Hypothecair beheer als alternatief voor uitwinning zekerheid

In de jongste editie van het Surinaams Juristenblad (2021, nr. 2) heeft mr. Rian Bobbink, hierna te noemen de 'auteur', een belangwekkend artikel geschreven over de voor de Surinaamse rechtspraktijk vooralsnog onbekende rechtsfiguur van hypothecair beheer. 

Op grond van het huidige Burgerlijk Wetboek, hierna te noemen 'BW', kan het hypotheekrecht door een schuldeiser worden aangewend om de betaling van een geldsom te bewerkstelligen door zich, buiten de medewerking van de schuldenaar om, te verhalen op een onroerend goed. De hypotheekhouder oefent het verhaalsrecht uit door het onroerend goed in het openbaar te verkopen.

Soms is het echter niet mogelijk of niet wenselijk om het in hypotheek gegeven onroerend goed openbaar te verkopen. Dit kan het geval zijn wanneer de waarde van het betreffende onroerend goed zodanig is gedaald dat het minder zal opbrengen dan het bedrag waarvoor er hypotheek is gevestigd. Er is dan sprake van een onderdekking. De waardedaling kan allerlei oorzaken hebben. Zo kan het een gevolg zijn van een economische crisis of beschadiging door een brand of natuurramp, maar kan het ook zijn veroorzaakt doordat de eigenaar van het onroerend goed geen onderhoud daaraan pleegt. 

Naar huidig recht heeft de hypotheekhouder ingeval van onderdekking slechts twee keuzes: of hij kan voorlopig afzien van de openbare verkoop met als gevolg dat de hypothecaire schuld alsmaar toeneemt of hij kan het onroerend goed toch openbaar verkopen met als gevolg dat niet de volledige vordering wordt verhaald, maar de schuldenaar met een restschuld komt te zitten, waarvan het hoogst onzeker is of die ooit zal (kunnen) worden voldaan.

In het artikel, getiteld Hypothecair beheer in het nieuwe Burgerlijk Wetboek van Suriname: bericht uit Nederland van enkele ervaringen, schrijft de auteur over een derde mogelijkheid die de hypotheekhouder ter beschikking zal staan na de invoering van het nieuwe BW, namelijk het hypothecair beheer.

Met het in hypothecair beheer nemen van het onroerend goed kan de schuldeiser een eventuele onderdekking ongedaan maken. Voormeld beheer geeft de hypotheekhouder namelijk de bevoegdheid om onderhoud te plegen aan het onroerend goed en de vruchten daarvan te trekken.

In haar artikel gaat de auteur in op de rechtshistorische achtergrond van hypothecair beheer, het ontstaan van de bevoegdheid tot beheer, de bevoegdheden van de beherend hypotheekhouder, de aansprakelijkheid voor het beheer, de verhouding tussen beheer en rechten van derden en het einde van het hypothecair beheer.

Ook in de Surinaamse rechtspraktijk is dringend behoefte aan een alternatief voor de uitwinning van een hypothecaire zekerheid in geval van, bijvoorbeeld, onderdekking. Het hypothecair beheer biedt hypotheekhouders immers de mogelijkheid om de onderdekking weg te nemen en zo te voorkomen dat de schuldenaar met een restschuld blijft zitten.