Corruptie en Machtsmisbruik in de politiek

Zo nu en dan hoor je de oppositie zich druk maken over vermeende corruptie en dat het Openbaar Ministerie (OM), ondanks de aanwezige rapporten en feiten, geen vervolging wil inzetten. Veelal wordt dit door het OM afgedaan met de woorden ‘U moet niet met aantijgingen komen, maar met bewijzen’.

Die mededeling wordt doorgaans niet verder uitgediept. Het is echter juist de taak van het OM om dat bewijs te verzamelen, door een strafrechtelijk onderzoek in te stellen bij een redelijk vermoeden. In veel gevallen zijn er genoeg feiten, zodat er sprake is van een redelijk vermoeden. In sommige gevallen is er zelfs sprake van voldoende bewijsmateriaal om een strafvervolging in te kunnen zetten. Echter dat blijft achterwege.

Er zijn maar enkele gevallen bekend in Suriname, waarin wel strafvervolging is ingezet. Veelal gaat het dan om vervolging van aanhangers van de oppositie. De nieuwe regering vervolgt dan vermeende corruptie van de vorige regering, wanneer men het te bont heeft gemaakt. Het is een algemeen gebruik in de Surinaamse politiek om elkaar doorgaans te dekken (beschermen), het maakt niet uit of je bij de oppositie of bij de coalitie hoort. Iedereen kent immers de uitspraak 'ik heb zoveel bewijs, dat ik de helft van de VHP kan opsluiten' dat als een wederdienst aangemerkt kan worden.

In dagblad Times van 19 mei 2017, valt te lezen dat Paul Somohardjo voorstel heeft gedaan voor ‘Vervroegde verkiezingen in ruil voor gratie 8 Decemberstrafproces’. Ook dit is een corruptieve wederdienst en past geheel in het rijtje van: men steelt en is er niet eens van bewust, dat men aan het stelen is. Dit geeft een manifestatie van de mate, waarin onethisch/niet integer handelen geïnstitutionaliseerd is bij de oude politiek.

In de afgelopen 40 jaar zijn twee zaken bekend, waarbij een zittende regering in Suriname (met het klemtoon op de regering en niet het OM) werk van heeft gemaakt om zijn eigen ministers/politici te vervolgen bij corruptieve handelingen. Want het OM is afhankelijk van de politieke wil van de zittende regering om een vervolging in te kunnen zetten.
Bij de vervolging van ex-ministers Siegfried Gilds en Dewanand Balesar speelden duidelijk andere belangen, respectievelijk internationale druk en veel zwaardere drugs/witwas vergrijpen en interne ruzie, misgunning en rancune binnen de partij, een rol.

In een staat waar de scheiding der machten beter is geregeld, kan het OM, onafhankelijk/objectief en ongestoord door de overheid, haar werk doen. Vergelijk hiermee de recente situatie in de Verenigde Staten van Amerika. Ondanks de obstructieve bemoeienissen van de Amerikaanse president Donald Trump, gaat de FBI door met haar onderzoek. Hij zou een verzoek hebben gedaan aan Michael Flynn om te stoppen met het onderzoek, maar een bevel geven (zoals dat in Suriname kan) om te stoppen is, juridisch bezien, buiten zijn bevoegdheid. Ook in ons buurland Brazilië bijvoorbeeld is het beter geregeld dan bij ons. Daar kan het onafhankelijk opererende OM ook een strafvervolging in stellen tegen politici van de zittende regering, getuige het mega corruptie onderzoek bij Petrobras.

Anders gaat het aan toe in Suriname, waar gebaseerd op machtsmisbruik, de opeenvolgende regeringen in de afgelopen 40 jaar, op grond van geëigende (onjuiste) interpretatie van art. 148, Grondwet, bevelen meent te kunnen geven aan het OM om een strafvervolging niet in te zetten of zelfs te stoppen daarmee.
Het klinkt nobel en het klinkt als muziek in de oren van de kiezers als de oppositie het OM oproept voor corruptiebestrijding. Het lijkt alsof men niet op hoogte is hoe dat geregeld is in Suriname.

Het invoeren van een nieuwe anti-corruptiewet zal ook geen zoden aan de dijk zetten, zolang de bevoegdheid van het OM ondergraven kan worden door de regering door toepassing van art. 148, Grondwet. Dit is één van de fundamenten waarop wanbeleid en corruptieve handelingen ongestraft blijvend kunnen worden gepleegd door opeenvolgende regeringen.
Pas wanneer een politieke partij in haar verkiezingsprogramma aan de kiezer zou beloven, om dit fundament op te heffen, kan gesproken worden over een goede weg naar effectieve corruptie bestrijding.
De oude politiek doet liever aan symptoom bestrijding dan het oorzaak wegnemen, want, wie weet, misschien kunnen ze dit Grondwetsartikel in de toekomst zelf nodig hebben.

mr. Sjon van Tewari
Waterhousenv.com