Column: Politieke Borrelpraat no 702

“Hebben jullie dat artikel gelezen waarin meneer Sori e ori, sorry andersom, vertelt dat een ‘landsministeresse’ tijdens een verjaardag-ba’bari van haar partij stoere, Vorse taal over het occuperen van gronden heeft uitgekraaid?”
“Ja, al die Abobbietoppers toppers, schreeuwden allerlei dingen tijdens die online massameeting om hun aanhang te wijzen hoe hard zij voor hun partij werken.”
“Maar dat een minister van staat wilde occupatie van ‘haar’ mensen goedpraat en niemand van de coalitie corrigeert dat. Dat wordt een mooie warboel in dit land, sorry, een nog mooiere boelwar dan het als is.”
“Straks zal je goedkope smoesjes horen, zo van: de pers, dus Orie, heeft haar woorden verkeerd weergegeven, ze bedoelde zus-zo, dat was een beetje podiumtaal zo-zo.”
“Ik vond de toespraak van Bee fu A-sem-lee wel van opvoedende waarde. Gelukkig, nog niet alles is daar verloren.”  
“Terecht wijst onze Maartin von Schalkenwijcken erop dat je als coalitie één team moet vormen en dat de ene coalitiepartner niet steeds moet proberen om de andere de loef af te steken.”
“Heel erg veel groot gelijk heeft hij, maar ik vraag me af waarom onze Maartin het nu pas doorheeft hoe het sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw steeds binnen zulke regeringscoalities is toegegaan.”
“Hebt u en voorbeeld hiervan uit de vorige eeuw, meester?”  
“Bijvoorbeeld de regering van het zo genoemde Eenheidsfront.”
“Ik heb ouderen vaak daarover horen praten, maar na welke verkiezingen kwam dat Eenheidsfront aan de macht?”
“Na die van 29 maart 1955. Volgens ouderen waren dat de hevigste, felste en spannendste verkiezingen ooit in Suriname.”
“En wat voor een politieke partij was dat Eenheidsfront?”
“Het was geen politieke partij, maar een opportunistisch samenraapsel van politieke partijen dat alleen maar bestond om regeermacht te verwerven en die ten koste van alles te behouden.”
“Dat lijkt sterk op de huidige coalitie. Maar meester uit welke partijen bestond dat Eenheidsfront?”
“Ik ben bang dat die namen je nu, bijna 70 jaar later, niet veel zullen zeggen…”
“Ja, maar wij als ouderen in dit gezelschap zouden dat ook weer eens willen horen.”
“Oké, oké, daar gaan we dan. Het Eenheidsfront bestond uit de SDP, de Surinaamse Democratische Partij, onder leiding van David Findlay; de PSV oftewel de Progressieve Surinaamse Volkspartij met als oprichter en voorzitter pater Leonardus Weidmann. Dat waren de twee groten. En dan twee kleinere, te weten de PS, de Partij Suriname met als voorzitter Wim Bos Verschuur en tenslotte de KTPI, de Kaum Tani Persatian Indonesia, voorgezeten door Ideng Soemita.”
“En won het Eenheidsfront?”
“Ja, op het nippertje. Het haalde dankzij dat toen nog oneerlijker kiessysteem dan nu, 13 van de 21 zetels.”
“En wie was de tegenstander van het Eenheidsfront?”
“Dat was de NPS waarbinnen de welbespraakte Johan Adolf Pengel de sterke man geworden was. Daarom was Findlay, een stonfutu van de NPS, na een slepende ruzie met Pengel samen met vele anderen uit deze partij gestapt en hadden zij een nieuwe partij, de SDP, opgericht fu broko Pengel m…”  
“Maar waarom hadden die twee ruzie?”
“Pengel kreeg binnen de NPS steeds meer de volkscreolen, oftewel den blakasuma, achter zich, terwijl Findlay meer de mulatten, de lichtgekleurde NPS-stadsmiddenklassers, achter zich had.”
“Waren dat de verkiezingen waarbij Pengel geen zetel haalde en de VHP hem toen een zetel aanbood als teken van Verbroedering?”
“Ja, dat was die verkiezing. Lach had namelijk door dat hij in de oppositie zonder de welbespraakte Pengel zwak zou zijn. En dat klopte, want door onderling gehaal en getrek en een sterke oppositie brokkelde de Eenheidsfrontregering al snel af, totdat zij viel. En bij de vervroegde verkiezingen daarna wonnen Pengel en Lachmon glansrijk en werd de regering Emanuels door Pengel geformeerd, een van de beste, misschien zelfs wel de beste regering die we hebben gekend.”
“Dus in feite speelde etniciteit al in de jaren ‘50 een belangrijke rol, zelfs binnen de NPS?”
“Etnische afkomst, beste jonge vriend, heeft altijd de belangrijkste rol binnen de Surinaamse politiek gespeeld en zal dat zeker de komende twee verkiezingen nog spelen.”
“Maar wanneer gaat dit veranderen?”
“Beste jongere broeder, dit gaat pas veranderen als de meerderheid van de Surinaamse kiezers niet meer etnisch zal stemmen.”
“Wat bedoelt u daarmee?”
“Zolang het grootste deel van bijvoorbeeld de Javanen voornamelijk op een Javaanse partij blijft stemmen, idem de Hindostanen, Marrons en Creolen, zal dit zo blijven.”
“En als ik ook wat mag zeggen: ook in de leiding van de grote partijen zie je dit: waarom kan die zeer geschikte oogarts van Javaanse origine geen nieuwe voorzitter van de Groene Erf Partij worden? Of die krioro Cederic van Babbelson de nieuwe voorzitter van de Verenigde Haati Partij? Of Karel Doeman van de Pendawa’s van Lima. Waarom is dat bij voorbaat uitgesloten?”
“Volgens mij omdat het gros van de leden de desbetreffende partij de rug zal toekeren en niet gaat stemmen.”
“Dat doen ze dan maar. Geen verlies voor het land, want zie hoe hun etnisch stemgedrag ons de afgelopen 70 jaar de ene na de andere boevenbende heeft opgeleverd.”
“Klopt en ons oneerlijk kiesstelsel staat in dienst hiervan, waarbij kiezers van Aziatische afkomst nooit in hun eentje de regeermacht kunnen krijgen tegenover de kiezers van Afro-afkomst, terwijl dat omgekeerd wel mogelijk is.”
“Eerlijk gezegd vind ik dit helaas maar goed zo.”
“Maar dat politiek-etnisch geharrewar en touwtrekkerij belemmert onze vooruitgang, zie wat onze Maartin Schalk terecht stelt.”
“Klopt helemaal, maar als je bijvoorbeeld het ‘one man, one vote’-kiessysteem nu invoert, is de kans groot dat er al vóór de volgende verkiezingen een etnische burgeroorlog uitbreekt en die vernietigt elke ontwikkeling voor zeker de komende 20 jaar. Willen we dat?”
“Dus we zullen voorlopig met dit oneerlijke kiesstelsel maar verder moeten leren leven?”
“Heel goed gezien, jonge vriend. Laten we liever meeprofiteren van de rijkdom en vooruitgang van ons buurland, zoals sommige particulieren hier nu al bezig zijn te doen. Onze buren cashen al oliedollars, terwijl wij maar onderling zitten te kibbelen en zitten te dromen over onze oil en gas-rijkdommen.”
“Proost op onze zoete dromen.”
“Proost.”
“Maar meester, dreigt er werkelijk een oorlog daar in Europa?”
“Yu tanga yesi yu. Bij ‘proost’ a vergadering tapu. Maar goed: waar zijn alle grote oorlogen van de afgelopen 150 jaar uitgebroken? In Zuid-Amerika? Proost nogmaals.”

Rappa