India-Pakistan: Vrede is de enige optie

Toen medio februari 2019 India en Pakistan - de twee zuid-Aziatische buren en nucleaire machten – afstevenden op een confrontatie koers, vreesde de internationale gemeenschap voor een nucleair conflict, misschien zelfs meer dan de inwoners van die twee landen, speciaal hun leiders. Dit komt vanwege het idee dat het gevaar van het gebruik van nucleaire wapens in Zuid-Azië groter is dan elders in de wereld. India en Pakistan voerden beiden nucleaire testen uit in mei 1998; India deed het als eerste, direct gevolgd door Pakistan.

Beide landen hebben sedert hun onafhankelijkheid in 1947 drie oorlogen met elkaar gevoerd over de kwestie Kashmir, die door beide landen wordt opgeëist. Deze oorlogen vonden plaats in 1947, 1965 en 1999. Het Kashmir conflict is één van langstlopende disputen op onze planeet en al langer dan 70 jaar één van de oudste agendapunten van de Verenigde Naties.

Jammu & Kashmir is de enige Staat in India met een Moslim meerderheid bevolking; het door India gecontroleerd deel beslaat 45% van Kashmir, het door Pakistan gecontroleerd deel omvat 35%. Beide landen eisen het complete eigendom van Jammu & Kashmir op, maar in beeld is ook China, dat 20% van het Kashmir gebied controleert en bekend staat als Aksai China.

Gevaarlijkste brandhaard in de wereld
Het Kashmir conflict behoort tot één van meest gevreesde die de vrede in de regio en de wereld bedreigen. Een reden voor de mondiale vrees voor het uit de hand lopen van het conflict is dat, terwijl de oude nucleaire machten zoals bijvoorbeeld de Verenigde Staten en Frankrijk gedurende een zeer lange tijd zouden kunnen strijden met conventionele wapens, zouden de twee zuid-Aziatische rivalen onvoldoende conventionele wapens hebben voor een lange strijd. De kans bestaat dan dat de twee landen onder druk zouden kunnen komen om de ultieme wapens uit hun nucleair arsenaal te gebruiken.

Een andere reden is dat de oude nucleaire machten geografisch zover van elkaar liggen dat in geval van een oorlog - bijvoorbeeld de Verenigde Staten en Rusland - die landen zelf niet terstond de gevolgen zullen ondervinden van het gebruik van hun nucleaire wapens. Maar voor Zuid-Azië geldt dat wie dan ook een nucleaire bom gebruikt tegen zijn buurland er de oorzaak van zal zijn, dat ook de eigen bevolking net zoveel zal lijden en verliezen als de tegenpartij.

Dus, terwijl het bezit van nucleaire wapens kan dienen als een afschrikking van externe agressie, moeten de gevaren van het bezit ervan niet worden genegeerd. Het bezit van een nucleair arsenaal vergroot de verantwoordelijkheid van een staat om bij te dragen aan het behoud van de vrede.

De wereld houdt altijd de adem in als gevechten uitbreken in deze brandhaard van de wereld. Bij de laatste uitbarsting van geweld in februari 2019 is volgens Simona Vittorini van de Universiteit van Londen een tot heden in acht genomen norm overschreden. Dat wil zeggen dat bij de recente Indiase luchtaanvallen op Pakistaans grondgebied, India voor het eerst sedert 1971 de Line of Control heeft overschreden.

Het signaleert volgens Vittorini een paradigmatic shift in de India-Pakistan relatie. Het heeft volgens haar mede te maken met de recente politieke ontwikkelingen in India, dat over enkele weken landelijke verkiezingen zal houden. De fundamentalistische, populistische premier Modi had in 2014 beloofd niet alleen de Indiase economie te reviseren en werkgelegenheid te creëren, maar ook op te staan tegen de vijanden van India.

Premier Modi heeft nu te kampen met economische problemen o.a. een groot tekort aan jobs en dalende inkomens van de landbouwers, ondanks de algehele economische groei. Zijn Bharatiya Janata Party (BJP) leed in december 2018 gevoelige nederlagen, die de vrees heeft doen ontstaan voor nog meer slechte resultaten bij de aanstaande verkiezingen.

De zelfmoordaanval op Indiaas grondgebied in februari 2019 door wat India ziet als zijnde van Pakistaanse makelij, kwam politiek goed uit voor Modi. De luchtaanvallen, de zogenaamde surgical strikes zijn een versterking voor het imago van Modi als een sterke verdediger van India. Volgens de BJP heeft het antwoord van haar premier laten zien dat India is safe and secure under the strong & decisive leadership of Modi. Maar het antwoord van Pakistan heeft ook getoond dat het zijn luchtruim kan verdedigen tegen Indiase luchtaanvallen. In zekere zin hebben beide landen hun doel al bereikt, hoewel de verwachting is dat premier Modi de anti-Pakistaanse retoriek van een oorlog-hysterie tot zeker aan de april/mei verkiezingen zal aanhouden.
Gelukkig begint zowel de meerderheid van de bevolking in India en Pakistan zich te realiseren, dat de opgelaaide strijd meer met de Indiase verkiezingen te maken heeft dan met de werkelijke issues van vrede en veiligheid op het subcontinent.

India en Pakistan zullen tot het einde ter tijden buren blijven. Beide landen, maar ook de wereld in zijn totaliteit, kunnen het oordeel van de geschiedenis niet negeren, dat oorlogen geen enkel probleem oplossen.
Beide landen moeten zich niet alleen de exorbitant hoge kosten van een volledige oorlog realiseren, maar ook en vooral, dat geen van de twee in een positie verkeert of in staat is om de ander compleet te vernietigen en van de aardbodem te doen verdwijnen. Dit zou in essentie de meest effectieve verzekering tegen een oorlog tussen de twee zuid-Aziatische buren moeten zijn.
Voor het voortbestaan van India en Pakistan en voor alle landen van de wereld is vrede de enige optie!

Rudie Alihusain