Studie: Wereldwijd ongelooflijk krimpende meren

Door de hogere temperaturen van de klimaatverandering en de maatschappelijke omleiding van water zijn de meren in de wereld sinds het begin van de jaren negentig met biljoenen liters water per jaar gekrompen, zo blijkt uit een nieuwe studie.

Een nauwkeurig onderzoek van bijna 2.000 van 's werelds grootste meren wees uit dat ze ongeveer 21,5 biljoen liter per jaar verliezen. Dat betekent dat de wereld van 1992 tot 2020 het equivalent van 17 Lake Meads, het grootste stuwmeer van Amerika, in Nevada verloor. Het is ook ongeveer gelijk aan hoeveel water de Verenigde Staten in 2015 in een heel jaar gebruikten.

Zelfs meren in gebieden waar meer regen valt, verschrompelen. Dat komt zowel door een dorstiger atmosfeer door warmere lucht die meer water opzuigt door verdamping, als door een dorstige samenleving die water van meren omleidt naar landbouw, energiecentrales en drinkvoorraden, volgens een studie die donderdag in het tijdschrift Science is gepubliceerd.

De auteurs noemden ook een derde reden die ze natuurlijker noemden, waarbij het water krimpt als gevolg van regenvalpatronen en veranderingen in de afvoer van rivieren, maar zelfs dat kan een klimaatveranderingscomponent hebben. Dat is de belangrijkste oorzaak voor het verlies van ongeveer 1,05 biljoen liter per jaar in het Iraanse Urmiameer, aldus de studie.

De krimpende meren betekenen niet dat plaatsen plotseling zonder drinkwater komen te zitten, maar het kan leiden tot meer concurrentie om meerwater, dat ook wordt gebruikt in waterkracht en recreatie zoals varen, aldus de auteurs van het onderzoek.

"Meer dan de helft van de daling is voornamelijk toe te schrijven aan menselijke consumptie of indirecte menselijke signalen door klimaatopwarming", zegt hoofdauteur Fangfang Yao, klimaatwetenschapper aan de Universiteit van Colorado.

De omleiding van water uit meren - een directe menselijke oorzaak van krimp - is waarschijnlijk groter en meer merkbaar omdat het "zeer acuut, zeer plaatselijk is en het landschap echt kan veranderen", zegt co-auteur Ben Livneh, hydroloog aan de universiteit van Colorado.

Maar het indirecte menselijke krimpen, van warmere lucht als gevolg van klimaatverandering, "is dit wereldwijde dekeneffect dat alles of meer plaatsen beïnvloedt", zei Livneh. Het Mono Lake in Californië is een goed voorbeeld van dit soort krimp, zei Yao.

Zelfs gebieden die door klimaatverandering natter worden, verliezen meerwater omdat warmere lucht meer vocht uit de meren zuigt. En dat betekent meer water in de lucht, dat als regen of sneeuw kan vallen, maar "ver weg als regen kan vallen, buiten het bassin waar het verdampte of zelfs over de oceaan", zei Livneh in een e-mail.

Yao, Livneh en collega's gebruikten bijna 30 jaar satellietobservatie, klimaatgegevens en computersimulatie om erachter te komen wat er met meren gebeurt en ontdekten dat meer dan de helft van hen zo veel is gekrompen dat het statistisch significant en niet willekeurig is.

In de Verenigde Staten heeft Lake Mead tweederde van zijn water verloren tussen 1992 en 2020, terwijl het Great Salt Lake ook merkbaar kromp, zei Yao. De Grote Meren daalden aanzienlijk van 1992 tot 2013, bereikten vervolgens een plateau en namen vervolgens toe.

Een ander probleem is dat meren zich vullen met sediment of vuil van stroomopwaarts gelegen rivieren.

Wetenschappers zijn al lang op de hoogte van de problemen van klimaatverandering, omleiding en sedimentatie, "maar de volledige kwantificering van variaties in wateropslag voor grote meren die Yao en collega's bieden is nieuw" en het creëert "een veel completer beeld" dan eerder onderzoek heeft gedaan, zei Tamlin Pavelsky, professor hydrologie aan de Universiteit van North Carolina, die geen deel uitmaakte van het onderzoek.

"Ik maak me over het algemeen het meest zorgen over meren die ecologisch belangrijk zijn en in bevolkte gebieden zonder veel andere goede waterbronnen", zei Pavelsky in een e-mail. "Het Urmiameer in Iran, de Dode Zee, de Saltonzee ... dit zijn allemaal zorgwekkende zaken."

Het wordt waarschijnlijk nog erger naarmate de samenleving op zoek is naar meer water en meer reservoirs met een groeiende bevolking en een warmere aarde, zei UCLA klimaathydroloog Park Williams, die geen deel uitmaakte van het onderzoek.