Brazilië: Inheemse gemeenschap blijft op overstroomd land

Een kleine inheemse gemeenschap is al bijna drie weken gestrand door recordoverstromingen in het zuiden van Brazilië en is vastbesloten om de volgens hen heilige voorouderlijke gronden, waarover er geschil bestaat met vastgoedontwikkelaars, niet te evacueren.

De Mbya Guarani-bevolking woont sinds 2018 op een schiereiland in het uiterste zuiden van Porto Alegre, de hoofdstad van Rio Grande do Sul.

De gemeenschap ligt al lange tijd op gespannen voet met Arado Empreendimentos Imobiliarios, het bedrijf dat al meer dan tien jaar een woningbouwproject plant op bijna 426 hectare in het gebied, waarvan een deel ter discussie staat.

Rio Grande do Sul wordt sinds eind april geteisterd door hevige regenval, met historische overstromingen tot gevolg die aan ruim 160 mensen het leven hebben gekost, terwijl nog steeds bijna 100 inwoners vermist zijn en meer dan 500.000 ontheemd zijn geraakt.

Zelfs met de verwoestende overstromingen zeggen gemeenschapsleiders dat ze niet zouden overwegen om te vertrekken.

"Nadat deze overstroming is opgedroogd, ga ik daar verder heen", zei de 62-jarige stamhoofd Timoteo de Oliveira Karai Mirim tegen Reuters, wijzend naar hoger gelegen gebied in het betwiste land in een gebied dat bekend staat als Ponta do Arado.

"De zakenman zal zeggen dat we geen recht hebben, maar ik blijf. We hebben deze plek al gekozen en we gaan niet weg", voegde hij eraan toe.

De aanwezigheid van de Mbya Guarani wordt beschermd door federale rechtbanken, die een bevel tot teruggave van het land aan de eigenaren van de ontwikkelaars hebben opgeschort totdat het Hooggerechtshof van Brazilië een bredere uitspraak doet over de afbakening van inheemse gebieden, aldus advocaten van Arado Empreendimentos.

De ontwikkelaar is bereid juridische stappen te ondernemen als de gemeenschap probeert uit te breiden door naar hoger gelegen grond te verhuizen.

"We hebben geen informatie dat ze van hun huidige locatie zouden verhuizen, maar als ze dat wel doen, zullen we juridische maatregelen moeten nemen", vertelde landeigenaar Iboty Brochmann Ioschpe, verbonden aan het bedrijf, aan Reuters.

Kreta Kaingang, coördinator van de nationale inheemse organisatie APIB, zei dat de Mbya Guarani vrezen dat ze nooit meer zullen mogen terugkeren als ze naar een opvangcentrum verhuizen.

Dus blijven ze in het gebied kamperen, zelfs toen de stijgende Guaiba-rivier een strook zand van tien meter verzwolg en vijf bamboehuizen verwoestte, waarbij matrassen, kleding en voedsel doorweekt raakten. Het modderige water overstroomde ook de weg die landtoegang tot het dorp biedt.

In de gemeenschap wonen zeventien mensen uit vier gezinnen, met hun eenden, kippen en honden. Met een kapotte boot en geen toegankelijke wegen zijn ze afhankelijk van donaties om te overleven.

Sommigen zeggen dat ze niet weg konden, ook al zouden ze dat willen.
"Er is geen weg om de stad te bereiken, en je kunt ook niet over het water gaan", zegt Pablo Natalicio de Souza (37), neef van het hoofd van de Mbya Guarani. "Er is geen manier om hier weg te komen."

Volgens APIB zijn de Mbya Guarani de enige inheemse gemeenschap die nog steeds geïsoleerd is door de overstromingen.

Volgens een schatting van het Braziliaanse Ministerie van Inheemse Volken zijn door de ramp 30.000 inheemse mensen in Rio Grande do Sul getroffen.

Vorig jaar begon de Nationale Inheemse Volksstichting van Brazilië met onderzoek naar het gebied, de eerste stap om de afbakening van inheemse gebieden vast te stellen.