Democratie, coalitie en oppositie

Ik luisterde de afgelopen periode naar mensen die het zouden moeten weten, dat democratie niet bestaat of leeft als er geen coalitie en oppositie bestaan. Ik durf te stellen dat coalitievoering en oppositievoering inherent zijn aan het wezen democratie. Bij ontbreken van de oppositie is er absoluut geen sprake van democratie maar wel van dictatuur. Dus geen kritische begeleiding van de minderheid. De dictatuur van de op dat moment zittende regering. In feite komt het erop neer dat er geen verkiezingen gehouden hoeven te worden. Want de logische consequentie van verkiezingen is dat er een winnaar en verliezer uit de strijd komen.

De uitslag van een verkiezing wordt op basis van vooraf opgestelde democratische spelregels bepaald. Wie de verkiezingen wint, heeft volgens het democratisch recht dat voortvloeit uit de verkiezing, de gelegenheid een regering, ook coalitieregering, te formeren. De verliezer van de verkiezingen, dus de partij, die de minderheid aan zetels heeft behaald, gaat in de oppositiebanken plaatsnemen en van daaruit een politiek-kritische houding aannemen, die primair bedoeld is om de coalitie scherp te houden voor wat het uitvoeren van het beleid betreft. Anderszins blijft de politiek-kritische houding van de oppositie ook erop gericht het beleid van de coalitie zodanig aan te vallen, dat het vertrouwen van de bevolking overslaat naar de oppositie. Dit houdt in dat in een volwaardige democratie het inderdaad zover mag gaan, dat een sterke oppositie een regering ten val kan en mag brengen. Als een regering zwak of corrupt functioneert, moet die binnen een echte democratie vervangen kunnen worden. Volgens het huidige hybride stelsel dat de grondwet voorschrijft kan dit niet. Ik heb enkele keren gesteld, dat voor Suriname het parlementaire stelsel (Westminster model) beter is. Overigens hebben wij dat stelsel tot 1980 gehad.

In boven bedoeld politiek spelletje moeten beide groepen met argumenten en bewijzen, trachten elkaar te overtuigen dat het beleid dat men voorstaat/uitvoert het juiste of niet het juiste is.
Dit om de gunst en sympathie van het electoraat te winnen bij de eerst volgende verkiezingen of ook om de zittingsduur van een regering in te korten als die regering niet met overtuigende kracht kan bewijzen dat haar beleid goed en adequaat wordt uitgevoerd.

Polarisatie coalitie-oppositie
In wezen houden deze twee begrippen polarisatie in, maar dan in positieve zin bedoeld. Uitgaande van de leer van de dialectiek, is deze opdeling/indeling van DNA een logisch gevolg. Balans ontstaat uit tegenstellingen of tegenstrijdigheden. De wereld zou niet bestaan als er geen tegenstellingen waren. Ter illustratie, als er geen koolzuurgas bestaat, sterven de fauna uit. Zo ook sterfven de zoogdieren (mens en dier) uit als er geen zuurstof bestaat. Zoals ik eerder heb gesteld, houdt deze polarisatie niet per definitie vijandschap in. Al kunnen de debatten soms zo fel zijn dat een sfeer van vijandige houding naar elkaar dreigt te ontstaan of in het ergste geval het gooien met stoelen of met elkaar op de vuist gaan, betekent niet dat er vijandschap bestaat. Het argument dat polarisatie in de politiek het gevolg is van de vijandige houding tussen coalitie en oppositie is uitgaande van het voornoemde dus geen valide argument. De polarisatie tussen coalitie en oppositie moet in het kader van de democratie en de beleving daarvan geplaatst worden.

Mensen die anders beweren, geven hiermee aan dat zij het wezen democratie niet volledig begrijpen. Een sterke coalitie tegenover een zwakke oppositie of het omgekeerde is absoluut niet bevorderlijk voor de democratie en de beleving daarvan. In het ander geval, is er zeker sprake van dictatuur zoals ik reeds heb gesteld. Zelf in het geval van vormen van een kabinet bestaande uit alle partijen die zetels verworven hebben bij de verkiezingen, zou er sprake kunnen zijn van dictatuur. Je kan dus binnen het democratische krachtenveld geen coalitie en oppositie tegelijk zijn. Oppositie voeren betekent volstrekt niet dat je ook de positieve beleidsmaatregel van de coalitie afkeurt. Dat zou neigen naar het principe van oppositievoering om de oppositie. De coalitie mag zich ook niet schuldig maken aan hetzelfde principe. Niet alles wat de regering doet hoeft per definitie goedgekeurd te worden door de coalitie.

Het parlement (DNA) als entiteit
In Suriname is het parlement volgens artikel 55 lid 2 van de grondwet het hoogste orgaan van Staat. In de ordening van de Trias politica leer, zijn er drie bekende machten, die in een onderling verband volgens het principe van checks and balances de ontwikkeling van het land in alle opzichten bepalen. Het parlement als entiteit heeft de wetgevende en controlerende bevoegdheid. Geen enkele regering kan en mag zonder een goedgekeurde begroting, waarin de beleidsvoornemens zijn vastgelegd, regeren. Dus oefent DNA mede de uitvoerende macht uit, zij het beperkt.

Als hoogste Staatsorgaan mag DNA als entiteit geen ondergeschikte houding aannemen tegenover de regering die verantwoording verschuldigd is aan dit hoogste orgaan voor haar uitvoerende functie. In dit geval dienen zowel oppositie en coalitie geen verschil van mening te hebben, omdat zij het volk in het klein (winnaar en verliezer bij de verkiezingen) vertegenwoordigen. Dit mandaat dat DNA-leden voor vijf jaar gekregen hebben, dienen zij met al hun democratische middelen te verdedigen. Het parlement is een twee-eenheidsorgaan met een voorzitter als primus inter paris. De voorzitter vertegenwoordigt de Nationale Assemblee als entiteit in en buiten rechten. Dit staat voor zoverre ik weet, niet zo letterlijk vervat in de reglementen van DNA, maar wie het organisatie- of verenigingsleven begrijpt, weet dat je deze conclusie mag trekken.

Bert Eersteling