De SCUA, de overkoepelende organisatie van veertien Chinese verenigingen van lokale Chinezen en de nieuwe stroom uit China, hield vrijdag een persconferentie. De organisatie spreekt niet over “feesten maar over herdenken”, reageert Cheung op de vraag of er reden is om te feesten terwijl er dagelijks Chinese winkeliers hun deur sluiten en anderen wegtrekken door de financiële crisis.

Scua-voorzitter Li Xue Xiong zegt dat de organisatie de voorouders, de eerste Chinezen in Suriname gedenkt die hebben gevochten en bijgedragen aan de ontwikkeling van het land. “Maakt niet uit of het goed of slecht gaat in het land, het is een traditie om hen jaarlijks te herdenken.” De SCUA doet dit elk jaar met een kranslegging en om de vijf jaar iets ruimer en om de tien jaar op grotere wijze. De organisatie is zich ervan bewust de Chinese gemeenschap in Suriname niet in meerderheid is, maar toch een wezenlijke bijdrage heeft geleverd en blijft leveren aan de ontwikkeling van Suriname.

Vrede en Harmonie
Het thema bij deze jubileumviering is Vrede en Harmonie. Suriname is multi-etnisch en om het land te ontwikkelen moet je in vrede en harmonie met elkaar leven. Er is ook een speciale T-shirt ontworpen met een logo waarin een panda (China) en toekan (Suriname) verwerkt zijn in de kleuren van de vlaggen van beide landen.

De SCUA-voorzitter maakte de activiteitenkalender bekend. Tijdens de straatmarkt met als focus de Chinese culinaire keuken, zijn er diverse attracties zoals optredens van culturele groepen, een watermeloen-eetcontest en een speenvarken-loterij. Op 18 oktober is er een receptie voor genodigden, gevolgd door de kransleggingen op vrijdag bij de monumenten in het Vriendschapspark en te Nieuw Amersterdam.

Buitenlandse gasten
De kranslegging is op 19 oktober - een dag eerder - omdat de gasten die uit het buitenland komen ook een sight-seeing willen doen in Commewijne, legt Cheung uit. Onder de buitenlanders zijn er tweede en derde generatie Chinezen uit Suriname. Op vrijdag begint ook een driedaagse foto- en kunsttentoonstelling in het verenigingsgebouw van Kong Ngie Tong Sang (KNTS).

Op 20 oktober, de grote dag zelf, zal de regering enkele personen decoreren. De rest van de dag wordt ingevuld met activiteiten op het Onafhankelijkheidsplein. In de middag zijn er venters met verschillende producten en Chinese snacks. Voorafgaand aan het officieel podiumprogramma met toespraken en optredens, zal het Confucius Instituut het publiek vergasten met enkele opvoeringen.
De activiteiten zijn begroot op US$ 60.000. Naast een overheidsbijdrage van SRD 100.000, draaien de Chinese gemeenschap en sponsors zelf op voor de kosten. De bijdrage van de Chinese ambassade in het geheel is dit keer beperkt tot sponsoring van de speciale T-shirts en halen van een artiestengroep uit de Chinese provincie Guandong. De organisatie zegt dat zij de volle ondersteuning krijgt van de ambassade. “Deze activiteit is meer een aangelegenheid van Chinezen in Suriname”, motiveert Cheung.

Doelgroep Chinezen in Suriname
Wie precies tot de doelgroep hoort houdt hij in het midden. “Eenieder die zich betrokken voelt, zich Chinees voelt, of je nu van gemengd ras, Oude of Nieuwe Chinees bent.” Zo zijn de verenigingen die de nieuwe stroom migranten vertegenwoordigen ook actief betrokken in de organisatie.
In 1853 maakten 18 Chinese contractarbeiders uit Java de stap naar Suriname – 14 overleefden de zeetocht van drie maanden op de HMS Merwede. Zij zetten op 20 oktober voet aan wal. De immigratie met tussenpozen duurde tot 1875.

Taalbehoud
Het leeuwendeel kwam uit de Chinese provincie Guangdong via de immigratiepost Hong Kong. De meesten spraken de dialecten Hakka en Cantonees. Beide lijken te verdwijnen uit Suriname met de komst vam de nieuwe migranten uit andere delen van China. Het behouden van het Hakka-dialect, typerend voor de Chinese Vestiging in Suriname, ligt in handen van de oude generaties denkt Cheung. “Het ligt aan de ouders om hun kinderen de taal te leren. Via bijles gaat dat moeilijk, want het is meer een gesproken taal.”

Op de Chinese school en het Confucius Instituut wordt de officiële taal, het Mandarijn geleerd. De SCUA is voornemens om een museum op de tweede etage in het KNTS-gebouw op te zetten over de geschiedenis en cultuur van de Chinezen in Suriname. De plannen om de Chinese school om te zetten tot een openbare school zijn nog niet van tafel. Er is van afgezien om die Nederlandstalig te maken, “We denken nu aan Engels en Mandarijn en zoeken naar docenten in de andere vakken”, zegt Cheung.