Catalonië verklaart zich maandag onafhankelijk van Spanje

Catalonië zal zich maandag onafhankelijk verklaren van Spanje, zegt een bron van de regionale overheid aan Reuters. De Europese natie bevindt zich aan de vooravond van een breuk, die zijn jonge democratie bedreigt.

Pro-onafhankelijkheidspartijen die het regionale parlement beheersen, hebben maandag gevraagd om een debat te voeren en te stemmen over onafhankelijkheid, aldus de bron. Een verklaring moet na deze stemming volgen; maar onduidelijk is wanneer.

De Catalaanse president Carles Puigdemont heeft eerder tegenover de BBC verklaard dat zijn regering het regionale parlement zou vragen na het referendum van afgelopen weekend. De centrale overheid in Madrid zegt dat de volksstemming onwettig was.
"Dit zal waarschijnlijk worden afgerond wanneer we tegen het einde van de week al de stemmen in het buitenland krijgen. We zullen waarschijnlijk actie ondernemen in het weekend of begin volgende week,” merkte Puigdemont op.

De grondwettelijke crisis in Spanje, de vierde grootste economie van de eurozone, heeft de gemeenschappelijke munt beïnvloed en de Spaanse aandelen en obligaties getroffen. De leningskosten van Madrid zijn daardoor sterk verhoogd.

De opmerkingen van Puigdemont zijn gepubliceerd nadat koning Felipe VI de Catalaanse leiders dinsdag beschuldigde van het vernietigen van de democratische principes en de Catalaanse samenleving te verdelen. De monarch uitte de beschuldiging terwijl tienduizenden protesteerden tegen de gewelddadige politieonderdrukking tijdens de stemming van zondag.

Spanje is geschokt door de Catalaanse stemming en de reactie van de Spaanse politie daarop. De politie heeft wapenstokken en rubberen kogels gebruikt om te voorkomen dat mensen gingen stemmen. Honderden zijn daarbij gewond geraakt en is het politieoptreden internationaal veroordeeld.

Catalanen gingen dinsdag de straat op om de politieactie te veroordelen. Het wegverkeer was gestremd, het openbaar vervoer lamgelegd, bedrijven waren gesloten, terwijl de angst op nog meer onrust in de regio alleen maar is toegenomen. Catalonië, dat ligt in het noordoosten van Spanje, is goed voor een vijfde van de Spaanse economie.

De conservatieve Spaanse premier Mariano Rajoy heeft een hard standpunt ingenomen over de kwestie. Hij staat voor de enorme uitdaging om de Catalaanse onafhankelijkheid zonder verdere onrust een halt toe te roepen.

De voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, heeft zijn grondwettelijk argument ondersteund, maar een aantal collega's heeft zijn aanpak bekritiseerd. Tusk heeft een beroep gedaan op Rajoy om manieren te zoeken om escalatie in Catalonië te vermijden en het gebruik van geweld te voorkomen.

Brussel heeft in het verleden weinig tot geen aanmoediging gegeven voor separatistische bewegingen in de Europese Unie, of die nu van de Catalanen, Schotten, Vlamingen of anderen was. Pro-onafhankelijkheidspartijen die de meerderheid in de regionale overheid hebben, hebben het referendum in strijd met een besluit van het Constitutionele Hof gehouden. In het besluit van het Hof staat dat het land ondeelbaar is en dus schendt de stemming de grondwet van Spanje die in 1978 is aangenomen.

Catalonië heeft zijn eigen taal en cultuur en een politieke beweging voor afscheiding die in de afgelopen jaren alleen maar is versterkt. De deelnemers aan de stemming van zondag - ongeveer 43 procent van de in aanmerking komende kiezers - kozen overweldigend voor onafhankelijkheid. Het was een resultaat dat werd verwacht, aangezien de inwoners die deel willen blijven van Spanje, de stemming veelal hebben geboycot.

Buiten Catalonië hebben Spanjaarden sterke inzichten over zijn jacht naar onafhankelijkheid. In zijn televisietoespraak zei de koning dat het 'onverantwoordelijk gedrag' van de Catalaanse leiders de sociale harmonie in de regio had ondermijnd. "Vandaag is de Catalaanse samenleving gebroken en in conflict," zei hij. "Zij (de Catalaanse leiders) hebben met hun beslissingen inbreuk gepleegd op het systeem van wettelijk goedgekeurde regels, waaruit een onacceptabele ontrouw aan de machten van de Staat blijkt."

De koning zei dat de kroon sterk betrokken was bij de Spaanse grondwet en de democratie. Hij heeft zijn inzet voor de eenheid en het voortbestaan van Spanje benadrukt. Eerder had hij Rajoy ontmoet om de situatie in Catalonië te bespreken.