Cuba: Einde tijdperk Castro doemt op

Cubanen zijn zondag naar de stembus gegaan in een eenpartij verkiezing. Het is de laatste stap voordat volgende maand een nieuwe president wordt gekozen. Het door communisten geregeerde eiland bereidt zich voor de eerste keer sinds de revolutie van 1959 op om geleid te worden door iemand van wie de achternaam geen Castro is.

Cubanen moesten twee officiële kandidatenlijsten voor de nationale en provinciale vergaderingen ondersteunen. De regering houdt de stemming, die elke vijf jaar plaatsvindt, als een symbolische blijk van eenheid in het licht van Amerikaanse vijandigheid.

Dit jaar zal de nieuwe nationale vergadering echter een president selecteren om de 86-jarige Raul Castro op 19 april te vervangen. Beginnend met Raul's oudere broer Fidel, hebben de Castro’s bijna zestig jaar het Caribische eiland geregeerd.

Leiders van de Cubaanse gemeenschap in ballingschap in de Verenigde Staten (VS), onder wie de Republikeinse Amerikaanse senator Marco Rubio, hebben president Donald Trump opgeroepen de verkiezingsresultaten niet te erkennen, omdat het proces een vorm van fraude is die is ontworpen om een dictatuur te legitimeren.

Raul Castro heeft zondagochtend bij de dageraad gestemd met een kleine fanfare in de uitlopers van de Sierra Maestra-bergen in het zuidoosten van Cuba, waar hij tijdens de revolutie een groep guerrilla's leidde. Castro, die zijn broer in 2008 opvolgde als president, zal naar verwachting aan het roer blijven van de machtige Communistische Partij, terwijl de eerste vicevoorzitter Miguel Diaz-Canel (57) naar verluidt president zal worden.

Diaz-Canel, een partijfunctionaris sinds zijn jeugd, zou het eerste moderne staatshoofd van Cuba zijn dat na de revolutie werd geboren en geen militaire geschiedenis heeft. In de centrale Villa Clara, waar Diaz-Canel opgroeide en hoofd was van de Communistische Partij, stemden de kandidaat en zijn vrouw samen met plaatselijke bewoners, terwijl ze met hen glimlachten en babbelden.

Hij vertelde verslaggevers dat de verkiezingen een teken waren dat de Cubanen hun onafhankelijkheid wilden verdedigen. Hij bekritiseerde de Trump-regering voor het ondermijnen van een fragiele dooi die was gevestigd onder de voormalige Amerikaanse president Barack Obama. "De betrekkingen met de Verenigde Staten zijn verslechterd ... door een regering die Cuba heeft beledigd, de blokkade tegen Cuba heeft versterkt, teruggekeerd is de retoriek van de Koude Oorlog en maatregelen heeft aangenomen die miljoenen Cubanen en Noord-Amerikanen beledigen en schaden," zei Diaz-Canel na het uitbrengen van zijn stem.

Maar Rafael Hernandez, één van Cuba's leidende politieke analisten en redacteur van het tijdschrift Temas, zei dat als Diaz-Canel president wordt, hij niet dezelfde morele autoriteit zal hebben als de 'historische generatie' van revolutionaire leiders. Hij zal zijn legitimiteit moeten vestigen door de problemen van kiezers te onderkennen en de levensstandaard te verhogen.

De taak zal uitdagender worden in een tijd waarin de hulp van bondgenoot Venezuela is gedaald, de betrekkingen met de Verenigde Staten zijn verslechterd en de inspanningen om de economie te moderniseren en markthervormingen door te voeren, zijn uitgesteld door wat de regering onderkent als een gebrek aan voorbereiding.
Meer dan acht miljoen Cubanen komen in aanmerking om te stemmen en de opkomst is traditioneel ongeveer 85 procent. Hoewel het niet verplicht is dat de kandidaten op de lijsten per se behoren tot de Communistische Partij, de enige legale partij op Cuba, zijn de meesten dat wel.

De parlementaire kandidaten, geselecteerd door partijgecontroleerde commissies, omvatten Raul Castro en twee mannen die met hem in de bergen hebben gevochten tijdens de revolutie: vicevoorzitters Jose Ramon Machado Ventura (87) en Ramiro Valdes (85).

Castro heeft gezegd dat hij zal aftreden als president aan het einde van zijn tweede termijn van vijf jaar in april, maar zal doorgaan als afgevaardigde van de Nationale Vergadering. Veel analisten verwachten dat zijn mede-revolutionairen met pensioen gaan van de regering, wat een generatiewisseling markeert.

"We weten niet wat er precies zal gebeuren," zei Arnaldo Betancourt (52) die handwerk verkoopt in Havana, "maar mensen willen nieuwe dingen zien, een verandering ten goede." Rafael Padron (37), een persoonlijke sporttrainer in Havana zegt dat voor veel Cubanen verkiezingen nooit verandering hebben betekend. "Maar dit is een sleutelmoment."