Oud-Nederlandse premier spreekt over viering van het leven

"Mijn God. Wat is Divali?" Dat vroeg oud-premier Ruud Lubbers zich af toen hij de uitnodiging kreeg van de stichting Hindoe Onderwijs en van de Sanatan Hindoe Parishad Nederland, om afgelopen zondag op de Shri Vishnuschool in Den Haag de Divali-lezing uit te spreken. Deze openhartigheid van een christenpoliticus die van 1982 tot 1994 premier is geweest, geeft aan dat de Hindoegemeenschap in Nederland er nog niet in geslaagd is Divali brede bekendheid te geven binnen de Nederlandse samenleving. Dit terwijl de symboliek van het Divalifeest dichtbij het christelijke kerstfeest staat. Ook in tijd.

Autochtone Nederlanders weten inmiddels genoegzaam wanneer de Turken en Marokkanen in de Ramadan zitten en wat de essentie is van het Suikerfeest. Hindoes moeten elk jaar weer uitleggen wat Divali inhoudt en Holi hebben Europese jongeren omgebouwd tot een kleurrijk poederfestival in de zomer, dat niets met het Hindoeïsme te maken heeft. Natuurlijk wonen er meer moslims dan Hindoes in Nederland. Maar met oud-premier Lubbers die de Divali-lezing uitspreekt miste ik onder de aanwezigen op de Shri Vishnuschool de spreekbuizen van de christelijke en de interreligieuze netwerken. Vooral waar Lubbers de Hindoegemeenschap prees voor de "erkenning van het belang van de multiculturele en religieuze samenleving in Nederland".

Praan

De zoektocht naar het antwoord op de vraag 'wat is Divali' leidde tot 'inspiratie' bij Lubbers om vanuit de Hindoeïstische waarden een aantal mondiale zaken met zijn gehoor te delen. "Mensen die gemotiveerd zijn door het geloof zoals u moeten zich inspannen voor duurzame ontwikkelingsdoelen na 2015, als het programma van de VN Millennium Goals afloopt".

Bezorgd is Lubbers over klimaatveranderingen. "De wereld kent nu ook klimaatvluchtelingen". En wat hem betreft wordt er een vierde 'P' toegevoegd aan People, Planet and Profit (maatschappelijk verantwoord ondernemen) en dat is 'Praan', de universele levensenergie. Zo kwam Lubbers tot de uiteindelijke titel van zijn lezing, 'de vreugdevolle viering van het leven'. Hij heeft zich ook laten bemoedigen door de Art of Living organisatie van Shri Shri Ravi Shankar. Kenmerken van deze wereldwijde non-profit vrijwilligersorganisatie zijn o.a. humanitaire doelen, sociale verantwoordelijkheid en interreligieuze harmonie.

India
Lubbers heeft als minister-president van Nederland van 1982 tot 1994 zo ongeveer de moeilijkste tijd ervaren in de relatie tussen Nederland en Suriname. Vele aanwezigen hadden verwacht dat hij iets over die relatie of over de Surinaamse gemeenschap in Nederland in zijn lezing zou meenemen. Het was immers na vele jaren dat hij weer in een Surinaamse ambiance verkeerde. Helaas. Lubbers is niet alleen een politiek zwaargewicht maar ook - en nog steeds- een slimme politicus. In zijn hele ruim 45 minuten durende lezing en ook daarna in een korte reactie op twee andere bijdragen aan het programma, vermeed Lubbers de woorden 'Suriname', 'Surinaamse Hindoestanen' enz.

Wat hij deed in zijn lezing is zijn gehoor consistent aan te spreken als de Hindoegemeenschap in Nederland. Vervolgens koppelde hij deze - ook consistent- met India, "het land waarmee u zich zo verbonden voelt". Dus sprak hij in het licht van Divali over het bewind van de Gandhi-regeringen. Lubbers vertelde Indira en Rajiv persoonlijk gekend te hebben, maar helaas werd hun bewind - ook met Sonja Gandhi na Rajiv als premier - getekend door corruptieschandalen en grote armoede. Hij kwam er openhartig voor uit, zeer ingenomen te zijn met de veranderingen die door de nieuwe Indiase premier Narindra Modi in gang zijn gezet. In december hoopt Lubbers Modi te ontmoeten "en als u dat goed vindt dan zal ik hem uw groeten overbrengen". Hij oogstte een stevig applaus.

Suriname
De Divali-lezing van Lubbers werd ook bijgewoond door VHP-voorzitter Chan Santokhi, die aan het eind van de zondag zou optreden op een grote massameeting van de Chan Santokhi Foundation Nederland. Uiteraard kreeg hij ook de gelegenheid voor een Divaliboodschap. Alleen Jammer dat Lubbers toen al weg was wegens andere verplichtingen.

Naast de mooie verwoording van de betekenis die Divali voor Santokhi persoonlijk heeft, sprak hij vooral de hoop uit dat het licht van Divali ook voor vernieuwing mag zorgen voor het land Suriname, als op 25 mei de bevolking van Suriname naar de stembus gaat. Ook hij oogstte een stevig applaus.

Roy.khemradj@gmail.com