Het Hof van Justitie streeft constant naar efficiënte en snellere rechtspraak. In het eerste kwartaal van 2021 gaat het project 'comparitie na antwoord' in de civiele sector van start. Met de nieuwe 'strengere' effectievere manier van procederen en comparitie voeren, zal er in een groot deel van de handelszaken sneller vonnis kunnen volgen. "Als we allemaal deze route omarmen, zal de samenleving de komende drie tot vier jaren de vruchten ervan plukken", zei waarnemend hofpresident Iwan Rasoelbaks vrijdag tijdens de beëdiging van drie nieuwe advocaten.

Voor het nieuwe project is intern een nieuwe werkstructuur opgezet. Zo zullen partijen – de eiser en gedaagde sneller voor de groene tafel komen te staan om hun verhaal aan de rechter te vertellen. Er is goed nagedacht over het nieuwe project, verzekerde Rasoelbaks de aanwezigen in de zaal. De statistieken van een aantal jaren zijn bekeken. Die tonen aan dat er in de handelssector maandelijks gemiddeld 115 nieuwe zaken worden ingediend. Er is een berekening erop losgegooid hoe de comparitie van antwoord zich kan verhouden: 40 procent van de 115 zijn verstekzaken – de gedaagde komt niet, en het restant gaat voor antwoord.

De hofpresident stelde in het vooruitzicht dat er ook meer comparitiedagen komen. Er kunnen zes zaken per dag worden afgehandeld – afhankelijk van hoe complex ze zijn. Er worden ook meer rechters ingezet in de civiele sector. Het hof heeft voor de nieuwe procesvorm al een trainingspakket 'effectief compareren' gereed voor de rechters. Ook advocaten zullen hierin worden getraind.

Comparities zijn bedoeld om zoveel mogelijk het probleem aan te horen en direct oplossingsmodellen met elkaar te bespreken. Comparitie van partijen is een soort bemiddeling om te komen tot een schikking. "Een win-winsituatie in handelszaken", zei Rasoelbaks. Het gaat dan om zaken als leningen, huurovereenkomsten, arbeidszaken, loonvorderingen, ontruimingen, etc. Volgens hem is "een schikking altijd beter dan een conflict met de harde hand laten winnen of verliezen."

Wie een nieuwe zaak indient, moet alle relevante feiten meteen op tafel zetten en de stukken direct meesturen met het verzoekschrift. "Het zal vereist worden". Hier en daar houdt de rechter nu nog rekening door de veelheid aan zaken, "maar als u zult concluderen, leg dan direct alle kaarten op tafel", drukte Rasoelbaks de advocaten op het hart.

Na het antwoord van de gedaagde op het verzoekschrift, zullen dan slechts bij hoge uitzonderingen nog conclusies worden uitgewisseld. Bijvoorbeeld in een complexe zaak waar misschien nog stukken uit buitenland afgewacht worden. En uitstel op de zitting vragen zal veel strenger beoordeeld worden, lichtte hij de nieuwe procesvorm verder toe. "U moet tijdig kenbaar maken waarom de cliënt niet op de comparatie kan verschijnen." De rechter zal bepalen of het argument valide is.

Op een comparitie-dag zal de rechter per zaak maximaal twee uren uittrekken om naar partijen te luisteren. De mensen om wie het gaat kunnen dan persoonlijk hun verhaal vertellen: wat is er feitelijk gebeurd. In één sessie kan de rechter al een goed beeld hebben van de zaak. Met de juridisch-technische en feitelijke punten in het verzoekschrift en het persoonlijk verhaal kan de rechter niet lang hierna vonnis wijzen.

Kort na de uitspraak zullen belanghebbenden over het vonnis kunnen beschikken. "De units zijn bezig met de herinrichting van hun backoffice", deelde Rasoelbaks mee. Het streven is uiteindelijk om gelijk na de uitspraak een afschrift van het vonnis af te geven. Het hof in samenwerking met de Surinaamse Orde van Advocaten, "hopen hiermee bij te kunnen dragen aan een efficiëntere en effectievere wijze van procederen", klonk Rasoelbaks enthousiast.

Alle achterstanden in vonnissen en zaken die nog op de oude wijze lopen, zullen per maart/april 2021 worden bevroren. Ze worden apart gezet om op de oude manier uit te procederen en worden projectmatig weggeschreven. Gepensioneerde rechters uit de Antillen en Nederland uit de "civil law rechtsfamilie"” zullen hiermee helpen.

Met het project comparitie na antwoord, komt er een einde aan 'steekspelletjes' van advocaten. "Wij procederen eerlijk en oprecht voor een cliënt", stelde Rasoelbaks. "Men haalt soms tactieken, technieken of strategieën erbij, maar ik weet niet wat dat is in het kader van oprechte procesvoering en belangenbehartiging van je cliënt." Een advocaat of procesgemachtigde moet een rechtszaak simpel houden: dit is het probleem en dit zijn de (bewijs)stukken.

De nieuwe regels zullen voor alle partijen gelden. De gedaagde moet bij het antwoord ook direct alles op tafel zetten om zich te verweren. "Niet wachten op dupliek en dan stukken indienen, denkende dat de rechter in een bepaalde waan gaat leven over de zaak. Nee, rechters zijn super getraind om deze dingen door te hebben", merkte de hofpresident op.