Monorath: 'Lef hebben is investeren'

Harish Monorath, deken van de Surinaamse Orde van Advocaten, constateert dat de regering geen post verzelfstandiging rechterlijke macht heeft opgenomen in de begroting. Maar, is deze ondergebracht als deel van Justitie en Politie, “zonder enig zicht hoeveel ook in deze begroting is geknipt. De rechtsstaat is gebaat bij meer lef van beleidsmakers op dit punt,” stelt Monorath.

Hij hield vrijdag een toespraak ter gelegenheid van het nieuwe zittingsjaar bij het Hof van Justitie. Het tonen van lef was de rode draad in zijn rede. Zo ging hij in op de betaling van de kosteloze bijstand aan advocaten door de Staat. “Ondanks uitdrukkelijke afspraken met het justitieministerie is hiervan bitter weinig terecht gekomen.” Hij vindt dat bestuurders en politici lef moeten tonen, als het gaat om duurzaamheid, door meer te investeren in de rechtsstaat. “Lef hebben betekent dan ook juist nu, te pleiten ervoor dat zaken zoals de kosteloze bijstand op een normale manier uitbetaald worden door de Staat Suriname.”

De deken kijkt ook naar de eigen organisatie, waar er lef nodig is om verder te professionaliseren. “De Orde is hiervan volledig doordrenkt en weet dat ze grote uitdagingen heeft op het gebied van de interne communicatie.” Stukken komen te laat aan of correspondentie loopt mis, somt hij enkele zaken op. Maar enkele zaken vallen ook buiten haar competentie, zoals het uitblijven van de oplevering van het gebouw van het Hof van Justitie, waardoor collega advocaten steevast niet worden uitgenodigd om bijzondere zittingen bij te wonen. “Dit verergert de interne verstandhouding.” De Orde is zich ervan bewust dat professionalisering betekent dat ook zij haar eigen gedragscode en ere regelingen zal moeten vastleggen. Ook het hebben van een eigen website met databank en een eigen verenigingsgebouw.

Begeleiding jonge agenten nodig
Monorath stond ook stil bij het strafrecht. Hij constateert dat niet de uitkomst van een zaak bepalend is, maar de vraag of men zich aan de voorschriften van de eigen organisatie heeft gehouden. Uit praktijkgevallen blijkt dat de politie in doorsnee zaken “door het gebrek aan juridische kennis en inzicht onvolledig onderzoek doet en geeft zij onvoldoende de redenen van wetenschap in de processen-verbaal”. Hij vindt dat het aan begeleiding ontbreekt van jonge agenten bij het schrijven van verbalen. “De prijs hiervan is dat de rechter soms het bewijs niet aangeleverd krijgt om een evidente dader te veroordelen.”

Ook het Openbaar Ministerie is in zwaardere zaken kwetsbaar voor fouten. Officieren laten zich organisatorisch afschermen, waardoor de input van buiten niet meer doorkomt, gaf Monorath aan. Advocaten die evidente misslagen willen herstellen of eenvoudige telefonische of schriftelijke verzoeken hebben, kunnen met moeite iemand direct bereiken die het dossier kent. Er is lef nodig om dit aan te pakken. Monorath ging een stapje hoger en zei in rechtszaken vreemde vervolgingsbeslissingen, maar ook ongelukkige tenlasteleggingen of missers bij het zoeken naar getuigen, te zien. Met als gevolg ergernis, aanhouding en uitstel van zaken.

Hij vindt dat er een discussie moet komen over het gemak waarmee voorlopige hechtenis wordt opgelegd aan burgers. “Een slecht proces-verbaal is uiteindelijk erger dan wanneer het verhoorplan niet helemaal juist is gevolgd.” Er is lef nodig om dit alleen aan te pakken en te wijzigen. De deken ziet graag dat de rechtsstaat bestaande uit het Hof, het Openbaar Ministerie, justitieministerie en de Orde, één vuist maken om de rechtsstaat te verbeteren. Hij vindt dat gedeeltelijk of steeds per sector investeren, de gestelde doelen niet zal realiseren. “Het is nog de vraag of deze vier groepen ooit gezamenlijk doelen hebben geïdentificeerd en vastgesteld. Er is ook hiervoor lef nodig.”