De ernstige economische crisis toont aan hoe kwetsbaar de verschillende bedrijfstakken in Suriname zijn en dat de economie moet innoveren. Vernieuwing en innovatie van de economie moeten daarom onderdeel zijn van ieder economisch herstelplan. Deze veranderingen moeten zorgen voor een aanpassing van de wijze waarop goederen en diensten worden opgeleverd en verkocht, de creatie van nieuwe bedrijfsmodellen en de openstelling van nieuwe markten.

Een mogelijkheid voor vernieuwing en innovatie van de economie is om sterker te maken wat al sterk is en voorzieningen te bieden aan innovaties binnen sterke economische sectoren zoals de rijstbouw, de bosbouw, de groenteteelt, de visserij en de goudwinning. Deze maatregelen dienen daarbij in relatie te staan tot duurzaamheid, duurzame ontwikkeling en milieu waarbij er ruimte is voor (markt)initiatieven. Een voorbeeld hiervan is het benutten van economische kansen (verdienmodellen) bij de overgang binnen een bedrijfstak van fossiele brandstof naar duurzame vormen van energie. Uiteindelijk moeten de bedrijfstakken die voorop lopen in innovaties fungeren als motor van economische ontwikkeling.

Een alternatieve benadering is het stimuleren van kansrijke economische groeisectoren zoals het casinotoerisme en het culinair toerisme. Suriname kan door haar ligging uitgroeien tot een aantrekkelijke reisbestemming voor vakantiegangers uit de Guyana’s en Noord-Brazilië. Goede externe verbindingen (weg- en oeververbindingen met de Guyana’s en vliegverbindingen met de Guyana’s en Noord-Brazilië) en een goed aansluitend wegennet zijn voorwaarden om deze bedrijfstakken te optimaliseren.

Een andere veelbelovende economische groeisector is de agribusiness. De agribusiness biedt door Surinames deelname aan de ‘Caricom Single Market and Economy’ niet alleen mogelijkheden voor economische ontwikkeling maar ook ruimte voor schaalvergroting van onder meer transport en distributie. Deze opsomming van kansrijke economische groeisectoren is niet volledig, het is slechts een greep uit de vele mogelijkheden.

Gecoördineerde aanpak 

Economische stabilisatie, krachtig economisch herstel en duurzame economische groei vragen om een gecoördineerde aanpak om oude en diepgewortelde structurele problemen aan te pakken die ertoe hebben bijgedragen dat Suriname nu in een diepe economische crisis is. Vernieuwing en innovatie van de economie moeten de komende jaren dus niet alleen een basis leggen voor stabilisatie, herstel en groei maar ook de basisvoorwaarden instellen voor banencreatie en gezonde overheidsfinanciën. Hiervoor zijn een goede samenwerking en afstemming tussen ondernemers, onderwijs en overheid onmisbaar. De troefkaarten voor Suriname zijn haar veerkrachtige zelfstandige ondernemers en bedrijven en de sterke ondernemersgeest.

Sommige gebieden hebben voor bepaalde economische sectoren meer perspectief als groeiregio dan andere vanwege hun ligging of hun bereikbaarheid. De keuze van specifieke gebieden als economische groeiregio’s betekent niet dat bij vernieuwing en innovatie van de economie de bedrijvigheid op bestaande (productie)locaties moet verdwijnen. Zo kan op exportgerichte bedrijvigheid gestimuleerd worden door infrastructurele- en gebiedsontwikkelingen rond de Johan Adolf Pengel luchthaven, het vliegveld van Zorg en Hoop, de Jules Sedney haven of de haven van Nieuw Nickerie. De concentratie aan bedrijven in en nabij groeiregio’s moet bijdragen aan de sociaaleconomische ontwikkeling en de economische vitaliteit van deze gebieden. Een goede digitale connectiviteit, sociaal-maatschappelijke voorzieningen en woningbouw zijn zonder meer voorwaarden om groeiregio’s economisch vitaal te houden.

Vernieuwing en innovatie van de Surinaamse economie moeten hervormingen in gang zetten die zorgen voor ketenintegratie, schaalvergrotingen en nieuwe economische activiteiten. Deze transformatie geeft het einde aan van de huidige economische crisis en is het begin van een ander hoofdstuk voor Suriname. De nadruk van ieder economisch herstelplan moet wel blijven liggen op een volledige aanpak van de sociale en economische gevolgen van de crisis. Dit vereist dat herstel van de macro-economische onevenwichtigheden op langere termijn een uitgangspunt is van ieder herstelplan dat Suriname op weg moet helpen naar krachtig economisch herstel en duurzame economische groei. Deze voorwaarde is van groot belang om het vertrouwen van zelfstandige ondernemers, micro-ondernemingen en kleine- en middelgrote ondernemingen (KMO’s) te winnen en om het economisch herstel van Suriname te versterken. Er zijn aanwijzingen dat zelfstandige ondernemers samen met micro-ondernemingen en KMO’s goed zijn voor het grootste deel van de banen in de particuliere sector in Suriname. Hun aandeel in de totale toegevoegde waarde van bedrijven is naar schatting meer dan de helft.

Met vernieuwing en innovatie van haar economie zal Suriname langzaamaan gaan naar ‘het nieuwe normaal’. Daar zullen alle ondernemers in het land onderdeel van zijn. En wel door datgene te doen waar ze het beste in zijn: het op een onderscheidende wijze opleveren en aanbieden van goede producten en diensten.