'Geen verantwoordelijkheidsbesef bij kwikvervuiling'

Het Minamataverdrag zal het grootschalige kwikgebruik bij de kleinschalige goudwinning niet uitbannen, zonder een gedegen mijnbouwbeleid. De kleinschalige goudwinning is in de loop der jaren gaan groeien. In plaats van deze sector als een kans te zien om banen te creëren voor duizenden laaggeschoolde jongeren, het milieu te beschermen, economisch voordeel te halen en dorpen in het binnenland tot ontwikkeling te brengen, hebben regeringen, deze sector genegeerd en gedoogd, vindt Assembleelid Krishna Mathoera (VHP).

Grote delen van het binnenland, waar kleinschalige goudwinning plaatsvindt, hebben totaal geen overheidsgezag. Massale kwikvervuiling, ontbossing, illegaliteit en chaos wordt geaccepteerd en zelfs verergerd door politieke belangen, politieke onwil en een ernstig gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef. De commissie Ordening Goudsector, die het volk miljoenen heeft gekost, heeft niets hieraan kunnen veranderen, stelt de volksvertegenwoordiger.

In de kleinschalige goudwinning wordt voor elke kilo goud, 1 kg kwik gebruikt. De hoeveelheid goud die de kleinschalige goudwinning jaarlijks oplevert is 15.000 kg, hetgeen betekent dat mens en milieu blootgesteld worden aan bijkans 15.000 kg kwik (Ontwikkelingsplan 2017-2022). "En dit wordt al ettelijke jaren gedaan. Heeft Suriname een Minamata verdrag nodig, om regeerders aan het verstand te brengen, dat zoveel kwikgebruik onaanvaardbaar is en dat niet optreden een tijdbom is voor de gezondheid van onze landgenoten. Weten onze politici niet, dat chronische kwikvervuiling het centrale zenuwstelsel aantast en de Minamata ziekte veroorzaakt. Ook de vruchtbare vegetatie van de bodem wordt door kwik aangetast, alsook het waterecosysteem," benadrukt Mathoera.

"In plaats van verantwoordelijkheid nemen, beleid ontwikkelen en kordate acties ondernemen, verschuilen onze bestuurders zich achter het ratificeren van een Minamata verdrag. Wanneer rapporten, helder en duidelijk hebben beschreven dat steekproeven in alle Surinaamse populatiegroepen, die op kwik zijn getest, aangetoond hebben, dat kwikgehaltes zijn aangetroffen die de standaard van WHO overschrijden, dan is snel actie ondernemen dwingend en noodzakelijk. En er zijn genoeg modellen in de wereld, waarbij de kleinschalige goudwinning veiliger en efficiënter kan."

Geen beleid en aansturing
Nimos geeft in haar plan van aanpak van het Minamata verdrag aan, dat na inventarisatie gebleken is, dat Suriname 30 milieu gerelateerde verdragen heeft geratificeerd, maar dat coördinatie en beleid ontbreken. "Als na 30 verdragen, beleid en coördinatie ontbreken, welke garantie hebben Surinamers, dat na ratificatie van het Minimata verdrag, die verantwoordelijkheid en politieke wil voor beleid en coördinatie gaat komen. Absoluut niet als je kijkt naar het gedrag van een minister van Natuurlijke Hulpbronnen, die kort na zijn aantreden op 15 september 2015 publiekelijk zegt: 'Ik kan u de verzekering geven, dat het fenomeen scalians op het stuwmeer definitief ten einde is'."

De scalians zijn er nog steeds en de vervuiling ernstiger dan twee jaar terug. "Waar is de heldhaftigheid en de geloofwaardigheid van de minister gebleven na alle creatieve verhalen, waarom het scalian fenomeen nog bestaat. Het belang van een gezonde Surinamer in een gezond en veilig milieu is kennelijk ondergeschikt aan het egoïsme en de hebzucht naar goud en geld van enkele scalian-eigenaren. Ook deze minister, is gezwicht voor de behartiging van de grote politieke en economische belangen, die gemoeid zijn met deze sector. Toegang tot concessies en de meer dan 600 miljoen US$, die jaarlijks door de kleinschalige goudwinning verdiend wordt. Groot deel van dit geld is niet in Staatskas terechtgekomen, terwijl ook de dorpen in het binnenland er niet van zijn ontwikkeld. Wie profiteert van de natuurlijke rijkdommen, terwijl Surinamers voornamelijk in het binnenland, maar ook in andere delen een heel hoge prijs betalen," betoogt Mathoera.

De volksvertegenwoordiger stelt dat ze niets tegen het Minamata verdrag heeft. Maar de samenleving zou meer hebben, wanneer eerst nationaal beleid en daarmede ook aanpassing van de huidige wetgeving prioriteit had gekregen boven de ratificatie. Dan was in elk geval een eerste stap gezet in daadwerkelijke ordening van de sector. Het Decreet Mijnbouw van 1986,welke de regels over de opsporing en ontginning van delfstoffen in Suriname bevat, moet volgens Mathoera heel snel worden aangepast op de volgende aspecten.

1. De technologische revolutie in de goudsector moet bij wet geregeld worden, waarbij met scalians, pontons, machines en zwaar materieel goud wordt gewonnen.
2. Zware milieu regels vaststellen, waaraan zowel grootschalige als kleinschalige mijnbouwbedrijven moeten voldoen.
3. De bescherming van de (gewoonte) rechten van binnenlandbewoners.

De aanpassing van de wet, en dus ook ratificatie van het verdrag, is geen garantie, dat de massale kwikvervuiling, ontbossing, illegaliteit en chaos zal stoppen, want in realiteit houden noch de overheid noch de concessiehouders zich aan de huidige wettelijke regels, stelt het VHP-fractielid. Een groot deel van de concessies zou ingetrokken moeten worden, simpelweg omdat niet aan de voorwaarden wordt voldaan. "Maar de overheid treedt niet op en als ze ook al optreden, dan is het selectief en rancuneus".