Brazilië kiest nieuwe president

Brazilianen gaan op vandaag in tweede ronde naar de stembus om hun volgende president te kiezen. De meeste peilingen zijn in het voordeel van de extreemrechtse ex-legerkapitein Jair Bolsonaro. Velen vrezen dat de meest bevolkte natie van Zuid-Amerika wordt gekatapulteerd in een nieuw tijdperk van autoritair bestuur.

Uit een opiniepeiling die donderdag door het opiniebureau Datafolha werd vrijgegeven, bleek dat de voorsprong van Bolsonaro mogelijk met drie procentpunten was gedaald. Maar de 63-jarige zat nog steeds comfortabel in de race met 56 procent van de kiezers achter zich. Zijn tegenstander, Fernando Haddad van de linkse Arbeiderspartij (PT), kreeg 44 procent.

Bolsonaro is een uitgesproken voorstander van de militaire dictatuur van 1964-1985 die honderden politieke tegenstanders executeerde en nog eens duizenden martelde. In het verleden prees hij de regimes van de voormalige Chileense dictator Augusto Pinochet en de voormalige autoritaire president Alberto Fujimori van Peru. "Deze rode (linkse) criminelen worden verbannen uit ons vaderland", zei Bolsonaro vorige week in een gepassioneerde en confronterende speech, voor duizenden supporters die live werd uitgezonden. "Het zal een zuivering zijn zoals nooit eerder gezien in de geschiedenis van Brazilië."

Bolsonaro heeft ook een lange geschiedenis van minachtende opmerkingen over LHBT-mensen, vrouwen en minderheden, evenals verklaringen ten gunste van marteling en buitengerechtelijke politiemoorden, waaronder een belofte om de politie "carte blanche" te geven om verdachten te vermoorden. Zijn retoriek heeft enkele commentatoren aangespoord om hem te beschrijven als een combinatie van de Amerikaanse president Donald Trump en de Filipijnse leider Rodrigo Duterte.

"Voor de eerste keer in 32 jaar bij het uitoefenen van het recht om te stemmen, inspireert een kandidaat me om te vrezen", schreef Joaquim Barbosa, voormalige rechter van het Hooggerechtshof van Brazilië, op zaterdagochtend op Twitter. "Daarom zal ik voor Fernando Haddad stemmen," voegde Barbosa eraan toe. Hij was zes maanden geleden getipt als de mogelijke de eerste zwarte president van het land.

Eerder deze week brachten vooraanstaande internationale intellectuelen, waaronder Noam Chomsky, een verklaring uit, waarin ze zeiden dat een overwinning van Bolsonaro "de wereld bedreigt, niet alleen de jonge democratie van Brazilië".
"Zijn programma's voor het land, indien toegepast, zouden zeer winstgevend zijn voor investeerders en de superrijken ten koste van de bevolking die als waardeloos wordt beschouwd," citeerde de Spaanse krant El Pais Chomsky.

Als reactie daarop schreef Bolsonaro vrijdag aan zijn meer dan acht miljoen Facebook-volgers: "Ik vertegenwoordig een bedreiging, ja, voor de corrupten, de bandiet, de verkrachters, de plannen die de BNDES (de ontwikkelingsbank van Brazilië) bedreigen, de huurmoordenaars en degenen die Brazilië willen vernietigen!"

Bolsonaro's snelle opkomst van een marginaal congreslid tot aan de rand van het presidentschap is gekomen tegen een achtergrond van economische neergang, politieke onrust, gigantische corruptieschandalen en toenemend geweld. Vorig jaar waren er meer dan 63.000 moorden in Brazilië.

Aan de vooravond van de laatste presidentsverkiezingen in 2014, had PT-kandidaat Dilma Rousseff ternauwernood de herverkiezing gewonnen tegen haar centrumrechtse tegenstander Aceio Neves, had Brazilië net een succesvol WK georganiseerd, was het land verwijderd van de United Nations World Hunger Map en was de werkloosheid op een historisch dieptepunt.

Maar in de daaropvolgende jaren dook Brazilië in een diepe recessie, terwijl het vergaande 'Car Wash' corruptieschandaal steeds groter werd en tientallen politieke en zakelijke elites omver wierp.

Rousseff werd controversieel beschuldigd in 2016, en haar rechtse opvolger Michel Temer werd geplaagd door een schandaal. Ondertussen werd Luiz Inacio "Lula" da Silva, de populairste politicus van Brazilië en een voormalige president, eerder dit jaar gevangen gezet wegens corruptie, wat hij en zijn aanhangers politiek gemotiveerd noemden.

Nu, terwijl het land zich voorbereidt om te stemmen, neemt de extreme armoede toe en blijft de werkloosheid hardnekkig hoog met 12,1 procent, ondanks enkele recente positieve signalen.