Publicatie kwikgehalte Suriname online

In de derde week van mei 2018 verscheen de publicatie ‘Mercury Levels in Women and Children from Interior Villages in Suriname, South America’ online op het sociaal netwerk voor internationale wetenschappers. De publicatie gaat over de relatief hoge kwikgehaltes die gevonden zijn in haarmonsters van vrouwen en kinderen in vijf Surinaamse dorpen. “Het is niet allemaal nieuw”, zegt de wetenschapper en auteur Paul Ouboter aan Starnieuws. “Maar nu zijn alle resultaten bij elkaar en geeft de publicatie een beter beeld van de situatie. De onderzoeksrapporten waren alleen voor intern gebruik, terwijl deze publicatie nu wereldwijd te lezen is.”

Als je de onderzoeksperiode achterwege laat, dan is de informatie wereldwijd toch actueel omdat je dergelijke overschrijdingen van normen vindt, licht de wetenschapper de publicatie toe. In de samenvatting staan de resultaten van het gemeten kwikgehalte te Poesoegroenoe en Njun Jacobkondre (2004-2005), Brownsweg (2003-2006) en te Pikin Saron en Kwakugron (2009-2010). “De resultaten tonen aan dat de binnenlandse bevolking in die dorpen veel te hoge kwikgehaltes in hun lichaam krijgen.”

Delen uit de rapporten zijn op verschillende momenten en gelegenheden met het groter publiek gedeeld. “Maar wij hebben nooit de tijd gehad om het geheel te verwerken tot een publicatie.” Als directeur van de Nationale Zoölogische Collectie en het Centrum voor Milieu Onderzoek van de Anton de Kom Universiteit, doet Ouboter samen met zijn studenten al jaren onderzoek naar het kwikgehalte in bijvoorbeeld bodemsedimenten, in het water, in vissen en bij de mens. “Het enige wat ik nu kan zeggen is dat er alleen maar meer kwik bijkomt, dat maakt dat je zou denken dat het wel erger is geworden.”

Vergelijking Suriname - VS
In de publicatie zijn alle gegevens van de vijf dorpen samengevat. Er is gekeken naar de gehaltes in het haar en het bloed van de dorpelingen en de norm van de Verenigde Staten (VS). Er is een vergelijking gedaan met een onderzoek in heel VS en met die van de Staat Louisiana, omdat de lokalen daar veel vis eten. “Ook al zit daar geen goudwinning, maar in vis zitten er kwikgehaltes”, legt Ouboter uit. In de hele wereld wordt kwik gebruikt en dat komt vrij in de atmosfeer en vervolgens in de zee. “Van een aantal zeevissen zoals tonijn is het bekend dat zij hoge kwikgehaltes hebben.”

Pas op
In de kleinschalige goudwinning in Suriname wordt veel kwik gebruikt dat als een gevaarlijke neurotoxische stof op het zenuwstelsel werkt. Vooral op dat van het ongeboren kind en het opgroeiende kind, als dat teveel kwik naar binnen krijgt, dan kunnen er ernstige zenuwbeschadigingen ontstaan. “Voor vrouwen die denken zwanger te worden, zou dat een waarschuwing moeten zijn van ‘pas op’.” Het advies: eet misschien tijdlang minder vis, een andere vissoort en een kleinere vis dan je gewend bent, “omdat het effect kan hebben op de geestelijke ontwikkeling van het ongeboren kind”.

Meki Tamara project
Ouboter werkt nu aan het Meki Tamara project waarbij vijf jaar lang wordt gekeken naar de kwikgehaltes bij zwangere vrouwen en de effecten van kwik en pesticiden op de gezondheid van moeder en kind. Het project startte in 2015 en loopt in Paramaribo, Nickerie en enkele dorpen in het binnenland, waaronder Redi Doti, Powakka, Klaaskreek, Kwamalasamutu en Apoera. Sommige van de eerder onderzochte dorpen zoals vervat in de online publicatie zitten ook dit project, geeft Ouboter aan.

Het rijstdistrict is meegenomen, omdat er veel met metalen en pesticiden wordt gewerkt. De bron is iets anders dan het binnenland. De dorpen waar het onderzoek loopt zijn geselecteerd op basis van het aantal geboortes en niet op vermoedelijke hoge kwikvoorkomens, legt Ouboter uit. “Zelf had ik graag Witagron eraan toegevoegd, omdat de Coppename ook vrij veel kwik heeft dat met de wind meekomt. Maar er worden haast geen kinderen daar geboren.”

Zorgwekkend
Het onderzoeksteam zit nu in het derde onderzoekjaar en krijgt steeds meer haar- en bloedsamples binnen voor analyse. Naast de dieetanalyse worden er ook neuropsychologische testen gedaan om te kijken of de hoge kwikgehaltes zich ook vertalen in neurologische problemen. Ouboter is zuinig met de informatie over de eerste waarnemingen. “In een presentatie heb ik gezien dat de waarden in het binnenland verhoogd zijn ten opzichte van die van Paramaribo en Nickerie. Het is net zo zorgwekkend als het resultaat dat wij publiceerden.”

Ouboter stelt in het vooruitzicht dat er aan de hand van de Meki Tamara onderzoeksresultaten gerichte bewustzijnscampagnes komen. Vooruitlopend op die voorlichting adviseert hij vrouwen die zwanger denken te worden, bepaalde vissoorten zoals anjumara en pireng niet te eten, “vermijd zoveel mogelijk roofvissen” en gebruik andere eiwitbronnen.

Stedelingen eten ook roofvissen en zeevis zoals tonijn en haaien, merkt hij op, “en de goudopkoopbedrijven – vooral Paramaribo-noord lozen kwik in de atmosfeer die ingeademd wordt”. Wie zwanger wil worden is misschien aan te raden eerst de hoogte van je kwikgehalte in het lichaam te meten of te verhuizen.

Eerdere onderzoeken
De eerdere kwikonderzoeken gefinancierd door WWF Guianas, zijn in workshops besproken, terwijl de onderzoeksresultaten van Bronsweg zijn omgezet in bewustszijncampagnes voor de lokalen. De eerste twee onderzoeken waren een gelegenheidsproject geweest – wij deden milieuonderzoek voor WWF Guianas in de Greenstone Belt waar de meeste kleinschalige goudwinningactiviteiten plaatsvinden, “en wij wilden weten wat het effect was op de plaatselijke bevolking”.

In het goudwinningsgebied Njun Jacobkondre stonden de mensen in de rij om mee te doen, terwijl men in Poesoegroenoe moeite had om genoeg mensen te vinden. Men vond dat ze niet in een goudwinningsgebied zaten en dus geen kwikprobleem kennen. “Uiteindelijk bleek juist dat dorp de hoogste kwikgehaltes te hebben.”

Aan de hand van dat rapport vroegen dorpelingen van Brownsweg om ook hun dorpen te onderzoeken. Er is daar gedetailleerd gekeken naar hoeveel kwik er in de vissen van het stuwmeer zit en hoeveel kwik er in het haar van de plaatselijke bevolking voorkomt. Er vond ook een uitgebreide dieetanalyse plaats. De onderzoekers gingen elke dag bij ieder huishouden langs om te weten wat men at: de vissoort en afmeting en hoeveel men consumeerde. Tegelijk werden de vissen in de rivier ook gemeten op het kwikgehalte.

De vissen accumuleren het kwik door het leven. Hoe ouder de vis des te meer kwik, legt Ouboter uit. “Je kunt dan kijken naar de intake van iemand: hoeveel vis eet hij per dag, in een week en maand en je kunt dan een berekening maken of hij in de gevarenzone begint te komen. Voor de kwikanalyse werkten de studenten met haarmonsters. Er werd een plukje haar bij elkaar gebonden en bij de wortel afgeknipt en vervolgens in een zakje gedaan voor labonderzoek in de stad. Het Brownswegonderzoek was onderverdeeld in subdorpen en het dorp dat grenst aan het stuwmeer had de hoogste kwikgehaltes.
Download hier de publicatie.