Libië: Toch geen deal tussen regering en strijdende factie
14 Jan 2020, 14:22
Vechters loyaal aan de internationaal erkende Libische regering van National Accord (GNA) op het dak van een gebouw in een gebied ten zuiden van de Libische hoofdstad Tripoli. (Foto's: AFP)
De Libische
sterke man Khalifa Haftar heeft Moskou vandaag, dinsdag, verlaten zonder een
staakt-het-vuren-overeenkomst te ondertekenen die gericht was op het beëindigen
van negen maanden van gevechten, waardoor de toekomst van een fragiel bestand
onzeker blijft. Het abrupte vertrek van de commandant dinsdagochtend vroeg was
een tegenslag voor een internationale diplomatieke duw in de afgelopen dagen,
hoewel Moskou erop stond dat het de bemiddelingsinspanningen zou voortzetten.
De
Turkse president Recep Tayyip Erdogan - die vorige week voor het eerst de
Libische wapenstilstand met president Vladimir Putin van Rusland bemiddelde -
waarschuwde dat hij Haftar"een
lesje zou leren"als zijn troepen het gevecht zouden hervatten.
Haftar
en zijn bondgenoten waren maandag in Moskou voor gesprekken met de door de VN
erkende regering onder leiding van Fayez al-Sarraj, gevestigd in Tripoli.De regering van Sarraj wordt sinds afgelopen
april aangevallen door strijdkrachten die loyaal zijn aan Haftar, die met zijn
eigen loyalistische politici in het oosten van het olierijke Noord-Afrikaanse
land is gevestigd.
De
twee partijen hadden ingestemd met het staakt-het-vuren dat in het weekend van
kracht werd en waren in Moskou om een lange termijnovereenkomst te
ondertekenen.De gesprekken wekten
de hoop op een einde aan de laatste gevechten om Libië te verwoesten sinds een
door de NAVO gesteunde opstand die al lang geleden dictator Moamar Gadhafi
heeft gedood.
Maar na
zeven uur onderhandelen had alleen Sarraj de overeenkomst ondertekend en
Russische functionarissen bevestigden aan AFP dat de delegatie van Haftar was
vertrokken zonder de deal te sluiten.
Berlijn praat
"We
zullen onze inspanningen in deze richting voortzetten. Voorlopig is er nog geen
definitief resultaat bereikt", zei de Russische minister van Buitenlandse
Zaken, Sergei Lavrov, tijdens een
persconferentie in Sri Lanka. Rusland, Europese mogendheden en de buurlanden
van Libië "werken op dezelfde manier en motiveren alle Libische partijen
om het eens te worden in plaats van door te gaan zaken met geweld te regelen",
zei Lavrov.
Het
Russische staatsnieuwsagentschap RIA Novosti
citeerde een bron in Haftars bolwerk Benghazi die zei dat hij niet tekende,
omdat de overeenkomst geen tijdlijn bevatte voor het ontbinden van groepen
verbonden aan Sarraj's Government of National
Accord (GNA).
Erdogan
reageerde boos en zei in een toespraak op de televisie in Ankara: "We
zullen niet aarzelen om een welverdiende les te geven aan de putschist (deelnemer aan een staatsgreep) Haftar als hij zijn aanvallen op het legitieme bestuur van het land en
onze broeders in Libië voortzet".Erdogan zei dat de kwestie nu zou worden besproken tijdens besprekingen
in Berlijn op zondag. Europese, Noord-Afrikaanse en Midden-Oosterse landen,
evenals de VN, EU, Afrika Unie en Arabische Liga zullen die bijeenkomst
bijwonen.
"De
putschist Haftar tekende het staakt-het-vuren niet. Hij zei eerst ja, maar
later verliet hij helaas Moskou, hij vluchtte uit Moskou," zei Erdogan."Desondanks vinden we de gesprekken in
Moskou positief omdat ze het ware gezicht van de putschist Haftar toonden aan
de internationale gemeenschap."
Politiek proces
Westerse
mogendheden willen Libië stabiliseren - de thuisbasis van Afrika's grootste
bewezen ruwe oliereserves - na jaren van turbulentie sinds de moord op Gadhafi
in 2011. Sinds het begin van het offensief tegen Tripoli zijn volgens de
Verenigde Naties meer dan 280 burgers en ongeveer 2.000 strijders vermoord en
146.000 Libiërs ontheemd.
Putin en
Erdogan deden een gezamenlijke oproep voor een staakt-het-vuren, dat zondag
vroeg begon en door de Verenigde Naties werd verwelkomd. De leiders van Turkije
en Frankrijk hebben maandag opgeroepen tot een meer permanent bestand dat de
weg zou effenen voor een politiek proces, terwijl Duitsland zijn top over Libië
aan het voorbereiden was.
Maandag
laat had Putin besprekingen in Moskou met de Duitse
bondskanselier Angela Merkel, zei het Kremlin, na haar bezoek aan de Russische
hoofdstad op zaterdag.
Het
diplomatieke initiatief van Turkije en Rusland ontstond ondanks het feit dat de
landen tegengestelde partijen steunden. Ankara stuurde troepen - in een
opleidingsvermogen, zei het - om de GNA in januari te ondersteunen in een
beweging die werd bekritiseerd door Europese machten en de Amerikaanse
president Donald Trump.
De GNA
heeft overeenkomsten getekend met Ankara die Turkijerechten toekennen over een groot deel van het gasrijke oostelijke
Middellandse Zeegebied, in een deal die door Frankrijk, Griekenland, Egypte en
Cyprus wordt afgewezen.
Rusland
is beschuldigd van steun aan pro-Haftar strijdkrachten, die ook worden
ondersteund door de Verenigde Arabische Emiraten, Saudi-Arabië en Egypte - alle regionale rivalen van Turkije. Er zijn naar
verluidt honderden Russische huurlingen in Libië die Haftar steunen. Putin zei
dat geen enkele Rus in het land op de betaalrol van Moskou staat.