Column: Politieke Borrelpraat 362

“Zo heren, alsnog een bezinningsvolle keti koti toegewenst. Hebben jullie alle boodschappen ter harte genomen?”
“Gaan we niet praten over: ‘We gaan voor nog twintig?”
“Nee, straks, niet zo haastig. Die tori loopt niet weg.”
“Ja, maar ik wil weten wat de mogelijk- en onmogelijkheden in oktober zijn als de krijgsraad uitspraak zal doen, want juist daarover werd er nauwelijks wat gezegd in dat warrelig Kringengesprek op radio BCA.”
“Maar weten jullie waar ik met betrekking tot ‘manspasi dei’ een steeds grotere hekel aan begin te krijgen?”
“Aan al die vrije dagen?”
“Ach nee, kom nou, als we zo van vrije dagen houden, laten we die dan krijgen. Nee, waar ik een gloeiende hekel aan krijg, zijn al die geweldige ketikotiholidewalipasenidulfitrepinksterensrefidensi en kerstboodschappen van die politieke partijen, die alles elk jaar weer óf vanuit hun oppositionele óf vanuit hun coalitiebril bekijken.”
“Jeetje mang, praat toch gewoon, mang; geef liever een voorbeeld.”
“Oké, bij Holi hoor je oppositiepartijen zeggen: ‘Moge het licht schijnen in de duisternis, waarin deze verspilzuchtige regering ons gedompeld heeft’ en de coalitie geeft als boodschap: ‘Moge het licht gaan schijnen in de duisternis waarin de antirevolutionairen onder ons zich bevinden.”
“En wat hoor je op 25 november?”
“De ene zegt: ‘We zijn te vroeg onafhankelijk geworden, want we pinaren als ratten’ en de andere zegt: ‘We zijn te laat onafhankelijk geworden, want velen verlangen nog steeds terug naar het koloniale juk.”
“Maar over de emancipatie van 1863 doen er ook nog steeds hardnekkige halve waarheden de ronde.”
“Zoals?”
“Suriname was een van de laatste landen waar de slavernij werd afgeschaft.”
“Maar dat is toch zo? In de Engelse gebieden gebeurde dat in 1834 en in de Franse in 1848.”
“Dat klopt helemaal, maar waarom vertelt men dan niet dat de slavernij in de Portugese koloniën in 1869 werd afgeschaft, in de Spaanse in 1886, in Brazilië in 1888, Liberia in 1917, Ethiopië in 1932, Saoedi-Arabië in 1962 en Mauritanië zelfs in 1980?”
“Ik geloof dit rijtje bijna niet, maar goed, welke volgende onwaarheid heb je nog meer?”
“Dat we de emancipatie te danken hebben aan koning Willem III.”
“Aan wie hebben we keti koti dan te danken?”
“Aan het Nederlands parlement, natuurlijk. Die deed er weliswaar zo een dertig jaar over om de emancipatiewet goed te keuren; er sneuvelden in die jaren meer dan dertig ontwerp-emancipatiewetten.”
“Je vergeet te noemen de maatschappelijke organisaties die ook druk uitoefenden.”
“Inderdaad, maar dat waren merendeels belangengroepen die hun specifieke zaken in die wet geregeld wilden zien.”
“Welke groepen, bedoel je?”
“Gunstes mang! Weet je hoe verdeeld die Nederlandse samenleving toen was en in feite nog steeds is? Zie hun oeverloze gehaal en getrek om eigen belangen door te drukken bij de formatie van hun huidige kabinet. Maar goed, je had toen de roomsen en de verschillende protestantse kerken, de liberalen, de planters en plantage-aandeelhouders, de socialisten en nog een paar.”
“En welke belangen wilden ze zoal veilig gesteld zien?”
“Het ging om zaken zoals verdere kerstening van de ex-slaven, verplicht onderwijs aan de ex-slavenkinderen, het schadeloosstellen van de planters middels een fikse vergoeding per slaaf, het inpassen van de geëmancipeerden in het vrije arbeidsproces middels een periode van verplicht staatstoezicht en de import van contractarbeiders om de geëmancipeerde slaven te vervangen.”
“Dus meester, u wilt me zeggen dat om de meerderheid in het Nederlandse parlement te halen, al deze verlangens werden verwerkt in die emancipatiewet?”
“Klopt en daardoor werd die emancipatiewet een lappendeken, een mamio, een ratjetoe van allerlei zaken. Maar hierdoor kwamen de Hindostanen hierheen en werd Suriname het eerste land ter wereld met een Leerplicht voor kinderen. Tientallen jaren eerder dan in Nederland nog erbij.”
“Jeetje, dat zou je vandaag de dag niet denken, gezien het belabberde niveau van vele leerkrachten en daardoor ook van vele leerlingen.”
“Maar om terug te komen op die onwaarheden rond de emancipatie: dat staatstoezicht was dus niet een verlenging van de slavernij, wat velen nu beweren?”
“Ach nee! Het Staatstoezicht was een manier om de geëmancipeerden te doen wennen aan het systeem van betaalde vrije arbeid; ze konden dan op elke plantage werken, hun inkomsten leren sparen om daarmee een bestaan in de stad op te bouwen, wat velen dan ook deden.”
“Dus de geëmancipeerden trokken na het staatstoezicht massaal naar de stad niet omdat ze niet meer wilden werken?”
“Weer zo een onwaarheid. Echt niet. Het was, en is, keihard werken en zuinig leven in de stad; de mannen als kleine ambachtslieden zoals timmerman, metselaar, meubelmaker, blikslager, fietsenreparateur, en de vrouwen als wasvrouw, dienstvrouw, strijkster, kinderoppas, kokkin en noem maar op. Ze werkten als paarden, ze spaarden hun geld, kochten een huisje en vormden de lower middle class, de zogenoemde ‘kleine man’ in de stad. En dankzij het onderwijs op hoog niveau konden hun kinderen het ver schoppen. Natuurlijk gold dat niet voor de aarts luilakken onder hen die met allerlei anansie-methoden de kantjes afliepen en van anderen profiteerden, helaas tot de dag van vandaag.
“En wisten jullie dat 65% van de niet-blanke bevolking in Paramaribo op 1 juli 1863 al vrijgekocht was? Dat proces van vrijkopen begon rond 1800 goed op gang te komen. En dat een groot deel van deze vrijgekochte niet-blanken zich had opgebouwd tot een stevige stadselite, met hun eigen woonhuizen aan de Gravenstraat, Heerenstraat, en ga zo voort?”
“Is niet waar! Daar woonden alleen blanken.”
“Lariekoek. En weten jullie dat vele van deze vrijgekochte niet-blanken ook ettelijke plantages bezaten en slaven onder zich hadden?”
“Maar deze dingen staan niet in onze leerboekjes.”
“Natuurlijk niet, want we moesten leren dat de slavernij alleen maar mishandelde domme zwarte mensen had voortgebracht.”
“Ik wil dit bijna niet geloven.”
“Lees dan het proefschrift van Ellen Neslo, getiteld ‘Een ongekende Elite’, dan zullen je ogen uit je kassen vallen van verbazing.”
“En ik vond dat artikel van Kenneth Niekoop ook steengoed; terecht stelt hij dat bepaalde mensen elk jaar weer mijlenver blèren over het slavernijverleden van hun voorouders en de kolonisator de schuld te geven van hun sociaaleconomische achterstand heden ten dage.”
“En zo even zag ik op sterrennieuws ook een zeer lezenswaardig artikel van ene R. Amain over een stuiver die nooit een dubbeltje kan worden. Een verademing tussen al die politieke schreeuwartikelen zonder diepgang.”
“Maar lieb keti koti. Wattebout de donderslag bij heldere hemel: 20 jaar tegen Baas Bouta geëist.”
“Velen juichen al, ze denken dat hij al veroordeeld is. Anderen beginnen al pre-electorale combinaties te vormen om stemmenwinst te halen bij eventuele vervroegde verkiezingen als hij na veroordeling moet aftreden.”
“Dan gaat eentje in DNA twetteren, twotteren en twattteren dat rechters niet gecontroleerd worden, dan had je vijf jaren de tijd om dat te regelen. Maar nee, toen was het ‘sjweef teki; nyang, dringi, prisiri.”
“Dan zegt die Doebai-figuur in DNA verder dat binnen de rechtszaal de rechter de wet naast zich kan neerleggen, maar daarbuiten telt de echte wet, dus die zelfamnestiewet.”
“Wat een baarlijke onzin! Dan kan hetzelfde gelden voor DNA. Wie controleert de meerderheid in DNA? En het goedkeuren van die zelfamnestiewet dat een aan de gang zijnd gerechtelijk proces in feite ontkracht, is ook binnen de assemblee mogelijk, maar daarbuiten geldt de internationale wet dat je geen regels van de wedstrijd mag veranderen tijdens de wedstrijd, nog erbij alleen maar om de ene ploeg te laten winnen.”
“Mijn baas zegt: hij gaat de zaak ‘binnen het staatsrechtelijk gebeuren’ aanpakken. En als partijleider zegt hij: ‘geen soloacties’, dus hij neemt nu de teugels binnen de partij weer strak in handen. En als politicus gaat hij eerst z’n spierballen in Para tonen met een massameeting als een massameeting, waar die vertoning van Lonneman die op jacht is naar de zetels in de Para een kinderfeestje bij vergeleken zal blijken. Wacht maar. Wij van de paarse partij zeggen: wie het eerst lacht, zal het eerst huilen, en wie het laatst lacht, lacht het best.”
“So what? Het is afgelopen met die leugens van jullie. Jullie voelen de nattigheid al, want oktober nadert met krasse treden, ik bedoel met rasse schreden, jeetje, wat een rare taal.”
“Omdat alcohol trubu yu spraakcentrum, geef je de taal de schuld.”
“Ach, ouwe*&% niet mang! En als jouw Baas zijn spierballen heeft getoond, rechters heeft gekleineerd, de oppositie heeft geïntimideerd, bakra basi en buitenlandse inlichtingendiensten weer eens de schuld van eigen falen heeft gegeven, en z’n aanhang aan het lachen heeft gebracht, wat dan?”
“Dan gaat hij als zwaar politiek spelen. Zo van: hier ben ik met 26 zetels. Wie wil met mij 34 zetels oftewel tweederde meerderheid in DNA vormen? Wie heeft minstens acht zetels? Ja jij, oké, kom, la we dealen. Welke posities wil je? Wil je president, neem. Wil je Centrale bank, neem. Wil je justitie: neem met alle genoegen. Maar… wie draag je voor? Geen politieke figuren, maar deskundigen.”
“Gaat hij dan aftreden?”
“Tot de uitspraak in oktober, stel dat die conform de eis van 20 jaar is, hoeft hij niet af te treden. Neks no tree af.”
“Maar hij kan ook wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken worden.”
“En als hij veroordeeld wordt, kan hij ook in hoger beroep gaan, en dat kan ook flink gerekt worden.”
“En als hij na maanden in hoger beroep uiteindelijk toch die 20 jaren cel krijgt?”
“Dan heeft hij genoeg tijd gehad om met zijn nieuwe coalitiepartner een nieuwe president en Veepee in DNA te kiezen, onder de voorwaarde dat de nieuwe zijn gratievoorstel in behandeling neemt.”
“Ach kom, dit is echt een zuiplappensprookje. De man krijgt in oktober 20 jaar celstraf, punt uit. De rechtstaat zal winnen van de machtstaat.”
“Zoals jullie bij de verkiezingen in 2010 de rechtstaat hebben verspeeld aan de machtstaat dankzij jullie glorieus beleid vol geboorde emmers en gedoogd corrupt beleid van die Landrover. Je moet toch gelijk een stelletje ezels zijn als je na tien jaren regeermacht, van 2000 tot 2010, de verkiezingen verliest?”
“Goeie genade, dus als hij ergens in 2018 amnestie krijgt, kan hij zich rustig op z’n bosbuitenverblijf voorbereiden op de verkiezingen in 2020.”
“Hemel, kosmische macht, als u het met ons land meent, laat dit a.u.b. niet gebeuren. We willen van hem af, we willen hem opgesloten zien, verbannen zien naar Cuba of laat hij desnoods naar die Obia-njangman in Afrika gaan, ow, ow, ow…..”
“Een rondje voor mijn Baas. A kanti, ma’a no sa fadon. O’w hopo.”
“Hou je rondje maar.”

Rappa