Operatie Guiminish: Hoe Brazilië in 1983 Bouterse inpalmde

‘Operatie Guiminish’ is de titel van een rapport over een strikt geheime Amerikaans-Braziliaanse operatie in Suriname. Die begon in april 1983 met als doel een eind te maken aan het geflirt van Desi Bouterse met Cuba, maar eindigde met Braziliaanse steun en bescherming van legerleider Bouterse, blijkt uit het rapport. De operatie kreeg de naam van het paard dat de Braziliaanse president generaal João Baptista Figueiredo cadeau deed aan president Ronald Reagan toen hij in november 1982 in Brazilië op bezoek was.

De Braziliaanse grip op Bouterse
Interessant zijn de diplomatie gebeurtenissen in 1983 in de driehoeksrelatie Brazilië, Amerika en Nederland. Eind december 1982, dus ná de Decembermoorden, diende de CIA bij het Amerikaanse parlement een verzoek in voor financiering van een militaire invasie in Suriname. Aanleiding waren o.a. de hardnekkige geruchten in Paramaribo dat Cubanen deel hadden genomen aan de slachting in Fort Zeelandia en dat de aanwezigheid van Cubanen in Suriname een gevaar vormde voor de veiligheid van de USA. De ‘Intelligence Committee’ van het Huis van Afgevaardigden en die van de Senaat, wezen het verzoek af omdat de CIA geen bewijsmateriaal op tafel kon leggen.

De rol van Nederland
Nederland was niet direct betrokken bij de ‘Operatie Guiminish’. Brazilië en Amerika veronderstelden wel dat Nederland met geld over de brug zou komen als de Cubanen verdreven waren. Dat was een misschatting want Den Haag had geen probleem met de Cubanen in Suriname, maar met Bouterse! Na de Decembermoorden draaide Nederland de ontwikkelingshulpkraan dicht en beijverde het zich voor herstel van democratie en rechtsstaat in Suriname en de vervolging van Bouterse wegens het plegen van meerdere moorden.
Dit noodzaakte premier Ruud Lubbers in juni 1983 naar Brasilia afreisden, nauwelijks drie dagen na het eerste bezoek van premier Errol Alibux en Iwan Graanoogst aan de zuiderbuur. Lubbers verzekerde Brazilië dat hij op welke wijze dan ook, geen contra-Bouterse acties aan Surinames grenzen zou steunen. Als tegenprestatie vroeg hij Figueiredo geen zware wapens te leveren aan het Surinaamse leger. ‘Een verzoek dat, naar alle waarschijnlijkheid, is ingewilligd’, aldus Naarendorp en Levens want Brazilië produceerde toen alleen lichte wapens.

Naarendorp en Levens vermoeden dat Reagan het Nederlandse invasieplan niet steunde, uit vrees dat zijn ‘Operatie Guiminish’ aan het licht zou komen. Hij wist dat Bouterse met succes omgekocht was geworden door de Brazilianen. ‘Dus kon het best zijn dat president Reagan niet aan de arrestatie van Bouterse wilde meewerken om te vermijden dat de corrupte VS-Bouterse relatie, met presidentiële goedkeuring in elkaar gezet, aan het licht zou komen’, aldus het rapport.

Operatie_Guiminish_FNaarendorp-DLevens_Okt_2022.pdf