Wat staat Suriname in 2022 te wachten?

Wat zal 2022 brengen voor burgers, zelfstandige ondernemers en micro, kleine en middelgrote ondernemingen (MKMO’s)? Suriname is momenteel in een economische crisis die mede wordt gekenmerkt door een sterk stijgende werkloosheid, een hoge inflatie en een bijzonder hoge staatsschuld. Zal de ontluikende offshore-oliesector het komende jaar zorgen voor grote(re) inkomsten voor de overheid en zich langzamerhand ontpoppen als echte banenmotor?

De Surinaamse economie wordt ook in 2022 geconfronteerd met diepe economische littekens door de gevolgen van COVID-19. De toegenomen onzekerheid door de steeds voortdurende coronacrisis zal de grootste zorg zijn van zelfstandige ondernemers en MKMO’s. Dit blijkt uit een rondgang langs zelfstandige ondernemers en MKMO’s in Paramaribo, Wanica en Commewijne. Bedrijven met 1 tot 9 medewerkers zijn ‘micro ondernemingen’, bedrijven met 10 tot 49 medewerkers zijn ‘kleine ondernemingen’ en bedrijven met 50 tot 249 medewerkers zijn ‘middelgrote ondernemingen’.

Sterk ondernemersoptimisme
Veel ondernemers zijn onzeker over hun inkomsten en kosten en zullen daardoor het volgende jaar terughoudend zijn met hun uitgaven en nieuwe investeringen. Reguliere uitgaven zullen zij waarschijnlijk voortzetten en in enkele gevallen zullen zij ook nog digitaliseringsplannen uitvoeren. De ondernemers zullen deze investeringen doen om digitale diensten en digitale verkoopkanalen op te zetten of op te schalen. Dit, om nieuwe manieren te vinden om klanten te bereiken. Maar een groot deel van de ondernemers zal de vervanging van oude apparatuur uitstellen of de aanwerving van nieuwe werknemers vertragen. Structurele versoepelingen van de coronamaatregelen zal bij velen onder hen onmiddellijk leiden tot hogere kapitaaluitgaven en investeringen. Dit ondernemersoptimisme is sterk, veel sterker dan de huidige omzetten zouden doen vermoeden en is, ondanks mijn voorzichtige twijfels, reëel.

De weifelende en ambivalente overheidsaanpak van de coronacrisis heeft duidelijk zichtbare en negatieve gevolgen voor de werkgelegenheid en het ondernemen. De aanpak van de coronacrisis kan en moet in 2022 anders. Wachten tot het grootste deel van de bevolking is gevaccineerd of in sectoren blijven denken, wekt wrevel op en stuit steeds meer op verzet. De omgang met het coronavirus moet preciezer georganiseerd worden dan nu het geval is. Het is belangrijk dat er maatregelen rondom de huidige Covid-19 situatie worden genomen die op lange termijn helpen om uit de coronacrisis te komen.

Angst en onrust
De mogelijkheid om ondanks de coronapandemie weer veilig te leven in een gecontroleerde omgeving en in een normaal functionerende samenleving is helaas niet zo snel gekomen als velen hadden gehoopt. Met de komst van de Omicronvariant is iedere illusie om controle over het virus te hebben, voorgoed weggenomen. En een bijkomend resultaat is dat we met z’n allen ook angstig en onrustig zijn geworden. De nieuwe coronavariant wordt (vaak) voorgesteld als een vijand waarvoor we bang moeten zijn. Maar het gaat hier om een variant van een virus dat al een deel van ons leven is. We moeten niet alleen kijken naar ‘wat we doen’ of ‘hoe de overheid handelt’, maar ook uitvinden hoe te leren leven met Covid-19. Hoe op lange termijn met het coronavirus om te gaan. Dan zullen de angst en onrust voor deze coronavariant en iedere andere nieuwe variant, heel snel wegvallen.

De door de overheid opgelegde coronamaatregelen hadden tot nog toe slechts een beperkte horizon. Laten we een paar maanden even volhouden, controle en lockdown ondergaan en dan is het klaar. En nu weer. We gaan met de Omicronvariant even in de spanning leven en dan gaat het weer beter. Dat is zeer de vraag. In 2022 kunnen we beter wennen aan het idee dat we moeten leven met COVID-19. Niet door de schouders op te halen. Maar door voort te bouwen op opgedane kennis en door praktische mogelijkheden om veilig met het coronavirus te leven, te benutten. Dan begint het proces van het accepteren van het coronavirus. Dan begint ook de verandering van levensstijl en de integratie van deze aanpassing in een nieuw soort van bestaan.

Daadkracht en hoop
Misschien moeten we in 2022 anders gaan denken over wie we zijn, over hoe we deel zijn van de samenleving en over collectieve opoffering die nodig is om de ander te beschermen. Dat geldt niet alleen voor de coronacrisis. Momenteel is er een sterk stijgende werkloosheid, een inflatie met dubbele cijfers, een bijzonder hoge staatsschuld, een schrikbarend hoog aantal verkeersslachtoffers, een stijgend aantal zelfdodingen, et cetera. Wordt 2022 overschaduwd door de economische gevolgen van de coronacrisis? Of komt er met een lang verlangde overstap van ‘angst en onrust’ naar ‘daadkracht en hoop’ een zichtbare en voelbare verandering voor burgers, zelfstandige ondernemers en MKMO’s? Laten we optimistisch blijven.

Vincent Roep