Ter herinnering: VN Declaratie Inheemse Rechten

Inheemse rechten zijn mensenrechten. Inbegrepen hierin zijn ook grondenrechten, religieuze en culturele rechten. Dit klinkt vanzelfsprekend, maar dat is het zeker niet. Op 13 september 2007 hebben 144 landen gestemd voor de declaratie van Inheemse rechten, waaronder ook Suriname. Vier landen stemden tegen, namelijk Canada, Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland en Australië. Dit zijn westerse landen (van blanke Europeanen) gebouwd op Inheems grond verkregen door genocide. Toch hebben deze landen naderhand onder hevige druk van Inheemse naties, mensenrechten organisaties en NGO’s de declaratie geaccepteerd en ook gedeeltelijk geïmplementeerd. Er is nog ver te gaan.

Suriname heeft als een van de initiële ondertekenaars het tegenovergestelde gedaan. De republiek Suriname en haar regeringen, inclusief de huidige, doet mee aan het systematisch schenden van mensenrechten en inheemsenrechten.
Het inheemse dorp Maho ondervindt eeuwenlang aanvallen en schendingen aan hun grondgebied. Van ca. 900 ha 200 jaar terug naar 65 ha nu. En het krimpt nog steeds. Intimidaties, afgravingen van duizenden kuub zand, bulldozers en graafmachines die het gemeenschapsbos in stukjes snijden zodat geheimzinnige landmeters hun werk kunnen doen. Onbekenden lossen schoten in de avond. Ook Pikinpoika, Witsanti, Hollandse Kamp en Cabenda Dorp hebben te maken met grondroof.

Het zijn niet zomaar wakamans en gewone burgers die Inheemse grond toe-eigenen. Het zijn groot ondernemers en partijpolitieke vriendjes. Veel zuidelijke Inheemse dorpen lopen groot gevaar. Hele dorpen zijn meegenomen in hout- en goudconcessies. Overlappende hout en goudconcessies betekent automatisch kaalkaprecht. Er is meer dan 300.000 ha aan houtconcessies uitgegeven. Dieren worden verdreven van hun bos of uitgemoord door concessionarissen en stropers. Hele dorpen worden vergiftigd door gebruik van kwik en rivieren vervuilen door slib van de mijnbouwsector. Sommige gemeenschappen zijn nu afhankelijk geworden van de import van flessen water. De Inheemsen lijden het eerst maar uiteindelijk lijden we allemaal.

Klimaatverandering vindt al plaats sinds de industriële revolutie (1760-1850). Irma en Harvey zijn nu al de bekendste namen van 2017. Het gaat om orkanen geboren uit klimaatsverandering, een schending van moeder aarde. Inheemsen hebben er generaties voor gewaarschuwd. Wetenschappers ook. Vanaf wanneer wordt voorkomen beter dan genezen voor onze aarde en onze mensheid?

Tien jaar na de ondertekening van de Declaratie van Inheemsen rechten kan worden geconstateerd dat de Surinaamse overheid heeft gefaald declaratie te implementeren en duurzame ontwikkeling te realiseren voor de Inheemsen en het gros van alle Surinamers.

Hoe verder? In volgorde van prioriteit:
1. Implementeren VN Declaratie 2007 in Surinaamse wet- en regelgeving.
2. Uitvoering Kalina en Lokono vonnis 2015.
3. Respecteren van Inheemse mensenrechten (door onder andere hun cultuur, geschiedenis en godsdienst mee te nemen in hun onderwijs)
4. Bescherming milieu en leefgebieden van Inheemsen en hierdoor alle Surinamers.

De strijd die Inheemsen voeren zijn de rechten van en voor iedereen. Verschillende NGO’s hebben de laatste jaren standpunten en beleid geadopteerd die rekening houden met de VN Declaratie van 13 september 2007. Zo heeft Al-Khemia Foundation de VN Declaratie meegenomen in de samenwerkingsovereenkomst met het dorp Pikinpoika. De Inheemsen van Suriname zouden niet hoeven te rekenen op VN verklaringen voor het uitschrijven van contracten en aantrekken van investeringen. We moeten kunnen verwijzen naar ons eigen recht en op elkaar kunnen vertrouwen. Suriname moet nu de politieke ruggengraat tonen om gewoon te doen wat goed en terecht is.

Audrey Christiaan
Voorzitter
Inheems Platvorm ESAV