Nostalgie met 100% puur Surinaams

Wie herinnert zich nog de verrukkelijke Surinaamse skrati van vroeger? Als ontbijt of voor het slapen gaan. Een warme kop melk met een brokje harde cacao. Dit nostalgische gevoel is weer te beleven met de ‘100% CACAO, Trinitario from Suriname’. Een delicatesse voor pure chocolade-eters. De hand verwerkte chocolade is het jongste product van het cacaoverwerkingsbedrijf Tan Bun Skrati. “Een 100% Surinaams product, in een andere vorm”, zegt directeur Ellen Ligteringen aan Starnieuws.

Op 5 september kwam de eerste batch uit de streepjes mal. Een onvermengde vloeibare cacaomassa als een chocolade reep gegoten, met gewicht rond de 40 gram. Een bedrijfsmijlpaal? Ligteringen lacht en knikt heel trots ja. Zelf ziet zij een ander hoogtepunt als het grotere nieuws. “De top oogst van 4000 cacaovruchten voor dit jaar en nu nota bene het gehele jaar door”. De 100% pure chocolade reep, gaat evenals voorganger 70%, qua smaak alle kanten op. Bitter, fruitig, voller, net zo divers als Suriname. De mysterieuze vruchtbare Surinaamse grond, luidt de verklaring. Net als bij een goede wijn, geeft het terroir ‘de bodem’ de smaak weer. De fine flavor Trinitario cacaobonen komen uit verschillende tuinerven in Saramacca, Wanica, Para en Commewijne. “Elke batch heeft een unieke smaak.

Het is elke keer opnieuw feest. Dit maakt het product ook zo typisch Surinaams.”
Tan Bun Skrati, was nooit gepland, maar een uit de hand gelopen kunstproject, vertelt Ligteringen, van huis uit beeldend kunstenaar. Vanaf 2010 ‘speelt’ zij met de cacao. “Er gaat een wereld voor je open: de vele varianten en mogelijkheden van de boomschors, bladeren en het fruit zelf”, somt ze op. ‘Tree To Bar Chocolate’ (boom tot reep) is dan ook de slogan van het Surinaamse bedrijf, dat zij samen met haar partner Rutger Lem draait.

Skrati maken is oude huisvlijt
Skrati maken is jarenlang een oude huisvlijt geweest en bij Tan Bun Skrati houden zij deze ambachtelijke cacaoverwerking aan. “De Surinaamse cacaoboon is kleiner en fijn, maar heeft meer smaak.” Een vrucht weegt tussen 250 en 500 gram en bevat ongeveer 40 bonen. “Uit 30 vruchten haal je 1 kilogram gedroogde bonen, waarmee je 25 repen ‘70% cacao’ van 40 gram kunt maken”, vertelt Ligteringen. Het hele cacaoverwerkingsproces schotelt ze voor tijdens de wekelijkse in-house workshop. In 5 jaar tijd heeft ze de cacao verwerkt in cupcakes, truffels, bonbons, praline, cacao thee, cacao boter en chocolade. “Volgend jaar volgt de cacao azijn. De samples zijn nu naar Duitsland voor analyse.”

Ligteringen en Lem oogsten uit drie vaste tuinen en kopen bij oude skrati-makers die de eigen oogst aanbieden of tuinerven aanbevelen. “Wij registreren elke oogst en weten precies uit welke tuin de bonen komen.” Om de goede zorg te bevorderen, ontvangen de cacaotelers als incentive een hoger bedrag per cacao. Deze is hoger dan de wereldmarktprijs, waarbij cacaotelers in feite niets verdienen.

Glazen plafond ondernemers
De prijzen van de Tan Bun Skrati producten liggen ook iets hoger dan de buitenlandse massa gefabriceerde chocolade. “Wij zijn een kleine onderneming en de productiecapaciteit is kleinschalig”, legt Ligteringen uit, “ons product is een artisanale craft.” In de toekomst wil het bedrijf ingaan op de vraag van grote Surinaamse producenten om halffabricaten te leveren. De cacaoverwerker ziet graag overheidsincentives aan kleine Surinaamse ondernemingen tegemoet.

Ligteringen is blij met de verschillende bedrijvenorganisaties en ministeries die trainingen aanbieden. Maar, bijvoorbeeld de afdracht van 10% omzetbelasting of de invoerrechten op een kleine machine, zou gebruikt kunnen worden als nieuwe bedrijfsinvestering. “Als kleine ondernemer kijk je tegen een glazen plafond aan. Nog geen meter van de grond. Personen in het buitenland willen onze producten kopen via PayPal betaling. Helaas zijn de Surinaamse banken nog niet zover.”

Sranan sani
De afgelopen dagen heeft de wereld kennis gemaakt met de Surinaamse Skrati producten. De Caribbean Export Development Agency heeft 12 bedrijven geselecteerd en ondersteund om deel te nemen aan de Anuga 2015 beurs in Duitsland. Dit is werelds grootste food detailhandel, service en catering beurs. Tan Bun Skrati en Gom Food Industries (Sishado) waren de Surinaamse deelnemers. “Rutger heeft daar gestaan. De businesservaring was goed. Er zijn contacten gelegd en feedback en tips binnengekomen.” Er zijn ook bestellingen binnen uit Portugal en een Duitse webwinkel.

Op weg naar Suriname’s 40ste Srefidensi, maakt Tan Bun Skrati zich gereed voor de echte productie van de ‘100% CACAO, Trinitario from Suriname’ repen voor de lokale markt. Letterlijk: Sranan sani, wi egi sani.