Column: Phagwa

Gisteravond ben ik aangekomen in Paramaribo. De komende twee weken verzorg ik het vak ontwikkelingstheorieën voor de opleiding 'Master in Education and Research for Sustainable Development' van de Anton de Kom Universiteit. Professor Henry Ori heeft me drie jaar geleden gevraagd om deze colleges te verzorgen en dat doe ik nog steeds met veel genoegen.
Ik heb mijn plezier met het landen op Zanderij. Het lijkt allemaal zo een routine dat het je niet meer opvalt: als het vliegtuig landt, zit iedereen in spanning en in vrees dat we niet te pletter vallen. Als de banden het asfalt raken ontlaadt de spanning zich in een enthousiast applaus. Ik doe van harte mee, want ook ik ben blij dat we opnieuw de dans zijn ontsprongen.

Buiten word ik opgewacht door een chauffeur van de universiteit. We moeten wachten op nog iemand uit de vlucht die voor de universiteit komt.
Ik ga even zitten. Komt een vrouw naar me toe.
“Ken ik u ergens van?”
“Eh, ik denk het niet.”
“Ik zat in dezelfde vlucht als u en iemand zei me dat u bekend bent. Ze zei dat u van de Jezus-dingen bent. Bent u voorganger?”
“Eh nee, ik ben geen voorganger.” Nooit geweten dat ik die uitstraling heb.
“Jezus houdt van u.”
“Fijn om te weten.”
Tja, wat moet je anders zeggen.

De chauffeur is een Javaanse man met een prachtige stem. Hij blijkt vroeger zanger te zijn geweest in een Hindostaanse band. Hij kent alle oude klassieke liedjes en zingt kleine stukjes voor. Hij kent de films waar de liedjes in voorkomen. Hij is een liefhebber van Bollywood films. In amper een uur tijd had hij me meegenomen in de wereld van Mohammed Rafi and Talat Mahmood.

Ik verheug me vooral op Phagwa in Suriname. Volgende week vrijdag 6 maart is het zo ver. In Nederland vier ik Phagwa in Den Haag. Maar het is koud. Je wordt ingekleurd met abir, kleurstoffen, al dan niet gemengd met water.
Enkele jaren geleden was ik met regisseur Ivette Forster in Suriname voor een documentaire. We hadden toen gefilmd op een school waar iedereen Phagwa vierde: Hindostanen, Javanen, Afro-Surinamers. Zelfs de band die muziek bracht, had een Afro-Surinaamse voorzanger die Phagwa liederen ten gehore bracht.

Mijn goede vriend Kenneth Donau komt 2 maart naar Suriname voor vakantie. We hebben afgesproken samen Phagwa te vieren. Kenneth is één van de meest inspirerende mensen die ik de afgelopen jaren ontmoet heb in de sociale strijd in Nederland. Een hoogbegaafde wiskundige die in het dagelijkse leven werkt voor een IT multinational om ingewikkelde problemen op te lossen op het gebied van datamining. En tegelijkertijd een zwarte activist met een enorme passie en rust. In Barcelona sliepen we in één kamer waar hij me vertelde over hoe zijn vader hem verhalen bijbracht over zwarte leiders als Malcolm X en Marcus Garvey. In Gouda werden we samen gearresteerd tijdens de protestacties tegen Zwarte Piet. Hij zat in een politiecel in Den Haag, ik in Gouda. Ik bel hem regelmatig op als ik advies nodig heb en een klankbord voor analyse van strategie en tactiek. Hij is er altijd, als ik erom vraag.

Deze keer hebben we afgesproken dat we samen Phagwa gaan vieren in Suriname. Phagwa is één van de leukste Hindoe-feesten waar je helemaal los kunt gaan. Als je een andere dag in het jaar naar iemand toegaat en hem of haar overgiet met kleurstoffen, kun je er zeker van zijn dat je een klap op je kop krijgt. Niet tijdens Phagwa. Het heeft iets ondeugends, vrij van alle regels. Deze keer gaat Kenneth met mij mee in een cultuur, die niet de zijne is, om ondergedompeld te worden in gewoonten en gebruiken van een eeuwenoude beschaving. We moeten alleen nog maar een goede chautalgroep vinden om te volgen. Dat moet niet zo moeilijk zijn.

Sandew Hira