Column: Trots op Surinamers

Ik heb een filmpje gedeeld op mijn Facebookpagina van een bijzondere gebeurtenis in Suriname. Het duurt een paar minuten, maar het bevat zoveel wijze lessen en maakt me enorm trots op de jeugd van Suriname. Wat zie je op het filmpje? Op een middelbare school in Suriname zit een jonge Hindostaanse vent aan een tafelvoetbal. Vervolgens komt er een Javaanse krachtpatser die wil met geweld zijn plaats innemen. Hij duwt de kleine vent weg en geeft hem een klap in zijn gezicht. De krachtpatser voelt zich geweldig. De kleine vent komt bedeesd terug. Het voelt heel onrechtvaardig aan. Het is een klassieke vorm van pesten op school.

Vervolgens gaat het filmpje over naar een ander deel. Een Afro-Surinaamse jongen met een bril gaat naar de krachtpatser en spreekt hem aan. Hij wordt omringd door medestanders. De krachtpatser is geïntimideerd, want onze held pakt hem genadeloos aan. Hij refereert naar wat de krachtpatser gedaan had bij de tafelvoetbal en zegt met de nodige krachttermen: “Wat je toen gedaan hebt, dat kan niet. Dat mag je nooit meer doen! De jongen was eerder dan jij bij de tafelvoetbal. Met welk recht heb je hem daar weggehaald?”
De sfeer wordt grimmiger en iemand is bang dat de zaak uit de hand gaat lopen.
Onze held probeert die persoon te kalmeren: “We voeren slechts een gesprek met hem. We gaan hem niet slaan. Zo moet het gaan in het leven. We moeten elkaar leren om via een gesprek moeilijke zaken op te lossen.”

Hij richt zich tot de krachtpatser. Hij is er niet op uit om hem te intimideren, maar om hem een les te leren over het leven. Hij zegt: “Kijk me in de ogen aan. Ik haal me bril weg. Kijk me aan. Je zult zien dat ik niet agressief ben, maar ik wil je iets duidelijk maken. Wat je laatst gedaan heb, als ik erbij was geweest, dan zou het niet vreedzaam zijn afgelopen. Ik zeg niet dat ik nu geweld ga gebruiken. Maar in die situatie had het anders kunnen lopen. Daarom wil ik je erop wijzen. Doe dit nooit meer. Deze jongen – (verwijzend naar de kleine vent) moet nooit meer last van je ondervinden. Je moet niet denken dat je een deel van de school kunt claimen als jouw gebied. Als je zo denkt, dan kunnen er gangs ontstaan die territoria gaan claimen. Daarom wil ik naar jouw visie op de zaak luisteren. Kijk naar deze vent (wijst opnieuw naar de jonge vent). Hij studeert en is niemand tot last. Als je dit gedrag opnieuw vertoont dan gaan er grote problemen ontstaan. Want dan krijg je inderdaad gangs en ik ben er zeker zijn dat we in die confrontaties niet gaan verliezen.”
De omstanders komen met een oplossing: “Laat hem zijn excuses aanbieden.”
Onze held neemt dat over: “Kijk die vent staat hier. Bied je verontschuldigingen aan!”
De krachtpatser twijfelt en steekt zijn hand uit naar de jonge vent. Iedereen juicht. De zaak is opgelost.

Ik heb een paar keer met bewondering gekeken naar de video. Onze held is duidelijk iemand die niet vies is om de zaak op te lossen met geweld. Maar dat is niet zijn eerste optie. Hij maakt steeds duidelijk dat hij wil dat pesten op school niet kan. Hij laat de krachtpatser weten dat als hij de zaak wil laten escaleren er nadelige gevolgen zullen zijn voor hem. Maar dat het in ieders belang is om op een respectvolle manier met elkaar om te gaan. Hier ging het niet om intimidatie, maar om lessen te trekken en een moraal van respect voorop te stellen. Zo’n jonge vent en zo’n een grote wijsheid!

De mensen om hem heen maakten me ook enorm trots. Zij hielpen de sfeer te creëren waardoor de les van onze held niets aan duidelijkheid te wensen overliet. Het ging niet alleen om een individu, maar om een hele groep waar we blij mee moeten zijn.
Het geheel was opmerkelijk ook vanwege etniciteit. Dat speelde helemaal geen rol. Er was geen scheldpartij in etnische termen. Het ging er niet om dat men zich etnisch identificeerde – wat 40 jaar geleden op school het geval zou zijn – maar zich identificeerde in termen van goed of fout. De krachttermen waren ook niet etnisch ingekleurd.

Ik weet niet hoe onze held heet. Ik weet niet precies op welke school dit voorval zich heeft afgespeeld. Maar ik weet één ding zeker: wie ooit twijfelt aan het karakter van Surinamers en met name onze jeugd, zou verplicht dit filmpje moeten zien. Het zou op televisie uitgezonden moeten worden en besproken moeten worden op andere scholen, zodat de lessen van deze school, deze kinderen en met name deze held, ingeprent worden bij anderen. Ouderen zouden hier wat van kunnen leren en vooral de mensen die nog leven met koloniale hebi’s over etniciteit. Zijn boodschap is niet alleen een boodschap voor een school. Het is een boodschap voor een land van hoe mensen met elkaar zouden moeten omgaan. Maar er is ook een simpele reden om dit filmpje te delen: het vervult je hart met warme emoties van blijdschap en trots over de jeugd van Suriname.

Sandew Hira