Offshore oliesector: Nieuwe deur naar toekomst

President Chan Santokhi noemde bij de indiening van de ontwerpbegroting 2022, de opkomende olie- en gasindustrie een grote inkomstenbron voor de overheid en een belangrijke banenmotor. Santokhi wil daarom zwaar inzetten op de groei van ‘local content’ en op een grotere bijdrage van Surinaamse ondernemingen aan deze sector.

De offshore-oliesector belooft de rijkdom van het land te transformeren. Begin 2020 deden Apache en TOTAL in het diepzeegebied van Suriname drie significante olie-ontdekkingen. TOTAL heeft het voornemen om eind 2025 de eerste offshore-olie uit blok 58 naar boven te pompen. Suriname bevindt zich in een unieke positie om een van 's werelds nieuwste grote olieproducenten te worden. Echter is het zeer de vraag of deze bedrijfstak een nieuwe deur naar de toekomst is voor alle Surinamers.

Resource curse
Hoe kunnen de olie-inkomsten het beste gebruikt worden? Hoe kunnen de olie-inkomsten doelmatig besteed worden? Het is essentieel dat er lessen worden geleerd van landen die Suriname voor zijn gegaan in soortgelijke besluitvorming. Er is een lange lijst van ontwikkelingslanden die lijden onder de ‘resource curse’, ook van landen die ‘zwart goud’ hebben gevonden en er niet het beste van hebben gemaakt.

De term ‘resource curse’ wordt vaak gebruikt om te verwijzen naar ontwikkelingslanden met een grote voorraad aan natuurlijke grondstoffen, maar geen snelle economische groei hebben doorgemaakt. Verschillende onderzoeken laten zien dat de economieën van deze landen trager groeien dan die van landen zonder grote voorraden aan natuurlijke grondstoffen. Santokhi dient daarom te onderzoeken ‘hoe’ de olie-inkomsten het beste te besteden. Dit, om te voorkomen dat de economie en de overheidsfinanciën in de toekomst (opnieuw) verslechteren als deze inkomsten terugvallen. Daarnaast speelt de dreiging van de huidige, wereldwijde energietransitie voor de Surinaamse oliesector hier een belangrijke rol.

Positieve vooruitzichten
Kort na de olie-ontdekkingen door Apache en TOTAL kondigde Petronas een olievondst aan in Blok 52. Het bijzondere van deze vierde olievondst is dat het niet in Blok 58 was, waar de eerdere ontdekkingen waren gedaan. Velen verwachten daarom nog meer van dergelijke olievondsten. De gigantische voorraad aan koolwaterstoffen in het diepzeegebied kan onnoemelijke rijkdommen leveren aan Suriname en haar ongeveer 600.000 inwoners. Suriname kan, naarmate de productie toeneemt, behoren tot de top van olieproducenten. Ook kan de productie per hoofd van de bevolking die van toonaangevende olieproducenten benaderen.

De opbrengsten uit het offshore-gebied zullen de economie transformeren. De jaarlijkse kapitaaluitgaven voor de commercialisering van de olievelden zullen de komende jaren honderden miljoenen Amerikaanse dollars per jaar bedragen. Er zal buiten Suriname veel worden uitgegeven aan productieapparatuur, maar er zijn aanzienlijke investeringen nodig in infrastructuur onshore en offshore om de groeiende offshore-oliesector te ondersteunen. Naar verwachting stijgen de inkomsten uit royalty's en belastingen binnen 10 jaar geleidelijk naar een piek.

Meerjarige toekomstvisie
Wat nu te doen met de baten uit de olie- en gasindustrie? Hoe moeten deze ‘petrodollars’ in de komende decennia beheerd worden? Door wie? De antwoorden op deze en de eerder gestelde vragen dienen uitgewerkt te zijn in een ‘Meerjarige Toekomstvisie voor de Offshore-oliesector’ (MTO). Deze toekomstvisie heeft als doel om de voordelen van de olie- en gasvoorraden te maximaliseren. Ook geeft het richting aan de keuzes die gemaakt moeten worden.

De toekomstvisie dient gebaseerd te zijn op ambities in drie aandachtsvelden. Het eerste aandachtsveld is het duurzaam economisch beheer van natuurlijke grondstoffen. De maatregelen voor doelmatig beheer zijn een solide fiscaal beleid en begrotingsbeheer, het stellen van investeringsprioriteiten en de oprichting van een staatsvermogensfonds (sovereign wealth fund). Het streven naar 100% hernieuwbare energiebronnen in elektriciteitsproductie, verbeterde energie-efficiëntie en lagere koolstofemissies zijn de basis van de milieu-ambities.

Het tweede aandachtsveld heeft de  versterking van de veerkracht van de economie als focus. Daarbij staan diversificatie van de industrie, digitale transformatie van kleine en middelgrote ondernemingen (KMO’s), modernisering van openbare instellingen en regelgeving, verbetering van de digitale connectiviteit en uitbouw van de binnenlandse infrastructuur (wegen, water en lucht), centraal. Het derde aandachtsgebied is het bouwen aan menselijk kapitaal. Dit, omdat verbeterde gezondheidszorg, onderwijs en eigen expertise de bouwstenen zijn van duurzaam economisch succes.

Nieuwe deur naar de toekomst
Santokhi ziet de grote voorraad aan koolwaterstoffen voor de kust als een kans om uit de huidige economische crisis te komen. Het is blijkbaar een logische keuze om het economisch herstel mee te financieren. Hoewel men zou verwachten dat een dergelijke bodemschat economisch voordelig is, zorgt het per definitie niet voor snelle economische ontwikkeling. De offshore-oliesector is pas een nieuwe deur naar de toekomst voor alle Surinamers als op basis van een meerjarige toekomstvisie, keuzes zijn gemaakt.

Vincent Roep