Column: Politieke Borrelpraat (PBR) deel 183

“Zijn jullie niet gegaan naar die dienst in de Grote Stadskerk in verband met het terugbrengen van het winkelpand Kersten in de boezem van de EBGS?”
“No boi, helaas. Ik zat in de knoop met m’n belastingstoestanden. Dat hele verouderde lap-lapoesysteem van ze viel langdurig uit en het was één chaos daar.”
“Komt ervan als we uit een soort van verminkte kleinburgerlijke zuinigheid, waarschijnlijk geërfd van die kruideniers aan de Noordzee, maar bij oude dingen blijven zweren, tot de hele zaak in elkaar dondert, we data verliezen en met veel meer kosten een nieuw systeem moeten installeren.”
“Weet je dat ze daar nog steeds met die afstandse printers werken, die zo een ‘pjieeee-pjieeee-pjie-pjie-pjie-geluid maken en met uitgebruikt printerlint waardoor je nauwelijks kan lezen wat is uitgeprint?”
“De ziel van de staatsinkomsten, daar waar Lanti het geld binnenhaalt, wordt nog op een verouderde, inefficiënte, half handmatige manier gerund.”
“Als onze belastingdienst het eiland Sint Lucia was, hadden ze nu wel grif 145.000 U$ dollars gehad om hun hele systeem te moderniseren.”
“Ik geef jullie een echt voorbeeld van die omslachtige, ouderwetse werkwijze. Kijk, ik moet omzetbelasting betalen, no problem: ik verdien, de staat mag daar ook wat van krijgen. Maar dan moet ik elke maand één dag m’n business laten om daar aan de Van Sommelsdijckstraat in een rij te gaan staan schuifelen, een afstandse printer horen janken om dan weer, de stadse files trotserend, naar m’n business terug te gaan. Zeker drie tot vier werkuren kwijt. Ik vroeg laatst aan die lieve dame bij de kassa: ‘Mevrouw, kan ik dit niet elke maand via de bank overmaken?”
“En wat antwoordde die lieve dame?”
“Ze zei:’Ja meneer, dat kan, maar dan moet u daarna toch hier komen met uw overmakingsbewijs, zodat wij dat kunnen invoeren.”
“Hemeltjelief, dan heeft die tijdsbesparing via dat overmaken toch geen zin, want dan moet je weer je werk laten om daar in die mensonterende rij te gaan voetenslepen.”
“Ik zou daarom ook willen bidden om een modernisering van al die ouderwetse, 18e eeuwse vooral overheidssystemen in dit land.”
“Aan de ene kant naar buiten toe de sociale, gulle Sinterklaas spelen; aan de andere kant naar binnen toe de asociale, krenterige boeboelaas zijn.”
“Maar om op dat bidden voor Kersten terug te komen, wat vinden jullie daarvan? Ik bedoel, het kan toch niet dat de Moravian Church Foundation die winkel zonder medeweten van de EBGS verkoopt?”
“Zeer onbeleefd en een christelijke organisatie onwaardig, jazeker. Maar de Foundation deed dat in opdracht van het Uniteitsbestuur en de Kersten-directie wist er al lang van, maar ze mochten zeker niets verklappen.”
“Zo gebeuren dingen in dit land: sluip-fasi. Laten Robby Mooi-Rooi en de buurtbewoners van de Hermitagemall je over dit sluip-fasi doordrukken van commerciële belangen vertellen.”
“Dan komt een minister in de pers kwetteren dat buurtbewoners niet business-minded genoeg zijn om in hun woonomgeving kleine ondernemers een kans te geven.”
“Laat net naast hem thuis een kleine ondernemer beginnen met goud opkopen en dat zuiveren van kwik, dan zal meneer de minister netjes kwikdampen happen. Hij zal dan anders praten.”
“Maar zijn die aandelen dan niet van de EBGS? Kersten is toch een Surinaamse bedrijf met een historische achtergrond?”
“Jawel, jawel, maar de aandelen zijn op naam van de Moravian Church, en worden door haar werkarm, een Foundation, wij zouden zeggen een Stichting, beheerd. De aandeelhouders zitten in New York, niet in Paramaribo.”
“Maar die andere Kersten-bedrijven dan, zoals hotel Prasnakolsky, Surmeck, plantage Berg en Bal en dat ressort daar?”
“Ook van die Moravian Church. Daarom heeft Krasje nooit groen licht gehad om een casino te openen. Zeer terecht overigens, maar helaas dat anderen, tot zelfs een ploeg Turken, hier mooi in die gap zijn gesprongen en wel miljoenen winst maken met goklustige landgenoten.”
“Maar die Moravian Church, wat voor kerk is dat dan?”
“Je zuipt en praat teveel en leest te weinig, daarom weet je niet veel. Die Moravian Church is de Engelse naam voor de Broeder Uniteit, die al in de 15 eeuw na Christus ontstond in Praag, Bohemen, als afsplitsing van de roomse kerk.”
“Ja leuk, allemaal, maar wat hebben wij als EBG in Suriname daarmee te maken?”
“Tussen 1720 en 1750 heeft een idealistische, maar enigszins verarmde graaf uit Moravië de oude broeder-beweging nieuw leven ingeblazen. Eerst werd op 17 juni 1722 een dorp gesticht waar velen, vooral goed geschoolde ambachtslieden uit de landstreek Moravië, vrij van de onderdrukking van de roomse vorsten uit dat gebied, hun geloof konden belijden.”
“Ow, wat leuk. En hoe heette dat dorp?”
“Ze noemden het Herrnhut, oftewel ‘onder de hoede van de Here.”
“Ow, vandaar de naam ‘Hernhutters’. En de Hernutterstraat dan?”
“Die straat heet Hernhutterstraat, ga op dat naambordje kijken.”
“Heren, we dwalen af, en hoe heette die graaf?”
“Graaf von Zinzendorf. Vanuit Herrnhut reisde hij Europa door, legde contacten en stichtte afdelingen van de broeder-uniteit. Behalve in verschillende Duitse deelstaten ook in Denemarken, in Nederland, Engeland. Hij kwam zelfs naar het Caraibisch gebied en Noord-Amerika.”
“En de Nederlandse tak, in Zeist gevestigd, was de springplank voor die broeders uit Herrnhut die na die geestelijke opwekking op 13 augustus 1727 de wereld inzwermden om de blijde boodschap vooral onder de armsten der armen te brengen.”
“Oow, daarom is 13 augustus ook hier ‘anitri-dey.”
“Precies, jongeman. En zo vestigde die Christoffel Kersten zich hier en die broeders uit Herrnhut kwamen bij hem in de winkel werken en ik zei het al: het waren zeer goede handwerkslieden: metselaars, timmerlui, pijpfitters, schilders, houtbewerkers, metaalbewerkers, maar ook administrateurs, dus dat bedrijf maakte het.”
“En waarom waren de Hernhutters de eersten in de kolonie Suriname die de kans kregen het evangelie te verkondigen op de plantages? Waren die plantagehouders zo gelovig?”
“Beste jonge vriend onder ons, dat waren de meesten echt niet. Dat waren voor het merendeel zuiplappen, slavinnenversierders en -verkrachters, pedofielen, agressievelingen, gelukzoekers en uitbuiters, natuurlijk de goede planters niet te na gesproken, want die had je ook.”
“Maar hoe kregen de broeders uit Moravië dan de toestemming om op de plantages te prediken?”
“Ze kwamen primair naar de plantages om allerhande onderhouds- en reparatiewerk te verrichten. En ze deden dat zeer goed. Plus ze leerden hun ambacht spelenderwijs aan de slaven die dat wilden. Maar ze stelden wel als voorwaarde dat ze na de werkdag met de slaven mochten zijn om over het evangelie te praten. Zo is het gekomen.”
“Maar de Moravian Church dan?”
“Zo is de Engels/Caraibische/Amerikaanse tak van de Broeder-Uniteit gaan heten. In Duitsland de Herrnhutters, in Nederland de Evangelische Broedergemeente en in de Angelsaksische gebieden en in de rest van de wereld: de Moravian Church.”
“Ooow, en hoe kwamen die aandelen van Kersten Suriname dan bij de Engelse tak terecht?”
“Dat weet ik niet.”
“Misschien door de Tweede Wereldoorlog; de Duitse tak van de Broeder Uniteit zat in Nazi-Duitsland en de andere tak in Nederland was in bezet gebied, de tak in Engeland en Amerika was in vrij gebied.”
“Best mogelijk, maar dat weet ik niet. Volgens mij vormt die Amerikaanse tak de grootste hap van de Broeder Uniteit.”
“La we dat aan Carl en Clifford vragen, want zij zijn de voorhoede van die actie: ‘bid-en-handteken-voor-het-stuiten-van-de-verkoop-van-winkel-Kersten.”
“Diezelfde Clifford van de EsPeeWaaah?”
“Ja die. Volgens mij maakt hij nu een goeie sier om bij DOE op een verkiesbare plaats te komen.”
“Denken jullie dat dat bidden en die handtekeningenactie zullen helpen?”
“Hoe sympathiek ik ook tegenover deze actie sta, als je het mij eerlijk vraagt, ik denk van niet. De koop is sluip-fasi al sinds november gesloten en de koopsom van elf miljoen U$ is al betaald aan de Moravian Church Foundation.”
“Dus: einde rit; winkel Kersten met die zwarte tegels is nu van....”
“ Tja, van wie? Misschien van Wan Fu Lai & Dja Foe Lee Incorporated Limited.”
“Denk je dat men ook zo had gereageerd als Albert Hein, Wolmart of Sears de winkel had gekocht?”
“I don’t know. Misschien hadden velen dan juist gejuicht.”
“Yeah, een Albert Hein hier, yeah een Wolmart hier, yeah. Now w’o bai Amerkan-sani.”
“Eigenlijk, commercieel bekeken, los van alle historische sentimenten, is het de beste beslissing van het Uniteitsbestuur geweest om het winkelpand in de staat waarin het zich nu bevindt, te verkopen. Alleen het onderste gedeelte is van steen; het bovenste gedeelte is van hout en dat moet nu tegen hoge kosten onderhouden worden.”
“Alles wegdozeren en een zesverdiepingsstaalbouw met alles erin daar neerzetten: Tjaina Kerstieng City Mall.”
“En open tot 12 uur ’s avonds, want dan komt die binnenstad weer tot leven. Nu lijkt daar na zeven uur ’s avonds op een spookstad, terwijl ons klimaat het toelaat om tot middernacht daar activiteiten te hebben.”
“Misschien kunnen we daar ook voordelig gaan zuipen.”
“Soso dati joe e prakseri.’
“Als hij op dit tempo doorzuipt, maakt hij de opening van Tjaina Kerstieng City Mall niet meer mee.”
”Een rondje sap ter ere daarvan.”
“Proost.”

Rappa