Mijn ervaring in Afrika, (deel I)

In het kader van de 26-ste Sessie ACP-Parliamentary Assembly en 22-ste sessie ACP-EU Joint Parliamentary Assembly, welke plaatsvond van 16 – 23 november jongstleden heb ik Afrika, met name Togo en Benin in werkelijkheid kunnen aanschouwen. Tot voor kort kende ik Afrika alleen door middel van de moderne technologie, onder meer via de beeldbuis en media berichten. Het bezoek is zeer indrukwekkend en bezienswaardig geweest. Het was daadwerkelijk mijn eerste kennismaking met Afrika. Het viel mij op dat waar ik ook terecht ik kwam voor een Ghanees werd uitgemaakt, ook in het verre binnenland van Togo. Jammer genoeg heeft de geplande doorreis naar Ghana niet meer plaatsgevonden.

Het meest opvallende voor mij tijdens dit bezoek was de wijze waarop en de mate waarin de Afrikaanse cultuur wordt uitgedragen. Ook bij officiële gelegenheden is een belangrijk deel van de Afrikanen te bewonderen in traditionele Afrikaanse kleding. Dit was ook het geval tijdens de formele opening van de 22-ste sessie van de Joint Parliamantary Assembly, een activiteit die door meer dan 3000 personen is bijgewoond.

Weinig origineel haar
Ik ben van mening dat het uitdragen van de cultuur in onvoldoende mate en dus niet integraal plaatsvindt. Dezelfde ontwikkeling die zich in grote getale in Suriname aan het voltrekken is, waarbij weinig Afro Surinaamse vrouwen te bewonderen zijn met hun traditionele haardracht. Dit manifesteert zich ook in Afrika. Ik ging ervan uit dat de vraag en rush naar kunsthaar, waaronder Indisch en Braziliaans haar onder de Afro Surinaamse vrouwen zich in mindere mate in Afrika zou voordoen, echter heb ik mij vergist. Weinig Afrikaanse vrouwen hebben origineel haar.

In het binnenland van Togo sprak ik een bejaarde vrouw over deze aangelegenheid en haar reactie was als volgt: “Dit is het probleem, hier gaat het mis, hier moeten we wat aan doen”. Ja... Afrikaanse vrouwen die te bewonderen zijn met origineel haar is wereldwijd aan het ontgroeien en verdwijnen, dit is de waarheid als een koe”.

Ideaalbeeld
Het komt mij voor alsof de zwarte vrouw hiermee probeert te ontsnappen aan haar rol als mede uitdrager van de zwarte identiteit en cultureel erfgoed. Ik vraag mij af of deze ontwikkeling verband houdt met het ideaalbeeld van de blanke ras. Ik hoop niet dat ik met mijn opmerking voor een racist wordt uitgemaakt, maar probeer slechts een treffend voorbeeld te geven van het feit dat blank in de zwarte beleving nog steeds gezien wordt als belichaming van het ultieme goede.

Als wij mogen afgaan op wat Hooks zegt, zijn zwarten door een maatschappij van onderdrukking, kolonialisme en racisme steeds meer gestimuleerd blanken te imiteren en of met hun daden “blankheid of witheid” te reflecteren. Wij moeten vóórkomen dat wij met ons reflecteren en uitstraling de zwarte identiteit en beschaving verafschuwen en of ontkennen, want hierdoor zal deze verloren gaan.

Kroeshaar moet blijven
Hooks denkt dat het zwarte beeld van blank, én van zichzelf, alleen kan veranderen door de geschiedenis te herbeleven, op te zoeken en alle verborgen geschiedenis weer naar boven te krijgen. Zij geeft verder aan dat in een visuele cultuur, sociale en etnische groepen immers zichtbaar, herkenbaar en representeerbaar moeten zijn.
Evenals Steinhorn en Diggs-Brown stelt ze dat in de huidige wereld wordt geloofd dat racisme niet meer bestaat, maar dat dit geloof, gestoeld op begrippen als diversiteit en pluralisme, een dekmantel en rookgordijn is en het voortbestaan van racisme verhult. Ze beweert dat herpositionering, het dekoloniseren van gedachten en verbeeldingen, de macht heeft praktijken van racisme te deconstrueren en de mogelijkheid creëert de associatie van zwart met inferioriteit los te laten.

Ik hoop niet dat origineel haar van de zwarte vrouw op termijn als 'poephaar' zal worden aangemerkt en noch minder dat het de betekenis van vuil of onreinheid zal krijgen. Kroeshaar moeten wij als samenleving blijven bewonderen en behouden, het is te mooi om onder meer uit het sociaal, maatschappelijk en economisch leven te verdwijnen. Derhalve roep ik op tot meer sociale en geestelijke bewustwording, want waarom moeten zwarten altijd de blank- of witheid in hun representatie benadrukken.

Drs. Ronny Asabina